Descarga

XX. ETA XXI. MENDEAK ESPAINIAN

By Oneka10

  • Alfontso XIII.A

    Alfontso XIII.A
    Espainian, mende hasieran Alfontso XIII.a (Alfontso XII. semea) izendatu zuten erregea.
    Espainiak galdu zituen bere Ameriketako azken koloniak eta krisi politiko bat sortu zenez liskar oso bortitzak egon ziren burgesian langileen artean, toki batzuetan bereziki Katalunian eta Euskadin. XIX. mendean Marokoko lurretan gerra bat zegoen eta milaka soldadu hil ziren.
    1923an, Primo de Rivera jeneralak boterera ailegatuzen eta Alfontso XIII.a Espainiatik alde egin zuen, arazoak ez ziren konpondu.

  • Bigarren Errepublika

    Bigarren Errepublika
    1931ko apirilaren 19an, Bigarren erepublika aldarrikatu zen eta konstituzio berri bat onartu zen.Konstituzioan esaten zuen denak eskubide berdinak zutela eta emakumeak ere botatu ahal zutela.
    Garai hartan arazoak konpontzen saiatu ziren:
    Nekazaritza erreforma: Gutxiengoaren esku zegoen lurra banatzeko,Langileen soldatak igo zituzten,Hezkuntza publikoa indartu zuten,Kataluniako estatutua onartu zuten,autonomia bihurtzen,Armada modernizatzen saiatu ziren,Eliza eta Estatua banatu zituzten.

  • Gerra zibila

    Gerra zibila
    1936ko uztailean, Marokon zeuden armadako kideak Gobernuaren alde altxatu ziren, erreformen aurka zeudenen babesarekin. Haien asmoa zen boterea berehala eskuratzea, baina herrialdearen zati baten kontrola soilik lortu zuten.
    Altxamendu horren ondorioz, Espainian hiru urteko gerra bat sortu zen:
    Bando errepublikanoa: Gobernuko alderdiek osatzen zuten.
    Bando matxinatuta edo nazionala: Errepublikaren kontra zeudenekin.

  • Francoren diktadura

    Francoren diktadura
    Gerra amaitu ondoren, Francisco Francoren diktadura hasi zen. Konstituzioa kendu zuten eta beste lege batzuk egin zuten:
    Prentsa askatasuna kendu zuten,Hauteskunde askeak debekatu zuten eta alderdi politikoak baita ere,Herritar asko bere ideiengatik gartzelatu edo hil zituzten.
    Hasierako urteak oso gogorrak izan ziren, Pobrezia, gosetea eta eskasia zegoen gainera beste nazioek blokeo egin zuten Espaina isolatzeko.
    Beranduago egoerak hobetu ziren.
    Franco 1975ean hil zen eta diktadura amaitu zen.

  • Transizioa

    Transizioa
    Franco hil eta ondoren, Joan Karlos l. izendatu zuten Espainako erregea. Izan ere Alfontso XII.aren biloba zen. Joan Karlos I.ak Adolfo Suarez izendatu zuen Gobernuko presidentea eta hau izan zen Diktaduratik demokraziara igarotzeko prozesua gidatu zuena (Tranzisioa.) Prozesu horretan neurri hauek egin ziren:
    Gartzelan zeuden presoak askatu ziren eta alderdi politikoak eta langile sindikatuak legeztatu ziren.
    1977an hauteskunde demokratikoak egin ziren.
    1978ko Konstituzioa onartu zen.

  • Konsituzioa

    Konsituzioa
    1978ko Konstituzioa da Espainiako legeen garrantzitsuena. Hor Espainiako lurralde-antolaketa, Espainiako estatuaren gobernu forma agertzen da.
    Konstituzioan esaten da Espainiako sistema politikoa monarkia parlamentarioa dela eta.
    Estatuak hiru botere dauzka: legegilea, betearazlea eta judiziala. Botere horietako bakoitza besteen askea da eta berezko eginkizuna du.

  • Autonomia Erkidegoak

    Autonomia Erkidegoak
    Lurralde ikuspintutik, Espainia autonomien estatu bat da, autonomia erkidegotan zatituta dago eta bakoitzak askatasun osoz kudea ditzakete bere interesak, Espainiaren batasuna errespetatuz.
    Autonomia erkidegoak probintziatan banatuta daude eta, probintziak, berriz, udalerrietan.
    Autonomia erkidego bakoitzak estatu bat du, hots, haren antolamendua eta funtzionamendua arautzen dituen lege bat. Gainera, bakoitzak bere gobernu autonomikoa, bere parlamentua eta bere justizia auzitegiak ditu.

  • 1982tik gaur egun arte.

    1982tik gaur egun arte.
    Adolfo Suarezen ondoren, Felipe González izan zen Gobernuko presidentea (PSOEkoa) 1982an.
    1996tik 2004an José María Aznar izan zen presidentea (PP). Garai hartan, 2002an, euroa bihurtu zen moneta ofiziala.
    2004tik 2011ra bitartean, PSOEk gobernatu zuen berriro José Luis Rodriguez Zapaterorekin. Eta 2011an PPk berriro ere, hauteskundeak irabazi eta Mariano Rajoy presidentea jarri zen.

  • Espainia Europar Batasunean

    Espainia Europar Batasunean
    1986an, Espainia Europar Batasuneko kide bihurtu zen.
    Europar Batasunaren helburua zen Europako estatuak elkartzea, eta gobernu eta politika komunak izatea guztiek. Hauek dira Europar Batasunaren erakundeak:
    Europako Parlamentua.
    Europar Batasuneko Kontseilua.
    Europako Batzordea.
    Europar Batasuneko Justizia Auzitegia.
    Europako Banku Zentrala.
    Kontuen Auzitegia.
    Pertsonek, diruak eta salgaiek zirkula dezakete Europar Batasuneko estatu kide batetik beste batera. Horri merkatu bakarra esaten zaio.

  • Botere Betearazlea

    Botere Betearazlea
    Legeak ezartzeaz eta gobernatzeaz arduratzen da. Gobernuak du botere hori. Gobernua presidenteak eta ministroek osatzen dute. Presidentea Gorteek aukeratzen dute.
    Erregea da estatuko garrantzitsuena. Baina erregeak ezin ditu legeak egin ezta erabaki politikorik hartu.
    2014tik Felipe VI.a da Espainiako erregea.

  • Botere Legegilea

    Botere Legegilea
    Legea egiteaz arduratzen da. Gorte nagusiena da, hau da, Diputatuen, Kongresuen eta Senatuaren poterea da.
    Hamazortzi urtetik gorako herritarrek aukeratzen dituzte bertako partaideak.

  • Botere Judiziala

    Botere Judiziala
    Legeak betetzean datza. Epaileek eta magistratuek gauzatzen dute botere hori auzitegi eta epaitegietan.