LEHEN MUNDU GERRA

JATORRIA

Period: Feb 14, 1870 to Nov 20, 1914

-Bismarck (Alemaniako enperadoreak) burututako politika espantsionistak sortutako kolonien gatazka.
-Alemaniak Austria eta Errusiaren arteko aliantza Frantzia isolatzeko baita Balkanetako bakea mantentzeko. Bi bloke sortu ziren: ALIANTZA HIRUKOITZA(Alemania,Austria eta Italia) eta ENTENTE HIRUKOITZA (Frantzia, Erresuma Batuak eta Errusiak). Haien artean zuten beldurrak, bake armatua suposatu zuen. Ez zeuden gudan,baina bloke militarrak gudarako prestatzen hasi ziren.

BISMARCK

Feb 22, 1870

GERRAURREKO KRISIAK

Period: Feb 14, 1905 to Sep 18, 1913

Kolonietan arazoak egoten jarraitu ziren (adibidez Marokon).
Ekialdean ere tentsio foku handia sortu zen. Otomandarrek zituzten arazoak aprobetxatuz, Errusiak eta Austriak zenbait mugimendu egin zituzten, gatazkak sortuz.

1905-KO IRAULTZA

Dec 25, 1905

Errusian krisi ekonomiko bortitza egonda ere, Errusiarrek gerran jarraitzen zuten, eta horren kontra jendea matxinatzen hasi zen.
Jendea Neguko Jauregira joan zen, aldarrikapenak egiteko, baina poliziek oso gogor salatu zituzten, jende asko hilez. Egun honi, IGANDE ODOLTSUA deritzo.

ERRUSIAR IRAULTZAREN JATORRIA

Feb 25, 1913

XX.mendearen hasieran, Errusian oraindik erregimen absolutista zegoen ezarrita, eta TSAR-ak zuen botere guztia. Duma izeneko parlamentuak zeuden baina hauek ez zuten garrantzi handirik.
Denborarekin,tsarismoaren aurka zeuden alderdi klandestinoak agertu ziren:
-Sozialista iraultzaileak
-Demokrata konstituzionalistak
-Langileen alderdi sozialdemokratak ( mentxebikeak eta boltxebikeak.

1914-ko UDAKO KRISIA

Period: Jun 22, 1914 to Nov 22, 1914

Austrohungaroen oinordekoa (Fratzisko Fernando Artxidukea) hil zutenean, Austriak ultimatuma bidali zion Serbiari, baina hauek Errusiaren laguntza zutenez, uko egin zioten.
Austriak gerra deklaratu zion Serbiari.
Alemaniak Errusiari eta Frantziari gerra deklaratu zien, eta Britaina Handiak Alemaniari. GERRA HASI ZEN!

Frantzisko Fernando Austriako Oinordezkoa

Nov 22, 1914

ENTENTE HIRUKOITZA ETA ALIANTZA HIRUKOITZA

Dec 23, 1914

GERRAREN GARAPENA

Period: Dec 30, 1914 to Dec 30, 1917

Zenbait mugimendu egon ziren gerraren hasieran ( Otomandar eta Bulgaroak inperio zentralei batu zitzaizkien eta Italia,Japon,Txina... aliatuei) Horren ostean,mugimenduen eta posizioen gerra hasi ziren.

MARNEKO GUDUA

Dec 31, 1914

MUGIMENDUEN GERRA

Period: Dec 31, 1914 to Dec 31, 1914

Alemania Frantzia azkar gainditzeko asmoa zuen, gero Errusiaren kontra jotzeko, baina frantsesek Marneko guduan alemaniarrak gainditu zituzten. Ondoren, errusiarrek Alemaniaren kontra jo zuten, eta galdu arren, alemaniarrak desbideratzea lortu zuten.

LUBAKIAK

Feb 22, 1915

Lubakien estruktura horrelakoa zen:

POSIZIOEN GERRA

Period: Feb 23, 1915 to Feb 28, 1915

Armada hobeak zirela eta, lubakietan defendatzea erasotzea baino erosoagoa zenez, soldaduak denbora asko igaro behar izan zuten lubakietan,egoera txarretan. Gaixotasunak eta goseak kalte handiak eragin zituzten.

VERDUNGO GUDUA

Feb 22, 1916

SOMMEKO GUDUA

Jun 22, 1916

URPEKARIEN GERRA

Dec 22, 1916

URTE ERABAKIGARRIA

Feb 22, 1917

Iraultza Boltxebikea zela eta, Errusiarrek gerra utzi behar izan zuten. Estatu Batuak aliatuen alde jarri ziren, eta gatazka haien alde jarri zuten.

BOLTXEBIKEEN GOBERNUA

Feb 27, 1917

Boltxebikeak Neguko Jauregia hartu zuten, eta Leninek burututako lehen gobernua ezarri zuten (ARMADA GORRIA).
Iraultzaren aurka zeudenak (ARMADA ZURIA) haien kontra aritu ziren gerra zibil batean, baina boltxebikeak irabazi zuten, eta diktadura komunista ezarri zuten.

1917-ko IRAULTZAK eta GERRA ZIBILA

Feb 27, 1917

Errusiak Lehen Mundu Gerran lortutako porrotek, herriarengan haserrea ekarri zuten, eta iraultzak eta greba orokorrak hasi ziren. Behin betiko gobernu liberala sortu zen, eta tsarrak abdikatu behar izan zuen.
Sobietak garrantzia hartuz joan ziren. (GUARDIA GORRIA izenez ezagutzen ziren boltxebikeak, Errusia gerratik ateratzeko eta langileen baldintzak hobetzeko asmoa zutenak.

GOBERNUAREN PORROTA

Sep 23, 1917

Behin behineko gobernuak Errusia gerran mantentzea nahi zuten, baina porrotak jasotzen jarraitu zuten eta jendea matxinatu zen. Behin behineko gobernuak kontserbadoreen partetik matxinada jaso zuen, baina Boltxebikeei esker, porrota jaso zuten kontserbadoreak.

GERRAREN AMAIERA

Period: Jan 23, 1918 to Dec 23, 1918

Alemaniak eta Errusiak bakea sinatu zuten. Frantziak fronte guztietan eraso egin zuten, eta inperio zentralek ezin zieten aurre egin. Errenditzen joan ziren,( Lehenik Turkia, gero Austria eta azkenik Alemania.) ALEMANIAK ETA ALIATUAK ARMISTIOA ZINATU ZUTEN; GERRARI AMAIERA EMANEZ.

ONDORIOAK

Dec 31, 1918

8 milioi hildako eta 21 milioi zauritu utzi zituen Lehen Mundu Gerrak.

PARISKO BAKEA

Period: Feb 24, 1919 to Nov 23, 1920

Aliatuek irabazterakoan sinatutako ituna izan zen. Helburuak:
-Alemania suspertzen ez ustea.
-Botere oreka lortzeko.
-Errusia isolatzeko.

LURRALDE ALDAKETAK

Feb 23, 1920

Alemania koloniak itzuli zituen.
Austro-Hungaroak lau herrietan banatu ziren.
Otomandar inperioa banatu, eta Turkia bihurtu zen.
Zenbait Herrialde Errusiatik independizatu ziren, eta Polonia berpiztu zen.

BESTE ONDORIOAK

Dec 28, 1920

Alemania Guerraren erantzule bakar gisa hartu zuten, eta oso diru kantitate handiak ematera behartu zuten, eta DIKTAT-a ezarri zieten. Alemaniaren mendeku nahia handitzen joan zen.