-
Period: to
Alfontso XII
1874 Martinez Camposen altxamenduarekin hasi zen Alfontso XIIren erregealdia, bere heritozarekin amaitu zena 1885ean.
[https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonso_XII_de_Espa%C3%B1a#/media/Archivo:Alfons_XII_(cropped).JPG] -
Period: to
Berrezarpena 1874 - 1931
Borboiko etxekoen monarkia berrezartzeari deritzo. Ezaugarri nagusia:
- Monarkia parlamentarioa
- Zentralismoa
- 1876ko konstituzioa
- Alderdi bitasuna (konterbadoreak eta liberalak)
- Txandakatze sistema (jauntxokeria) -
Foruak deuseztatzeko legea
II gerra karlistaren amaiera -
Erregionalismoen eta nazionalismoen indartzea
Berrezarkuntzako sistema politikoren zentralismoari aurre egiteko ezaugarri kultural bereizgarriak zituzten eremuetan garatutako mugimendua,kulturala izatetik politiko izatera pasako dena.
[https://drive.google.com/drive/u/0/my-drive]
[https://docs.google.com/presentation/d/13poEp3ooY9kC0aDX8SUQ2hqZ7Qix9K98/edit#slide=id.p49] -
Period: to
Industrializazioa
Europako gainontzeko herrialdeekin konparatuta Espainiako industrializazio maila eskasa zen.
Ekonomiaren eta hortaz gizarteren egoera garai hartan duala zen:
1- Eremu industrializatu apur batzuk
2- Nekazaritzako barrualde zabala [http://agrega.juntadeandalucia.es/repositorio/16092016/c9/es-an_2016091612_9132523/industrializacion_espana.png] -
Period: to
Maria Cristinaren Erregeordetza
Bere senarraren heriotza ondoren eta bere semea zen Alfontso XIII adinez txikikoa zen bitartean izan zen erregina ordea.
[http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Hist_Normas/PapHist/Restaur/RegMariaCristina] -
1898ko hondamendia
Espainiak bere azken koloniak galdu zituen eta horrek krisia ekarri zuen arlo ekonomiko, politiko eta sozialean.
[https://docs.google.com/presentation/d/1uHAzZfyY4YWp2l0llXHtnMIUx6ZG8NUV/edit#slide=id.p1] -
Erregenerazionismoa
XIX mende amaieratik XX mende hasiera bitarteko mugimendua 'nazioaren erregenerazioa' proposatzen zuen: gizartea modernizatzea, hezkuntza maila hobetzea... -
98ko belaunaldia
Intelektualak, idazleak. Espainiaren egoera ahulaz idazten zutenak. Unamuno, Baroja... -
Period: to
Alfontso XIII
Bere jaiotzetik izan zen errege, baina adinez txikikoa izan zen bitartean bere amak hartu zuen erregetzaordea.
1906an Victoria Eugenia Battenbergekoarekin ezkondu zen eta 7 seme-alaba izan zituzten horien artean Juan de Borbon. OZTOPOAK
Alderdi dinastikoen krisia (liderrak desagertuak)
Opozisio politikoa
Anarkismoa
Marokoko gatazka koloniala 1906-1921
1917ko krisialdia
I Mundu Gerra
Miguel Primo De Riveraren diktadura -
Period: to
Marokoko gatazka koloniala - Annualeko hondamendia
Marokoko Rif, Espainiaren esku zegoen. Bertakoek espainiarrak etengabe erasotzen zituzten.
Orduko gobernuburua Katalauniako erreserbistak hara bidali, horrek gizartea haserratu: Sozialistek eta anarkistek greba orokorra deitu, astebetez matxinatu eta gerra egoera aldarrikatu zen.
1921ean Annualeko hondamena gertatu zen, noiz okupatutako lurraldeak galdu ez ezik 10.000 soldadu baino gehiago ere hil ziren
Iritzi publikoak eta oposiziak erantzunkizunak eskatu gobernuari. -
Bartzelonako Aste Tragikoa
Kataluniako erreserbistak Marokora bidaltzea erabaki zuen Maurak, eta horrek gizartea haserratu zuen, MArokora joatearen kontra agertuz.
Sindikatuek greba orokorra deitu zuten, herritarrak matxinatu ziren eta hiria kontrolatzera iritsi ziren. Gerra egoera aldarrikatu zen eta gobernuak errepresio jarrera bortitzak izan zituen: atxiloketak eta fusilamenduak.
Ondorioz
Maura dimititu
Langile mugimendua sendotu
CNT sortu
Kataluniako nazionalizmo errepublik. eta ezkertiarra sortu. -
Period: to
I mundu gerra
Dato gobernuburu neutraltasuna aldarrikatu, Espainiak ez baitzuen indarrik gerra batean sartzeko. Neutraltasunak hazkunde ekonomikoa eragin Espainian, berak hornitzen baitzituen gerrako herrialdeak, hortaz industria-jarduera asko garatu zen (KAtalunian eta Euskadin), baina
- bizitza garestia izaten jarraitzen zuen (inflazioak gora).
- klaseen arteko aldea areagotu zen Tentsioa gizartean eta grebak gero eta ugariagoak.
Gerra amaitutakoan esportazioek behera eta Espainiak krisi sakona. -
1917ko krisia
3 gatazka:
MILITARRA:
gobernuak armada modernizatzeko hainbat neurri, baina desadostasuna eta DEFENTSA BATZORDEAK eratu, estatu kolpearen beldur izanik, gobernuak bertan behera utzi bere asmoak.
POLITIKOA:
PARLAMENTARIEN BILTZARRA deitu Bartzelonan Espainiako egoerari konponbidea emateko. Arrakasta ez.
SOZIALA:
Greba orokorra deitu erregimenari amaiera emateko bidea hori zelakoan. Arrakasta gutxi baina errepresioa bortitza izan zen: 71 hildako eta biiarteko kartzela zigorrak -
Hiru urteko boltxebikea
Nekazariek lurren banaketa eskatzen zuten, talde anarkistek matxinadak sustatu zituzten: lurrak okupatu, udaetxeak hartu... gobernuak horren aurka gerra-egoera deklaratu zuen: nekazarien liderrak espetxeratu etal angileen erakundeak legez kanpo utziz. -
Canadienseko Greba
I Mundu Gerra amaitzean, esportazioek behera egin eta ekonomiak krisi sakona bizi izan zuenm batez ere gune industrializatuetan, Hortaz, langile grebak orokortu ziren 1915tik aurrera eta aipagarrienetarikoa hau izan zen.
Bartzelonako hiria hornitzen zuen elektrizitate konpainia zen.
44 egun iraun zuen eta gerra egoera aldarrikatu zen.
AKORDIOA (gobernua eta langileak):
Lanaldia 8 ordura murriztu
Soldatak igo
Kaleratutako langileak onartu -
Period: to
Miguel Primo de Riveraren Diktadura
Egoera sozio politikoak arazoak zituen, langile mugimeduaren erradikalizazioa, Marokoko egoera... ondorioz Primo de Riverak kolpe estatua eman zuen jakinaraziz ALDI BATEREAKO diktadura zela eta ARAZOAK konpondutakoan sistema konstituzional berrezarriko zela.
Gizarteak oso jarrera pasiboa agertu zuen.(anarkistak eta komunistak soilik goitzetsi) eta Erregeak ere onartu zuen. [https://www.youtube.com/watch?v=7QC-AmXIKXE] -
II errepublika
1931ko apirilaren 12ko hauteskundeetan hautagaitza errepublikano-sozialista izan zen garaile eta handik bi egunetara lehen aldarrikapenak hasi ziren.
Egoera ikusita Alfontso XIIa erberstera joan zen eta Niceto Alcalà Zamorak II errepublika aldarrikatu zuen eta Donostiako ituna sinatu zuen behin behineko gobernua osatuz.
.JPG){kind=link}
