I MUNDU GERRAREN GARAPENA

Mugimenduen gerra

1914

Alemaniak Frantzia erasotu zuen ezustean, baina Frantziak Errusiari laguntza eskatu eta nahiz eta Errusia garaitu, Paris salbatu egin zen.

Posizioen gerra

Period: 1914 to 1917

Fronte nagusiak egonkorregiak ziren beraz, 2. mailako eremuak erasotzen hasi ziren.

Austria-Hungariako artxidukearen hilketa

Jun 28, 1914

Sarajevon hil zuen Gavrilo Principek. Hilabete geroago hasi zen gerra

Ultimatuma Serbiari

Jul 23, 1914

Nahita onartezinak ziren hamar eskariz osatutako zerrenda, Serbiarekin gerra sortzeko helburuarekin. Ultimatumaren puntu guztiak onartu zituzten, ondoren, seigarrena izan ezik

Austria-Hungariaren kapitulazioa

Jul 24, 1914

Serbia babesteko helburuz, "gerrarako prestaketa garaia" abiarazi zuen Errusiak eta, lau egun geroago Austria-Hungariak Belgrad bonbardatu zuenean, Austriatik gertuen zeuden barruti militarrak mobilizatu zituen.

Marneko 1.guda

Period: Sep 6, 1914 to Sep 12, 1914

Frantziar armadak, alemaniarren armadari eraso zion, eta alemaniarrek ihes egin behar izan zuten.

Italia gerran hastea

1915

1902an Erromak paktu sekretu bat egin zuen Frantziarekin, Aliantza Hirukoitza modu efektiboan ezeztatuz. Italiak sekretuan adostu zuen Frantziarekin neutrala izango zela Alemaniak Frantzia erasotzen bazuen. Gatazka hasi zenean, Italiak ez zuen troparik bidali, argudiatuz Aliantza Hirukoitzak helburu defentsiboa baino ez zuela, eta kasu honetan Austria-Hungaria zela erasotzailea.

Gallipolliko bataia

1915

Britainiar gerra ontzien bonbardaketa masiboarekin hasi zen, itsasartea defendatu zuten otomandar indartsuen aurka. Huts egin zuen, batez ere lehergailuengatik.

Lusitania trasatlantikoa hondoratu

May 7, 1915

Irlandako Old Head of Kinsale lurmuturraren parean, SM U-20 U-Bootak Lusitania ontzia identifikatu eta torpedeatu zuen, ondorioz bertan zihoazen 1.959 bidariatietatik 1.198 hil ziren.

Verdungo guda

Period: Feb 21, 1916 to Dec 18, 1916

Frantziako ipar-ekialdeko Verdun herriaren inguruan frantziar eta alemaniar armadek elkar borrokatu zuten; guztira, 250.000 hildako eta 500.000 zauritu baino gehiago izan ziren.

Sommeko guda

Jul 2, 1916

Britainiar eta frantziar gudarosteek Somme ibaiaren hegoaldean zehar eta 40 kilometroko luzerako frontean alemaniar lerroak haustea zuten helburu, Verdungo guduan zeuden alemaniarrak distraitzeko.

Estatu Batuak gerran sartzea

1917

Aliatuen alde sartu ziren.

Brestt-Litovsk bakea

Mar 3, 1918

Bake akordioa izan zen, Errusiako gobernu boltxebikeak eta Erdialdeko Inperioek hitzartutakoa. Errusia atera ahal izan zen Lehen Mundu Gerratik.

Marneko 2.guda

Period: May 27, 1918 to Jun 1, 1918

Frantziarrek irabazi zuten Erich Ludendorffen armada alemaniarren kontra. Aliatuen erantzuna oso gogorra izan zen, eta hantxe hasi zen Alemaniaren gainbehera eta gerraren bukaera.

Bulgariaren kapitulazioa

Sep 29, 1918

Erdialdeko Potentzien kolapsoa azkar gertatu zen. Bulgaria izan zen lehena armistizioa bat sinatzen: Salonikako Armistizioa.

Turkiaren kapitulazioa

Jul 24, 1923

Lausanako Itunaren bidez, nazioartean Turkiako Errepublika onetsi zen, Otomandar Inperioaren ondorengo gisan.

Alemaniako armistizioa

Period: 1934 to 1945

Alemaniako diktadura-erregimen nazia.