-
6000 BCE
Lehen kulturaren hasiera
Mesopotamian gizateriaren lehen kultura garatzen hasi zen.
-Sumertarrak hegoaldean
-Akadiarrak iparraldean -
5000 BCE
Afikako lautada taldea
Afrikako lautadetatik zetorren giza taldeak Nilo Bailaran lurra lantzen eta abereak hezten. -
3300 BCE
Idazkera Mesopotamian
Kuneiformea zen -
3150 BCE
Idazkera Egipto
Hieroglifikoa -
3100 BCE
Menes edo Nermer Erregea
-Bi erresuma sortu ziren orduan:
Egipto Garaia, hegoaldean
Egipto Beherea, iparraldean
borrokan ibili ziren etengabe,
Menes erregeak, (Hegoaldekoa) K.a. 3100 urte inguruan iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte. -
Period: 3100 BCE to 100 BCE
Egipto
Egiptoko kulturaren iraupena -
3000 BCE
Minostar Kultura
Minostar kultura orain dela 5000 bat urte sortu zen. K.a. 3000. urte inguruan, Kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren, eta itsasontziak eraikitzen zituzten; horiekin, inguruko herriekin merkataritza-harremanak ezarri zituzten. -
3000 BCE
KRETARRAK
kretako biztanleak kobrea erabiltzen hasi ziren. -
Period: 2686 BCE to 2181 BCE
Egiptoko Inperio zaharra
-
2500 BCE
Indo Bailaren zibilizazioa
Indo Bailaren zibilizazioa, gaur egungo Pakistanen garatu zen, eta k.a. 2500 eta 1700 urte inguruetan goieneko unea lortu zuen. -
Period: 2500 BCE to 1700 BCE
Indo Baila
Zibilizazioren iraupena -
2380 BCE
Sumer herrialdearen batuketa
Lugalzagesik, Umma herriko printzeak Sumer herrialdea batzea lortu zuen. -
2370 BCE
Lehenengo inperioa(MESOPOTAMIAN)
Sargon erregeak (Akadiarra) inguruko herriak konkistatu eta batu zituen
Mesopotamian lehenengo inperioa hedatu zuen. -
2120 BCE
Ur-Namuk III. Ur dinastia
Hiri-estatu batzuetako agintariek gutiak botatzea lortu zuten. Ur-Namuk III. Ur dinastia sortu zuen.
lehenengo zigurata eraiki zuen. -
Period: 2050 BCE to 1750 BCE
Egiptoko Erdiko Inperioa
-
2000 BCE
Kretarrek eta minostarrek
Kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena, indar handia izan zuten uharteetan eta Egeo itsasoaren kostaldean, eta Egiptoko beste lurralde batzuekin harremanak ezarri zituzten. Idazten bazekiten eta nekazaritza, abeltzaintza eta merkataritza zituzten bizibide. -
2000 BCE
Mizenastar kultura
Duela 4.000 urte garatu zen lurralde kontinentalaren hegoaldean (Peloponeso), akeoak heldu eta batera. Izena Mizenas, bere herri nagusitik hartu du -
2000 BCE
MINOIKOEN LORATEA
kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena, indar handia izan zuten uharteetan eta Egeo itsasoaren kostaldean, eta Egiptoko beste lurralde batzuekin harremanak ezarri zituzten. -
1700 BCE
Hammurabi kodea
Mesopotamiarrek kodeetan biltzen zituzten legeak ezagunena Hammurabiren kodea da.
Hammurabi Babiloniako erregea izan zen. -
Period: 1550 BCE to 1070 BCE
Egiptoko Inperio Berria
-
1500 BCE
Hegemonia kulturala eta komertziala
Mizenarrek, Kretak K.a. 1500 urte inguruan pairatu zuen suntsiketa orokorra aprobetxatu egin zuten, Mediterraneoan eta hiru mendetan zehar, hegemonia kultural eta komertziala inposatzeko. -
1200 BCE
Homero
Beste batzuk, Homerok kontatu zituen bi poematan: Iliada (Ilion izenetik, hori baita Troia hiriaren beste izen bat), eta Odisea. -
1200 BCE
Borrokak eta gatazkak
Gerrek eta barneko gatazkek eragindako krisiak horren gainbeheraren hasiera izan zen, eta joniar, eoliar eta doriarren finkapena erraztu zuen. -
1200 BCE
KRETAKO GERRA
Herri horiek Kretaren kontra altxatu ziren eta, pixkanaka, kretatarrek garatutako merkataritza berenganatu zuten; uhartea indarrez hartzera ere iritsi ziren. Mizenestarrak Egeo itsasoan zehar zabaldu ziren salerosketak egiteko, Zipreko uhartean ezarri ziren eta Itsaso Beltzean sartu ziren. Orduan, Egeo itsasoaren Asiako kostaldean zegoen eta lurralde hura menpean zuen hiri batekin, Troia hiriarekin, hainbat gatazka izan zituzten. K.a. 1200. urte inguruan, setiatu eta suntsitu egin zuten. -
1200 BCE
mizenestar zibilizazioa
K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteak, gainpopulazioak, uzta txarrak eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan ziren, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak, garai horiez baliatu ziren lurraldean indarrean zibilizazio mizenikoa desagerrarazteko. -
1199 BCE
Mizenastarren desagerpena
K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteek, gainpopulazioak, uzta txarrek eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan zen, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak, garai horiez baliatu ziren lurraldean indarrean sartzeko eta zibilizazio mizenikoa desagerrarazteko. -
900 BCE
Garaia Arkaikoaren Hasiera
Herri batez eta zenbait herrixka, zelai eta basoz osatutako estatu txikiak sortzen hasi ziren, K.a 900 aurrera. Polis izena
ipini zitzaien. -
508 BCE
Atenas
Emakumeak etxeko gauzen ardurarekin geratzen ziren.
Dibortzioa eta prostituzioa legala zen. Gizonak ziren gehien eskubideak zutenak eta gizonak ziren emakumeen defendatzaileak. Gobernu mota asko zuten,Aristokrazia, timokrazia, aristokrazia, demokrazia…
Emakume garratzitsuak zeuden adibidez, Aspazia. -
500 BCE
Garai Klasikoa
Asia Txikian, gaur egungo Turkian, kokatuta zeuden polis helenikoak Persiarren atzean zeuden denbora guztian. Horietako batzuk altxatu egin ziren, eta laguntza eskatu zieten gainerako polisei, baita Atenasek eta beste polis batzuek erantzun ere. Hori izan zen, Mediar gerren hasiera. -
332 BCE
Greziak Egipto konkistatu
Alexandro Handia hil eta gero, Ptolomeok dinastia bat fundatu zuen, erromatarrek bere inperioko probintzia bihurtu arte, 300 urtez gobernatuko zuena. -
323 BCE
Garai helenistikoa
Alejandro Magnoren heriotzarekin hasi zen garai helenistikoa. -
272 BCE
Erromatarren lehenengo konkista
Erromak italiar penintsula guztia konkistatzea lortu zuen. -
264 BCE
kartago gerrak
K.a 264. urtean, Kartagoren kontrako Gerra Punikoak hasi ziren. -
235 BCE
Inperioaren goreneko unea
Inperioaren goreneko unea K.o. 14. urtetik K.o. 235. urtera izan zen, Goiz Inperio izenez ezagutzen dena. Garai horretan zehar, hainbat enperadore izan ziren, dinastietan sailkatuta. Erromak lurraldea hedatzen jarraitu zuen: Hispania, Britainia, Mediterraneoko ekialdeko lurraldeak etab. -
196 BCE
Rosettako harria
Egiptoko idazketa hieroglifikoa deszifratu ahal izateko. Rosettako harria
Napoleonen armadaren soldaduek aurkitu zuten 1799an. -
179 BCE
ERROMATARREN KONKISTA EUSKADIN
Erromatarrak hegoaldetik sartu ziren euskal lurraldean erresistentzia handirik topatu gabe. Herri batzuetan, ez zen beligerantziarik egon eta beste batzuk, baskoiak, erromatarren armada osagarrien parte izan ziren. K.a. 179. Beobriga (Puente Larra), Vindeleia (Santa Maria Rivarredonda), Birovesca (Briviesca), etab. -
64
NERON ENPERADOREA
Neron enperandorearen garaitik, kristauak preso hartu eta torturatu egiten zituzten. -
218
BIGARREN GERRA PUNIKOA
Bigarren Gerra Punikoan, Kartagotarrak, Anibalen agintepean, Iberiar penintsulan sartu ziren eta Italiaraino heldu nahi izan zuten, Pirinioak eta Alpeak zeharkatuz. Kartagotarren armadaren hornidura-bideak eteteko, erromatarrek bi armada bidali zituzten Ampuriasera (Girona), K.a. 218. urtean. Hamabi urtez borrokatu ostean, erromatar armadak Mediterraneoko kostaldean nagusi izatea lortu zuen. -
313
KONSTANTINO ENPERADOREA
Konstantino enperadorea tolerantzia erlijiosoa aldarrikatu zuen.Teodosia enperadorearekin batera, kristautasuna Inperio osoko erlijio ofizial bihurtu zen. -
409
Tolosako erresumatik bisigodoen erresumara
- urtetik aurrera, herri barbaro batzuek (sueboak, bandaloak eta alanoak) Pirinioak zeharkatu eta Hispanian sartu ziren. Sueboak eta bandalo asdingoak Galizian ezarri ziren; alanoak, Lusitanian eta Kartagoko zati batean, eta bandalo silingoak, aldiz, Betikan.
-
418
ERROMAKO ITUNA
Garai horretan, bisigodoek, Ataulforen gidaritzapean, Galiaren hegoaldean ziren. Urte batzuk geroago, 418.urtean, erromako ituna sinatu zuten. -
476
ERROMATAR INPERIOAREN ERORIALDIA
Erromatar inperioa bi zatitan banandu zen gainbehera zuelako, baina geroago ez zen hobetu. Beste herriek inbaditzen eta ahultzen joan zuten azkenean bere botereak eta zeukaten menperatzea galdu zuten. -
507
BISIGODOEK GALDU VOLULLEN
Sinatu zuten itun horretan ezarritakoa bete ondoren, galiar lurraldean, bisigodoek frankoei eta horien errege Klovisi egin zieten aurre. Volullen galdu eta gero, bisigodoek hasierako kokalekua utzi eta penintsulan sartu ziren, behin betiko. Bertan, erresuma berri bat sortu zuten, hiriburua Toledon zuena. -
Period: 568 to 586
LEOGIVILDOREN ERREGEALDIA
-
711
RODRIGO ERREGEA
Arabiarren inbasioak Iberiar Penintsulako Erresuma Bisigodoaren 200 urteko historiari amaiera eman zion. Azken erregea, Rodrigo, Guadaleteko guduan hil zen, 711. urtean. -
711
RODRIGOREN HERIOTZA
Arabiarren inbasioak Iberiar Penintsulako Erresuma Bisigodoaren 200 urteko historiari amaiera eman zion. Azken erregea, Rodrigo, Guadaleteko guduan hil zen. -
AKROPOLIAREN IKUSPEGIA
Akropoliak greziako polisetako zona altuenean zeuden jauregi modukoak ziren.