Download

XX eta XVl LITERATURA

  • EUSKALDUNA ASTEKARIA

    EUSKALDUNA ASTEKARIA
    1887an Eskualduna astekaria Baionan agertu zen, bertoko idazleei kazetaritzaren lotsabako tankera emanez.
  • EUSKALTZAINDIA

    EUSKALTZAINDIA
    1919an, Eusko Ikaskuntzak aurrea hartu zuen eta Hegoaldeko lau foru aldundiek dirua jarri zuten
    Euskaltzaindia sortzeko. Bere helburua euskararen ikerketa eta sustapena bultzatzea zen. Bere kideak,
    euskaltzainak, herrialde guztietakoak eta ideologia guztietakoak izan behar ziren, batez ere abertzale eta
    foruzaleak.
  • ESPAINIAKO GERRA ZIBILA

    ESPAINIAKO GERRA ZIBILA
    Espainiako Gerra Zibila 1936 eta 1939 artean gertatu zen Espainian, alderdi errepublikanoaren eta alderdi nazionalaren artean, Francisco Franco jeneralak zuzentzen zuena. Garai hartan, Espainiako presidentea Manuel Azaña zen, demokratikoki hautatutako errepublikanoa. Espainiar armadaren zati bat Marokon kokatuta zegoenez, eragin handieneko hainbat jeneralek, Francisco Franco buru zutela, estatu kolpea eman zuten.
  • IPAR EUSKAL HERRIA

    IPAR EUSKAL HERRIA
    Normalean, euskal literatura eta artearen egoera Ipar Euskal Herrian Hego Euskal Herrian baino hobea izan
    da, iparraldekoek euskara idazteko eta irakurtzeko ohitura handia izan dutelako.
    Piarres Lafittek zuzenduriko Herria aldizkariak hartu zion lekukoa Iparraldeko euskal kazetaritzan.
  • EUSKALDUNA ITXI

    EUSKALDUNA ITXI
    1944an alemaniarrak garaitu ostean, frantziar agintari berriek Eskualduna itxi zuten, kolaborazionista izateagatik.
  • BIGARREN MUNDU GERRA

    BIGARREN MUNDU GERRA
    Bigarren Mundu Gerra 1939 eta 1945 artean gertatu zen gatazka militar globala izan zen. Munduko nazio gehienak parte hartu zuen —potentzia handi guztiak barne, baita ia Europako nazio guztiak ere— aurrez aurre zeuden bi aliantza militartan bilduta: Aliatuak, aldean. alde batetik, eta Ardatzako botereak, bestetik.
  • UNE LATZAK

    UNE LATZAK
    Espainiako Gerra Zibila eta Bigarren Mundu Gerraren ondoren, euskal literaturak une latzak bizi izan zituen.
    Argitaratu zituzten lehendabiziko liburuak Telesforo Monzonen Urrundi (1945 Mexiko Hirian), Jokin Zaitegiren
    Goldaketan (1946 Mexiko Hirian) eta Salbatore Mitxelenaren Arantzazu (1949 Guatemalan).
  • Gabriel Aresti

    Gabriel Aresti
    1950eko hamarkadaren bukaeran, idazle-belaunaldi berria jaio zen, tartean Gabriel Aresti. Honek Harri eta
    Herri (1964) bere liburuan Europan modan zegoen gizarteko poesia jorratu zuen. Bere garaian libururiak
    salduena zen eta euskal herriaren isla berria erakusten zaigu: jadanik Orixeren Euskaldunak baserri-euskal
    herria aldendu eta "Euskal Hiria" sortuz.
  • EUSKARAZKO ARGITALETXEAK

    EUSKARAZKO ARGITALETXEAK
    Behin frankismoaren garaiak pasata, euskarazko argitaletxeak joritu ziren urtero 1.500 titulu argitaratzen, eta
    300 idazle inguru izanda. Euskal literaturaren urrezko aro honetan, lehendabizikoz Euskal Herritik kanpo
    arrakasta izan duten idazleak agertu dira: Bernardo Atxaga (Obabakoak edo Behi euskaldun baten memoriak)
    edo Unai Elorriaga
  • FRANKISMOAREN GARAIA ETA GERO

    FRANKISMOAREN GARAIA ETA GERO
    Behin frankismoaren garaiak pasata, euskarazko argitaletxeak urtero 1.500 titulu argitaratzen, eta
    300 idazle inguru. Euskal literaturaren urrezko aro honetan, lehendabizikoz Euskal Herritik kanpo
    arrakasta izan duten idazleak agertzen: Bernardo Atxaga edo Unai Elorriaga
    Jose Luis Alvarez Enparantza, Txillardegi goitizenaz ezagunagoa, hizkuntzalari, idazle eta politikaria izan zen. Euskal hizkuntzalaritzaren arloan lan egin zuen batez ere, eta irakasle izan zen Euskal Herriko Unibertsitatean.