-
D.Defoe-n jaiotza
Londresen jaio zen. Garai batean negozioetan eta merkataritzan aritu zen eta bere garaiko gatazka politikoetan gogotsu parte hartu zuen.
Kazetaritzan ere aritu zen. Bederatzi urtetan zehar, Ingalaterrako kazetaritzan zedarri itzela izan zuen The Review egunkaria argitaratu zuen.
Bere bizitzan zehar, zenbait panfleto, satira eta libelo idatzi zituen Defoek. Horietako batzuengatik atxilotua izan zen behin baino gehiagotan. -
Jonathan Swift-en jaiotza
Irlandar idazle satirikoa izan zen. Bere lanik ezagunena, Los viajes de Gulliver, giza gizartearen kritika zorrotza da, "Swiftiano" deitu izan zaion estilo bereizgarri batean. -
Voltairen jaiotza
Voltaire idazle, historialari, filosofo eta abokatu frantsesa izan zen, frantsesgintzakoa, eta Ilustrazioaren ordezkari nagusietako bat bezala agertzen da, erlijioaren kalterako giza arrazoimenaren eta zientziaren boterea nabarmendu zuen garaia. 1746an Voltaire Frantziako Akademiako kide hautatu zuten, non 33. eserlekua hartu zuen. -
Ingalaterra eta Eskoziaren batasuna:
Britania handia -
Rousseau-en jaiotza
Polimata suitzar frankofonoa izan zen. Aldi berean, idazle, pedagogo, filosofo, musikari, botaniko eta naturalista izan zen, eta ilustratu bezala definitu zen arren, Ilustrazioaren ordezkari nagusiengandik bereizi zuten kontraesan sakonak aurkeztu zituen, adibidez, Voltaireren inquina basatia irabaziz eta aurre-erromantizismoko lehen idazleetako bat kontsideratuz. -
Utrech-eko ituna:
Espainiako Ondorengotza Gudaren bukaera -
Felipe V.ak Espainiako Erret- Akademiaren sorrera baimendu
-
Frantziako Luis XIV. hil
-
Jean le Rond D'Alemberten jaiotza
Matematikari, filosofo eta entziklopedista frantses bat izan zen, mugimendu ilustratuaren adierazlerik handienetako bat. Ezaguna izan zen Diderotekin batera L 'Encyclopédie sortu zuelako eta ekuazio diferentzialei eta deribatu partzialei buruzko matematikan egindako lanagatik. -
Robinson Crusoe
D. Defoe:
Itsasoan galdutako gizon baten egiteak kontatzen dizkigu, zeina bere ahalegin, lan eta azkartasunari esker, uharte bakartian urteetan bizirik irauteko gai izan baitzen.
Agian, eleberria, bere garaiko eskoziar marinel bati egiatan gertaturiko kontakizun batean oinarriturik dago. Robinson Crusoeren ekintzen harira, eleberriaren zenbait unetan, Defoek erlijio, ekonomia, gizarte etab. joera duten zenbait iritzi ematen ditu.
Robinsonek gizon modernoaren eredua bihurtuko da. -
Zaldun baten oroitzapenak
D. Defoe: XVII. mendean zehar garatzen den joera historikodun eleberria; -
Singleton kapitaina
Zeinetan protagonistak munduko hainbat itsasotan zehar bidaiatzen duen. -
Gutun Pertsiarrak
Montesquieu: Persiar kartak liburu ironiko bat da, laburra baina eduki sakonekoa, non, bere protagonisten ekialdeko begiradaren bidez, mendebaldeko usadio eta ohiturak kritikatzen diren, batzuetan, umore beltzera joz eta Frantziako gortea etengabe barregarri utziz. -
Moll Flanders
D. Defoe: Moll Flanders Newgateko espetxean jaio zen emakume eder baten erorketa eta igoerari buruzko istorioa da. Neskame bat baino gehiago izateko bere erabakitasunagatik, eta bere gutizia handiagatik, gizon aberats batekin ezkontzea bilatu zuen. Batzuekin ezkondu zen diruarekin eta beste batzuekin gabe. -
Lady Roxana
D, Defoe: maitasunak eta bizitzak astindu duten andre baten balizko autobiografia da. -
Gulliver-en bidaiak
J.Swift: Gulliver bidaiazalea da. Bere abenturek aparteko lekuetara eramaten dute: Liliput, non pertsona xeheak bizi diren, Brobdingnagera, erraldoiak bizi diren herrialdea, Laputa uharte hegalaritik houyhnhnmen lurraldera, zaldi hiztun jakintsuetara. -
Filosofia gutunak
Voltaire: Gutun ingelesak izenaz ere ezaguna den 1734ko liburu honetan, Voltairek irmoki defendatzen du tolerantzia, ekonomia eta bizikidetza bultzatzeaz gain, kultura eta askatasuna egon daitezen ezinbestekoa dela argudiatuz. -
Legeen izpiritua
Montesquieu: "Legeen izpirituak" botere betearazlearen, botere legegilearen eta botere judizialaren kontzeptuez hitz egiten du, baina, batez ere, hiruren harremanaz. Montesquieuk baztertu egin ditu teoria absolutistak, non pertsona batek guztiak bere irudian bildu beharko lituzkeen eta "botereen orekaren" aldeko apustua egiten duen -
Goethe jaiotza
Poeta, eleberrigile, antzerkigile eta zientzialari alemaniarra izan zen, Erromantizismoaren funtsezko zergaduna, eta mugimendu horretan eragin sakona izan zuen. -
Entziklopediaren lehen alea
Diderot eta d 'Alembertek Parisen 1751 eta 1772 bitartean argitaratutako Entziklopediaren lehen edizioak, XVIII. mendeko Europan zebilen jakintza handia sistematizatzea izan zuen helburu, alfabetoaren antolaketa jarraituz. -
Luis XV.aren mendea
Voltaire: Errege baten historiaz gain, Aurrerapenaren gaiari buruzko planteamendu bat da, hau bere helburu nagusi bihurtuz. Voltairek uste zuen istorioaren aurrerapena erlatiboa dela, baina bai hau aurkitu zitekeela. -
Montesquieu jaiotza
Filosofo eta legelari frantses bat izan zen, Ilustrazioa bezala ezagutzen den mugimendu intelektual eta kulturalaren testuinguruan garatzen dena. -
Karlos III. Espainiako errege
-
Filosofia osagaiak
D´Alembert: Frantziako entziklopedia bat da, Denis Diderot eta Jean le Rond d 'Alemberten zuzendaritzapean. Bere asmoa ordura arte arrazoimenaren argitan metatutako ezagutza eta jakitearen fruituak testu argi eta irisgarri batean biltzea eta zabaltzea izan zen. Horrela, Ilustrazioaren ideologia laikoa, pragmatikoa, materialista eta burgesa azaltzen du. -
Kandido
Voltaire: Candido ikasteko eleberria da, eta bere heroia, mundua paradisua dela sinesten duen baikorra, nahiz eta lehen lerrotik errealitateak hori ukatzen duen. -
Eloisa berria
J.J. Rousseau: Eloisa Berriak Julia d 'Etanges gazte noblearen eta Saint-Preux jatorri apaleko gizonaren arteko maitasun-grina kontatzen du. Bere burua defendatzen saiatu ondoren, bere ikasle gaztearen xarmapean erortzen da. -
Hëloise berria
Rossseau: Eleberri epistolar luzea da eta maitasuna eta eginbeharren arteko norgehiagoka kontatzen du. Sekulako arrakasta lortu zuen. -
Katalina II. Errusiako Enperatriza
-
Emilio
J.J. Rousseau: Emilion, Rousseauk, honen deskribapenaren bidez, "Gizaki naturala" gizarte ustel horrekin bizitzea ahalbidetuko duen hezkuntza sistema bat proposatzen du. -
Gizarte hitzarmena
Jean-Jacques Rousseau: Deritzon idazkietan politika arloan eragin handiena izan zuten teoriak aurkeztu zituen. Bertan gizarte antolamendu berri bat proposatzen zuen, hau bere barnetik eta biolentzia erabili gabe eraldatzeko helburuarekin. Berdintasunaren garrantzia azpimarratu zuen eta hau bermatzeko askatasun zibila egon behar zela gaineratu zuen, herriak hauek betetzen ez dituzten agintariak kentzeko duen eskubidea aldarrikatuz. -
Filosofia hiztegia
Voltaire: Bere ahotsetan, Voltairek estetikatik politikara doazen hainbat gai aztertzen ditu, bereziki gertakari erlijiosoa, bere gogoeta sarkorraren zati handi bat eskaintzen diona. -
Josulagunak Espainiatik kanporatu
-
Period: to
sturm und drang
Alemanetik hitzez hitz itzulita, "Tormenta e Ímpetu". 1770 eta 1785 artean sortu zen gazte mugimendu literario bat da, Ilustrazioaren aurkako erreakzio gisa, eta beharbada mugimendu erromantiko alemaniarraren lehen agerpen gisa, erromantizismoaren lehen agerpenaren foku europar gisa, batez ere gaztetasunaren aurrean. -
Werther gaztea
Goethe: Von Goethe artistak bere familiaren presioetatik ihes egiten duen artista gazte baten istorioa kontatzen du. Werther, beraz, bere artearen bila doa Wahlheimera, bertako biztanleen bizimodu lasaia ezagutu eta bertako naturarekin itsutzen den fikziozko herri batera. -
EEBB-k independentzia aldarrika tu
-
Virginia estatuan Gizakiaren eskubideen adierazpena egiten dute
Gizakiaren eskubideen lehen adierzpen modernotzat hartzen da -
Aitormena
Aitormenak: San Agustinen lehenengo espiritu-autobiografia izan zen. -
Frantziako Iraultza.Gizakiaren eta hiritarrearen eskubideen adierazpena egiten dute.
AEBkoa eredu hartuta -
G. Washington, EEBBko lehen lehendakari
-
Luis XVI.ari burua moztu Parisen
-
Napoleonek boterea hartu Frantzian
