AINTZINAROA

mesopotamia

6000 BCE

Mesopotamiako biztanleen ogibide nagusia nekazaritza zen. Labore garrantzitsuenak zerealak ziren, garagarra eta garia batik bat, eta hezetasuna eta karraskariak saihesteko, lurretik altxatuta eraikitako siloetan gordetzen zituzten. Herrietatik gertu zeuden baratzetan fruta-arbolak (batez ere datil-palmondoa eta baita granadondoa,

tigris eta eufrates

6000 BCE

Duela 8.000 urte inguru, Tigris eta Eúfrates ibaiak dauden Ekialde Hurbileko herrialde batean (Mesopotamia) gizateriaren lehen kultura garatzen hasi zen. Denborak aurrera egin ahala, inguru horretan hainbat herri sortu zen.

Historia aurretik

5000 BCE

Bidaiarien taldeak ur-jauzitik gertu gurutzatu zuen ibaia. Leizea suntsitu zuen lurrikara hura gertatu aurretik, klanak hogeita sei kide zituen. Bi gizon zihoazen aurretik, bidea irekitzen, emakumeen eta umeen oso aurretik, biraka hegan zebiltzan hegazti batzuk ikusi zituzten. Oraindik hegan zebiltzan eta, beraz, hegaztien begirada erakarri zuen hark bizirik jarraitzen zuen.Zauritutako animaliak harrapakin errazak ziren ehiztarientzat, beste harrapari bati antzekorik bururatzen ez bazitzaion.

Minostar Kultura

3000 BCE

K.a. 3000. urte inguruan, kretako biztanleek kobrea erabiltzen hazi ziren, eta itsasontziak eraikitzen zituzten, horiekin inguruko herriekin merkataritza-harremanak ezarri zituzten. K.a. 2000. urte inguruan kalitate handiko artisautza-objetuak(zeramika, urregintzako gauzak, ohialak, landutako egurra...)

Greziako zibilizazioaren jatorria

3000 BCE

Europako hego-ekialdean Egeo itsasoa dugu, eta bertan, uharte ugari daude. Itsasertzeko lurrak oso menditsuak dira, baina bailara estuak eta lautada txiki batzuk ere badaude. Bailaren arteko komunikazioa zaila da lurretik eginez gero, baina itsasoz, errazagoa da.

Mizenestar kultura

2000 BCE

Duela 4.000 urte garatu zen lurralde kontinentalaren egoaldean akeoak heldu eta batera. Mizenas izena bere herri nagusitik hartu du. Kretak K.a 1500 urte inguruan pairatu zuen suntsiketa orokorra aprobetxatu egin zuten. Zibilizazio horren hizkuntza, greziar hizkuntzaren oso forma arkaikoa zen eta idazketan ere bai. Troia hiriarekin hainbat gatazka izan zituzten K.a. urte inguruan.

Kretatzarrek edo Minostarrek

2000 BCE

K.a. 2000. urte inguruan, kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena, indar handia izan zuten uharteetan eta Egeo itsasoaren kostaldean, eta Egiptoko beste lurralde batzuekin harremanak ezarri zituzten.

Kretak

1500 BCE

Kretak K.a. 1500 urte inguruan pairatu zuen suntsiketa orokorra aprobetxatu egin zuten.

Troia

1200 BCE

K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteek, gainpopulazioak, uzta txarrek eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan zen, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak, garai horiez baliatu ziren lurraldean indarrean sartzeko eta zibilizazio mizenikoa desagerrarazteko.

Garai arkaikoa

900 BCE

Zibilizazio mizenikoa desagertu ondoren, Antzinako Grezian bereko biztanleek inguruko tokiren batean bilduko ziren produktuak trukatzeko. Zelai eta basoz txikiak sortzen hazi ziren, deitzen zena:polis.

Antolamendu politikoa

510 BCE

Denborak aurrera egin ahala, beste herritar batzuek ere, herriaren gobernuan parte hartu nahi izan zuten eta, ondorioz, polisetako biztanleen artean, gatazka ugari sortu zen.

Errepublika-garaia eta garai inperialaren bitarteko hedapen erromatarra

509 BCE

K.a. 509. urtetik aurrera, gobernatzeko era berri bat ezarri zen: errepublika. Errepublikaren garaian, Erroma izugarri hedatu zen. Hedapen hori, batzuetan konkista bidez eta beste batzuetan itunen bidez, lortzen zen.

Garai klasikoa

500 BCE

Asia txikian, gaur egungo Turkian, kokatuta zeuden polis helenikoak Prsiarren menpe egon ziren.Atenas Egeo itsasoko agintaria zen

Artea

460 BCE

Ez da greziar pinturaren adierazpenik gorde, baina zeramikazko ontziak erabil ditzakegu nolakoa izan zitekeen pentsatzeko hainbat forma zituzten, ematen zitzaien erabileraren arabera.

pericles

451 BCE

K.a.451 pericles debekatu zuen eskubideak.

Ziniska

396 BCE

K.a. 396 Ziniska Espartako printzesak estatua bat eskaini zion jainkoen tenpluan

Garai helenistikoa

323 BCE

Lurraldearen iparraldean Mazedonia zegoen. Bertako biztanleek ere bai grekoaren antzeko hizkuntza mintzatzen zuten. Helenizazioa bultzatu zuten.Mazedonia polisen arteko gatazketan esku hartzen hasi zen eta azkenean menperatu zituen. Alexandro Handiak greziar polis altxamendu batzuk zapaldu zuen, ere bai inperio hartako lurralde guztiak hartu zuen. Gero Alexandro Handiak 33 urterekin hil zen.

Erroma Italiak

272 BCE

K.a. 272. urterako, Erromak Italiar penintsula osoa menpean hartzea lortu zuen

Gerra Punikoak

264 BCE

K.a. 264. urtean, Kartagoren kontrako Gerra Punikoak hasi ziren. Garai hartan, Kartago potentzia handia zen

Erromatarrek

218 BCE

K.a. 218. urtean. Hamabi urtez borrokatu ostean, erromatar armadak Mediterraneoko kostaldean nagusi izatea lortu zuen.

Graccurris

179 BCE

K.a. 179. urte inguruan Graccurris fundatu zuten. Handik aurrera, hiri eta herrixka berriak sortu ziren.

Pompeya

80 BCE

Pompeya paso a formar en el año 80 a.C a las colonias roamanas tomando el nombre de: Colonia Veneria cornelia pompeii.

Goiz Inperioa

14

Inperioaren goreneko unea K.o. 14. urtetik K.o. 235. urtera izan zen, Goiz Inperio izenez ezagutzen dena. Garai horretan zehar, hainbat enperadore izan ziren

Konstantino emperadorea

313

Gizarte-krisi izan zuen. Bazirudien jainko-jainkosek eta sinesmenek ez zutela ezertan laguntzen.