-
Ingalaterra eta Eskoziaren batasuna: Britania handia
1707ko Batasun Agiria. Ingalaterrako Erresuma (jada Gales barnean zegoen) eta Eskoziako Erresumaren bategitea ahalbideratu zuten Bi Batasun Agirik osatu zuten. -
Utrech-eko ituna: Espainiako Ondorengotza Gudaren bukaera
Hitzarmen-sail bat izan zen, Espainiako Ondorengotza Gerrari amaiera eman ziona. Itunaren ondorioz, Espainiak Europan zituen hainbat lurralde galdu zituen adibidez; Menorca, Gibraltar, Sizilia. Bestalde, Filipe V.a Espainiako eta Ameriketako kolonietako errege izatea onartu zen Utrechteko Itunean, baina erabaki bat hartu behar zuen eta onartzen bazuen Frantziako koroan zuen eskubideari uko egin behar izan zion. -
Felipe V.ak Espainiako Erret- Akademiaren sorrera baimendu
Versailles, Frantzia, 1683ko abenduaren 19a-Madril, Espainia, 1746ko uztailaren 9a, 1700eko azaroaren 16tik 1746an hil zen arte, Espainiako erregea izan zen, etenaldi labur batekin 1724ko urtarrilaren 16tik irailaren 5era bitartean zeren eta. 1724ko abuztuaren 31n lehenago hil zen Luis I.aren semearen aldeko abdikazioarena. -
Frantziako Luis XIV. hil
Frantziako eta Nafarroako errege izan zen1 1643ko maiatzaren 14tik hil zen arte, 76 urte eta 72 erregetzarekin. -
Montesquieu: Gutun Pertsiarrak
Montesquieren eleberri epistolarra da eta bertan bi bidaiari persiarren, Usbek eta Rica, eta Persian geratu dira lagunen arteko gutun gurutzaketa bat irudikatzen du. Bederatzi hilabete eman zuten atzerrian. XVIII. mendean, Ekialdea eta bidaiak orokorrean jarri ziren. Haren arabera, bilketa anonimo bat izan zen eta berak edizio lanak baino ez zituen egin. Jarrera horri esker garaiko frantses gizartea kritikatzeko gai izan zen zentsuaren beldurrik gabe. -
D. Defoe: Moll Flanders
Daniel Foe, Daniel Defoe ezizenez ezagunagoa (Londres, 1659 eta 1661 artean, 1731ko apirilaren 24 uztailaren 5a) idazle, kazetari eta panfletario ingelesa izan zen, mundu osoan ezaguna. Robinson Crusoe eleberriagatik. Defoe garrantzitsua da eleberriaren lehen lantzaileetako bat izateagatik, Ingalaterran ezaguna egin zen eta eleberrigile ingeles guztien aita titulua ere jaso zuen genero literarioa. -
J.Swiften Gulliver-en bidaiak
Dublin 1667ko azaroaren 30a – Dublin, 1745eko urriaren 19a Irelandko idazlea izan zen. Bere idazlan nagusia Gulliver-en bidaiak izan zen -
Voltaire: Filosofia gutunak
Idazle, historialari, filosofo eta abokatu frantsesa izan zen, masoneriakoa eta Ilustrazioaren ordezkari nagusietako bat izan zena, giza arrazoiaren eta zientziaren boterea erlijioaren kaltetan azpimarratzen zuen garai hartan. 1746an Voltaire Frantziako Akademiako aukeratu zuten, eta bertan 33.eserlekua izan zuen. -
Montesquieu: Legeen izpiritua
Ilustrazio garaiko kronista eta pentsalari politikoa izan zen. Ilustrazioaren mugimenduko filosofo eta saiakeragileenetakoa. Ospetsua da berak egituratu zuen boterearen banaketaren teoria, gaur egungo gobernu Modernoetan oinarrizko jotzen dena eta mundu osoko konstituzio ugari ezarria. -
Entziklopediaren lehen alea
Voltaire: Luis XV.aren mendea, Alea euskarazko astekari orokorra da, Arabako lurralde historikoan banatzen dena. Araban, euskarazko tokiko hedabideei zegokionez, zegoen hutsunea edo beharra ikusita, hainbat eragilek elkarlanerako bidea hasi zuten 2012ko udazkenean -
Karlos III. Espainiako errege
Carlos Felipe V.aren hirugarren semea zen, Karlosek familia politika zerbitzatu zuen Italian Espainiaren eragina berreskuratzeko borrokan: hasiera batean Parmako eta Plasentziako dukerriak bere amarengandik jaso zituen oinordetzan, 1731n; baina geroago, Felipe V.ak Poloniako Ondorengotza Gerran (1733-1738) Napoliko Erresuma eta Sizilia birkonkistatu zituenean, Karlos VII.a izenarekin lurralde horietako errege bihurtu zen. -
J.J. Rousseau: Eloisa berria
Suitzako polimata frankofonoa zen. Aldi berean idazle, pedagogo, filosofo, musikari, botanikari eta naturalista izan zen, eta gizon ilustratu gisa definitu bazen ere, kontraesan sakonak aurkeztu zituen Ilustrazioaren ordezkari nagusietatik bereizten zituenak, adibidez, Voltaireren erresumina gogorra eta erromantizismoaren lehen idazleetarikotzat hartua izatea. -
Katalina II. Errusiako Enperatriza
Errusiako enperatriz erregina izan zen 34 urtez, 1762ko ekainaren 28tik 67 urte zituela hil zen arte. Katalinak Errusiako Pedro I.aren ondarea jaso zuen, «baltikoko kostaldean mendebalderako leiho bat» eta handitu zuen, Itsaso Beltzean irekiz. -
Josulagunak Frantziatik kanporatu
Arrazoia jesuiten eta bando baten, «hirugarren alderdiaren» arteko norgehiagoka izan zen, Jansenioren atzetik joan eta gobernuko goi karguetan sartu zena. Luis XIV.a hil ondoren, jesuiten eragina murrizten hasia zen, Janseniusen aldekoak areagotzen hasi ziren bitartean. Luis XV.aren erregealditik gorakada handia izan zuten, Fleuryk Errege Konfesioa okupatu zuenarekin bat eginez, eta handik hartu zuen politikaren ardura. -
Josulagunak Espainiatik kanporatu
-
Goethe: Werther gaztea
Antzerkigile, eleberrigile, poeta eta naturalista alemaniarra izan zen, erromantizismoaren funtsezko ekarpena, zeinetan eragin handia izan zuen eta sortu zuen Sturm und Drang mugimenduaren erakusle handienetako bat izan zen. Werther musikatutako lau ekitaldiko opera bat da -
EEBB-k independentzia aldarrikatu
Menpeko lurralde batek, estatu berri bat eratzeko asmoz, estatu jabearen oniritzik gabe egiten duen independentzia aldarrikapena da. Ipar Amerikako jatorrizko hamahiru kolonia britainiarrak Britainia Handiko erresumaren aurka jarri zituen gerra izan zen. 1775 eta 1781 artean gertatu zen, Yorktowneko guduan britainiar porrotarekin eta Parisko Itunaren sinadurarekin amaitu zen. -
Frantziako Iraultza.Gizakiaren eta hiritarrearen eskubideen adierazpena egiten dute
Gatazka sozial eta politiko bat izan zen, bortizkeria garai ezberdinekin, Frantzia eta, bere ondorioen hedapenez, Antzinako Erregimen deritzon sistemaren aldeko eta aurkarien aurrean zeuden Europako beste nazio batzuk nahasi zituena. 1789an Hirugarren Estatua Asanblea Nazional gisa autoproklamatzean hasi eta 1799an Napoleon Bonaparteren estatu kolpearekin amaitu zen. -
Luis XVI.ari burua moztu Parisen
Luis XVI.aren fusilamendua, 1793ko urtarrilaren 21ean, astelehena, izan zen Frantziako Iraultzaren gertakari garrantzitsuenetako bat. Exekuzio hau Révolution plazan, lehen Luis XV. Konbentzio Nazionalak erregea heriotza-zigorra ezarri zuen urtarrilaren 17an Maraten proposamenaren zuzeneko bozketan, non heriotza zigorra ezarri baitzuten 387 boto eta 334 bizi osorako espetxealdi edo erbesterako. -
Napoleonek boterea hartu Frantzian
1799ko azaroaren 9an, Napoleon Bonaparte Frantziako Lehen Kontsula izendatu zuten estatu kolpe baten ostean. Jarrera horrekin, korsikarrek botere ia diktatorialak lortu zituzten. Urte hauetan Kode Zibil berria eta tolerantzia erlijiosoa bultzatu zituen.