-
Period: to
Bake armatua
Potentzien egoeraren ondorioz gertatu zen garaia da, Aliantza Hirukoitza(Alemania, Austriak eta Italiak) eta Entente Hirukoitzaren artean(Frantzia, Errusia eta Erresuma batuak), zituzten beldurraren ondorioz sortutakoa. Karakterizatzen zeren hainbat arma egin ziren. -
Period: to
Errusiar iraultzaren jatorria
XX mendearen hasiera zen Monarkia absolutua ezarrita zegoen Errusian garai hartan. Nikolas II-ak estatuko botere gorena zuen eta zituen mugarik. Herri xehea egoera txarretan bizitzen ziren eta ia populazio guztia nekazaria zen eta egoera txarretan bizi ziren. Marxismoren mugimenduarekin Errusiako Langile Alderdi sozialdemokrata agertu zen. Uste zuten, egoera hori aldatzeko modu bakarra tsarrari aurre egitea zen. Azkenean Herri xehea irabazle atera zen. eta absolutismoa abolitu zuten. -
Errusiako langile alderdi sozialdemokratak
Errusiako langile alderdi sozialdemokrata bi zatitan banatzen da, Mentxebike taldea( moderatuak ) eta Boltxebike talde(erradikala Lenin gidatutakoa). -
1905eko iraultza
San Petersburgon iraultza boladak egon ziren hilabete batzuk. Langileak eta nekazariak sobietetan(taldeetan) bildu ziren haien bizi baldintzak hobetzeko eta erreforma politikoak egoteko. Agintariek errepresio latzarekin erantzun zuten eta hainbat hildako eta zaurituak egon ziren.Igande Odoltsua ezagutzen da gertaera hau. Tsarra zeinba arloetan amore eman behar zuen eta kontzesio horiek manifestu inperialan argitaratu ziren adibidez gizonezkoen sufragio unibertsala. -
Nikolasas ii-ren konpromisua
Manifestu inperialean kontzesioak argitaratu zituen eta zirudien monarkia parlamentario bat bilakatuko zirela. Baina Nikolas ii jarraitu zuen gobernatzen hasieran bezala eta jendea ez zegoen pozik. -
1914ko udako krisia
Data honetan gertatu zen Frantzisko Fernandoren hilketa. Gertaera honen ondorioz lehen mundu gerra piztu. Frantzisko zen Austria-Hungriaren zen printzipea. Hiltzailea bosniar bat izan zen, pentsatzen da anarkistak hilketa hau planeatu zutela. Hori ekarri zuen tentsioa Serbia eta Austriaren artean. Austria Alemaniaz respaldatuta ultimatuma eman zion Serbiari( konpromisu batzuk bete behar zuten). Serbia Errusiaz respalpaldatuta ezeskoa eman zion. Hori gerra aldarrikatu zuen. -
Period: to
Lehen mundu gerra
Aliantza ententea (Italia,Errumania,Errusia,Grezia,Estatu Batuak,Erresuma Batuak, Frantzia, Txina eta Japonia) eta Aliantza hirukoitza (Alemania, Austria-Hungaria, Otomandar Inperioa eta Bulgaria) gerran zeuden. Arma berriak zeuden eta gerra honek oso odoltsua izan zen, ere teknika beliko berriak erabili ziren lubakiak adibidez. Gudu inportanteak Marneko gudua, Verdungo gudua, gallipoliko gudua eta Sommeko gudua.1917an iraultza boltxibikea sartu zen horren ondorioz errusia guerratik atera zen. -
Marneko gudua
Alemania Aliatuen frontea apurtzea zuen helburu. Alemania porrot egin zuten hamabian. Garrantzia handiko gudua izan zen -
Galipoliko gudua
Erresuma Batuak, Frantzia eta Australia saiatu ziren Otomandar inperioaren hiriburua hartzen Konstantinopla, honela ere lortuko zuten Errusia armekin hornitzeko. Porrot egin zuten 1916an. -
Verdungo gerra
Alemania Aliatuen frontea apurtzea zuen helburu.Gudua garrantzia handia zuen zeren Alemania apurtzen ba zuen Verdugo frontea dena pikutara joango zen. Azkenean Alemania ez zuen frontea apurtu eta Aliatuek irabazi zuten. Baina hainbat hildako egon ziren. Lehen mundu gerrako gudurik luzeena izan zen. -
Sommeko gudua
Aliatuek Alemaniaren frentea apurtzea zuten helburu. Gudua hau ezaguna da zeren lehen mundu gerrako gudurik odoltsuena. Ezan ahal dugu Aliatuek garaileak izan zirela baina gudu hau ez zuen inork irabazi. -
1917a funtsezko urtea
Urte honetan Estatu Batuak gerran sartu ziren Aliatuen alde, hori erabakigarria izan zen. Estatu Batuak jendea eta materialak eraman zituzten hori lagungarria izan zen. -
1917ko otsaileko iraultza
1914an Errusia Lehen Mundu Gerran sartu zen. Frontean izandako porrotak eta atzeguardiako hornidura faltak ezinegon handia eragin zuen. Horrek grebak eta manifestazioak eragin ztuen.1917an Greba orokorra piztu zen eta matxinadak egon ziren kuarteletan eta soldaduek uko egin zioten grebalariei tiro egitea. Handik gutxira Behin-Behineko gobernua sortu zen kerensky izan zen pertsonairik nabarmena. Sistema politiko liberal bat ezarri nahi zuen eta tsarra abdikatu zuen. -
Period: to
Erregimen komunista
Erregimen komunista iraun zuen ia 80 urte. 1991 desegin zen erregimena -
Behin-Behineko gobernuaren porrota
Behin-Behineko gobernua eta sobieten artean ezegonkortasun handia sortu zuen. Gobernua gerran segi nahi zuen eta herria ez. Sobieten protagonismoa gora egin zuen eta Leninek boltxebikeen liderra programa bat aurkeztu zuen. Progaman ezaten zuen bakea sinatu behar zutela eta boterea sobieten eku egon behar zela.
Gerrako porrotek eta biztanleriaren nahigabezia herri matxinadak eragin zituen. -
Behin-Behineko gobernuaren gainbehera
Lenin Petrogradeko sobieten iraultzan finkatu zen. eta 25 ean sobietak gidatzen Neguko Jauregia eraso zuten eta Behin-Behineko gobernuko kideak atxilotu zituzten. -
Boltxebikeen gobernua
Boltxebikeen lehen gobernua sortu zen eta Lenin burua zen.
Erabaki guztiak boltxebikeen esku gelditu ziren eta diktadura latza ezarri zen. -
Period: to
Errusiako gerra zibila
Tsarismoaren aldekoak eta sistema liberala defendatzen zutenak iraultzari aurre egiten saiatu ziren eta armada zuria eratu zuten. Boltxebikeek horren kontra joateko armada gorria eratu zuten. Nahiz eta armada zuria atzerriko laguntza izan armada gorria garaile atera zen. Gerran zehar gobernuak gerrako komunismo politika jarri zuten martxan. Helburua industria nazionalizatzea eta uztak konfiskatzea armadari elikatzeko. -
Errusia gerratik kanpo
Lenin gerratik ateratzeko negoziatu zuen eta Brest-Litovsko ituna sinatu zuen -
1918 gerraren amaiera
1918an, Alemania bakea sinatu zuen Errusiarekin, Brest-Litovsteko itunaren bidez Boltxekike gatazken ondorioz. Alemania gerra galtzen zegoen eta horren ondorioz Gilen Abdikatu zuen. 1918ko azaroaren 11n armistizioa sinatu zuten Alemaniak Aliatuekin.Gerra amaitu zen. -
Gerraren ondorioak
Gerra amaitzean Europako herrialden zorpertzea oso altua zen. Lehen mundu gerra 8 miloi hildako eta 21 milioi zaurituta baino gehiago eragin zituen. Baina ondorio latzenak Alemaniak jasan zituen. Data honetan Parisko bakea sinatu zuten . Bere helburuak Alemania suspertzen ez ustea, irabazleen artean oreka lortzea eta Errusia isolatuta euki erregimen komunistaren ondorioz.