-
HIPOKRATES
K.a. 460 urtekoa.Pertsonalitatearen azterketan lehenengoa Hipokrates greziarra izan zen. Lau pertsonalitate tipo ezarri zituen: kolerikoa (suterraza), melankolikoa, flematikoa (gibelandia), sanginikoa (odolbizia). -
wilhelm wundt
Alemaniar psikologo eta filosofoa izan zen. Psikologia esperimentaleko lehen laborategia sortu zuen Leipzigen (1879). Psikologiaren oinarria esperientzia zela zioen eta borondatea, hari loturiko sentipenekin batera, esperientzia psikologikoaren parte dela, ezagutza bera baino garrantzizkoagoa. Psikologia esperimentalaren sortzailetzat hartua da. -
William James
Pragmatismoaren aitzindaria izan zen filosofiaren alorrean eta funtzionalismoaren aldeko izan zen psikologian. Funtzionalismoa korriente teoriko eta filosofiko bat da Ingalaterran sortutakoa. Bere ezaugarriak dira enpirismoaren nagusitasuna. -
Ivan Petrovich Pavlov
Mediku, fisiologo eta psikologo errusiarra izan zen. 1879an San Petersburgoko unibertsitatean doktoratu zen. Mundu osoan ezaguna egin zuen erreflexu baldintzatuei buruzko ikerketak, txakurrekin berak burututakoa izan zena. -
Sigmund Freud
Mediku eta neurologo austriarra izan zen. Historiara pasatu da "Psikoanalisiaren aita" moduan, arlo honetan egindako lan itzela dela eta. Inkontzientea ikertu zuen bereziki, ametsen mundua eta buru-gaixotasunek sexualitatearekin dituzten loturak. Erlijioek patologia psikiatrikoarekin dauzkaten zerikusiak ere aztertu zituen. -
Edward Lee Thorndike
Psikologo eta pedagogoa izan zen. Ikaskuntzaren psikologian lehenengoetako bat izan zen. Bere ikerketa garatzeko animali batzuen ikasketan oinarritu zen, katuak bareziki. -
John Broadus Watson
Estatu Batuetako psikologoa izan zen. 1908tik 1920ra, Johns Hopkins Unibertsitateko Psikologia Saileko irakasle izan zen. Behaviorismoaren bultzatzaile nagusia izan zen.
Obra batzuk:
Behavior: An Introduction to Comparative Psychology.
Psychology from the Standpoin of a Behaviorist.
Behaviorism. -
Wertheimer (Gestalt)
Psikologo alemaniarra izan zen, 1911. urtean hasi zen hautemate optikoaren ikaskuntzan. Ere landu zuen takiskopio baten eratutako irudien mugimendu nabarmena. Fenomeno hori phil deitu zion. -
Kofka (Gestalt)
Kofka sinisten zuen txikitatik ikasitako ikaskuntzan, berak deitu zuen "aprendizaje sensorio-motor". Ere pentzatzen zuen hizkuntzaren ikaskuntzan. Köfka azaldu zuen momentu garrantzitsu bat ume baten garapenean objetuak izena dituztela jakitea dela. -
Köhler (Gestalt)
- urtean aukeratu zuten pskologiaren elkarte amerikarrean presidente bezala. Hau ere Wertheimer bezala mugimenduaren
hautematea landu zuen.
- urtean aukeratu zuten pskologiaren elkarte amerikarrean presidente bezala. Hau ere Wertheimer bezala mugimenduaren
hautematea landu zuen.
-
Jean Piaget
Ezaguna haurren garapen kognitiboari buruz egin zituen ikerketak zirela-eta. Piagetek inteligentzia testaren frogak egiten zuenean, haurrak funtsezko galderetan erantzun okerrak ematen zituztela konturatu zen. Haur psikologiari buruzko lan ugari argitaratu zituen. Inteligentzia sentso-motoreari buruzko teoria garatu zuen. Inteligentzia praktikoa azaltzen zuen teoria honetan, ekintzetan oinarritutako inteligentzia. Ekintza hauek umeak espazioa, denbora eta kausei buruz duen pertzeptzioa. -
Carl Rogers
Psikologoa eta apaiza izan zen. Rogersen ustez, norberari buruzko iritzia funtsezko aldagaia da izaeraren antolaketan, eta sentimenak argitzea eta onartzea ezinbestekoa, berriz, psikoterapian. Psikoterapiaren inguruko zenbait lan argitaratu zituen.
-Clinical Treatment of the Problem Child
-Counseling and Psychotherapy: Newer Concepts in Practice.
-Client-centered Therapy: Its Current Practice, Implications and Theory. London: Constable.
Hauek batzuk dira. -
Burrhus Frederic Skinner
Estatu Batuetako psikologoa izan zen. Konduktismoaren edo behaviorismoaren ideiak sakondu eta zabaldu zituen. Konduktismoaren arabera, giza jokabidea inguruan dituen kitzikadurei eta ingurugiroko baldintzei (baita organikoei ere) norbanakoak ematen dien erantzunean oinarritzen da. Animaliekin egindako ikerketan baldintza-mota bat aurkitu zuen, baldintza instrumentala deitua, elementu ez-baldintzatu edo berezkorik gabekoa. -
Abraham Maslow
Psikologo humanista izan zen Estatu Batuetan. Ezaguna da Maslow piramidea izeneko teoria asmatzeagatik, non gizakiaren beharrak sailkatzen dituen. Kurt Goldstein bultzatu zuen autoerrealizazio kontzeptuaren garapenera eta Maslow bere teoria propioa lantzen hasi zen. Psikologia humanistikoaren alde egin zuen eta garrantzi handia izan zuen osatzen joango zen teorian. Psikologiako hirugarren tendentziaren sortzaile kontsideratzen zaio. -
Gestalt
Gestalt eskolakoen ustez, psikismoa ezin da osagaietan banatu, osasun eratua baita eta osasunean funtzionatzen baitu. Prozesu psikikoak osotasun bateratuak dira eta ez ekintza edo osagai bakunen batura. -
Psikologia humanista
XX. mendean sortu zen, korronte antropozentrikoa da. Interpretazio subjetiboa dauka. Konduktismoa eta psikoalanisia kritikatzen ditu.