-
6000 BCE
Ibaien ertzetako taldeak
giza taldeak ibaien ertzetako lurrak lantzen hasi ziren. -
6000 BCE
Tigis eta Eúfrates ibaiak
Tigris eta Eúfrates ibaiak dauden hurbileko herrialde batean, gizateriaren lehen kultura garatzen hasi zen. -
6000 BCE
Mesopotamia
Mesopotania lehenengo zibilzazioa izan zen.
Mesopotaniari deritzo ibaien arteko lurraldeen arteko lekuari. Fruitueatatik, barazkietatik bizi ziren.
Amaliak haien etxean hezitzen zituzten.
Beste lanbide batzuk sortu ziren: Medikuak, apaizak eta musikariak. -
5000 BCE
Nilo Bailaran
Afrikako lautadetatik zetorren giza taldeak Nilo Bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi zen. -
5000 BCE
egiptoko lehengo heriak
Egipton lengo heriak bi ziren, bat deitzen zen egipto altua eta bestea egipto behera.
Beti egon ziren borokan.
Baina 3000 untean egipto behera konkistatu izan zen. -
5000 BCE
Antzinako Egiptoko bizimodua
-Nekazaritza zen bizibilde nagusia, zerealak, lihoa, mahatsondoak eta fruta- arbola
-Abeltzaintza, etxaldeetan animaliak zituzten, ahuntzak, ardiak, txerriak eta astoak
-Ehiza ere egiten zuten
-Artisau onak izan ziren
-Etxe guztiak buztin eta lastozko pesoz egiten ziren
-Jantziak lihorekin egiten zituzten
-Garbiketara garrantzi handia ematen zioten
-Elikagai nagusiak ogia eta garagardoa ziren
-Musika eta jaiak gustatzen zitzaizkien -
5000 BCE
Egiptoko hastapenetatik inperio berrira
-Egipto Afrikako ipar-ekialdean eta Asiako Ekialde Hurbilaren ondoan dago
-Nilo ibaiak Egipto osoa inguratzen du
-Basamortu ugari ditu
-K.a 5000 urte inguruan bi erresuma sortu ziren: Egipto Garaia hegoaldean eta Egipto Behera iparraldean -
5000 BCE
Minostar kultura
Minostar kultura orain dela 5000 bat urte sortu zen. K.a. 3000. urte inguruan, Kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren, eta itsasontziak eraikitzen zituzten; horiekin, inguruko herriekin merkataritza-harremanak ezarri zituzten. K.a. 2000. urte inguruan, kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena -
Period: 5000 BCE to 3100 BCE
Egipto Garaia eta Egipto Behera
Afrikako Erdialdeko lautadetatik zetorren giza talde bat Nilo bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi zen eta herri txikiak eraikitzen hasi ziren. Herri horiek, pixkana-pixkana, elkartu egin ziren eta herri handiagoak sortu zituzten. Bi erresuma sortu ziren orduan, Egipto Garaia, hegoaldean, eta Egipto Beherea, iparraldean, eta etengabe borrokan ibili ziren, hegoaldeko Menes edo Nermer erregeak iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte. -
4000 BCE
Egiptoko artea
-Egipton artista gehienak estatuko edo tenpluetako funtzionarioak ziren
-Arkitekturan hilobi monumentuak eta tenpluak nagusi izan ziren
-Tenpluek esfingeen eta obeliskoaren bidez apainduta zeuden -
4000 BCE
Egiptoko antolamendu soziala eta politikoa
-Egiptoko hierarkikoa zen
-Faraoia pertsonaiarik garrantzitsuena izan zen
-Gero funtzionario eta administratzaileak zeuden, apaizek, nekazariak eta esklaboak
-Legearen aurrean gizon eta emakume guztiak berdinak ziren -
4000 BCE
Mizenestar kultura
Mizenestar kultura, duela ia 4.000 urte garatu zen lurralde kontinentalaren hegoaldean (Peloponeso) -
3700 BCE
Mesopotamiako artea
-Arkitekturan, tenpluak eta jauregiak eraiki zituzten
-Tenpluak gune sakratuak izan ziren
-Jauregiak tenpluen antzekoak ziren, gune sakraturik gabbe
-Eskulturan boterearen eta fedearen ordezkariei estatuak egiten dute
-Erliebe lanak ehizako, gerrako eta erlijozko eszenak irudikatzen dute
-Arte xehea, kutun edo zinginarriak, zingiluak, terrakotazko irudiak brontzeaz eta zeramikaz egindaz osatzen da -
3300 BCE
Gizon bizardun baten estatutxoa
Oso litekeena, da errege-apaiz batena izatea. Kareharriz egina dago -
3100 BCE
3100 BCE Egiptoko hastapenetatik inperio berrira
-K.a 3100 arte inguruan Menes edo Nemer erregeak iparraldea konkistatzen dute
-Inperio zaharra ( IV dinastiatik VI. era) piraamiden handien garaia zen.
-Erdiko inperioa (XI dinastiatik XIII.era) barneko matxinden ondorioz sortzen da
-k.A XVI mendearen erdialdean Inperio berria ( XI. Ainastiatik XX.era) sortzen da
-K.a XI mendearen hasieratik aurrera hirugarren bitarteko garaia hasiera hasten da -
Period: 3100 BCE to 100 BCE
Egipto
Menes edo Nermer erregeak iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen. Bailara inguruko basamortuek muga naturala osatzen zuten eta horregatik oso zaila zen hortik inbasioren bat heltzea. -
Period: 3100 BCE to 6100 BCE
Egipto kultura
Bailara inguruko basamortuek muga naturalak osatzen zitzten eta, horregatik, nahiko zaila zen hortik inbasioren bat iristea. Horrela, Egiptoko kulturak 3.000 urtez iraun zuen ia aldaketarik gabe. -
3000 BCE
Antzinako egiptoko bizimodua
-Nekazaritza zen bizibide nagusia, zerealak, lihoa mahatsondoak eta fruitu-arbolak
-Abeltzaintza, etxaldeetan animaliak zituzten, ahuntzak, ardiak, txerriak eta astoak.
-Ehiza ere egiten zuten
-Artisau onak izan ziren
-Etxe guztiak buztin eta lastozko pesoz egiten ziren
-Jantziak lihorekin egiten zituzten
-Garbiketara garrantzi handia ematen zioten
-Elikagai nagusia ogia eta garagardoa ziren
-Musika eta jaiak gustatzen zitzaizkien -
3000 BCE
Egiptoko sinesmenak, idazketa eta zientziak
-Egiptarrek erlijioari eta jainkoei garrantzi handia ematen zioten
-Betikotasuna lortzeko mommifikatu egiten zituzten
-Hasieran hieroglifikoa idazteko eraabiltzen zuten
-Gero idazketa hieratikoa edo sakratuaeta demotikoa erabili zuten
-Zientzetan ezagun onak zituzten eta matematikan kalkuluak erabiltzen zituzten
-Egutegia eguzkiaren bidez asmatu zuten
Egiptarrak medikuntzan nabarmendu ziren Add tags + -
3000 BCE
Minostar kurtura
K.a. 3000. urte inguruan, Kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren, eta itsasontziak eraikitzen zituzten; horiekin, inguruko herriekin merkataritza-harremanak ezarri zituzten. -
Period: 2500 BCE to 1700 BCE
Indo bailaren zibilizazioa
Indo Bailaren zibilizazioa, gaur egungo Pakistanen garatu zen eta goieneko unea lortu zuen. Indo lautada emankorretan lortzen zituzten uztak izan ziren bere oparotasunaren oinarri. -
2380 BCE
Umma herriko printzea
Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen. -
2380 BCE
Mesopotamiako politikaren eboluzioa
-Hasieran landu gabeko lurrez estatuak osatzen zuten
-K.a 2.380 urte inguruan Umma herriko printzeak Sumer herrialdea sortzen du.
-Sargon lehena handiaren erregetzan Akaden Inferioa sortzen zuen -
2370 BCE
Sargon erregea
Akad herriko Sargon erregeak inguruko herriak konkistatu eta batu zituen, eta Mesopotamian lehenengo inperioa hedatu zuen. -
Period: 2355 BCE to 2279 BCE
Sarogn I erregetza
Sargon I Handiaren erregetzan, hiri-estatu sumertarrak batuta geratu ziren eta horrela sortu zen historiako lehen inperioa, Akaden Inperioa; zituen lurraldeak Mediterraneoa eta Turkiaraino hedatu ziren. -
Period: 2335 BCE to 2380 BCE
Politika eta boterea Sumerren
Lehenengo aldiz Sumer herriak batzeko asmoa izan zuen, boterea ez kentzeko.
Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen.
Ondoren, Sargon izeneko pertsonai batek, Kish heeriko boterea hartu zuen. k.a. 2355ean Sumer herria batua geratu zen, eta han hasi ziren LEHEN IMPERIOAK. -
Period: 2254 BCE to 2218 BCE
Akad inperioa
Akaden inperioaren goieneko unea Naram erregetzan lortu zen, baina, hura hil eta gero, barruko arazo batzuek (konspirazioak, independentziaren aldeko mugimenduak... eta, besteak beste, guti, amorrita eta lullubi herrien presioek, inperioaren gainbehera bizkortu zuten -
2120 BCE
Ur-Namu III
Ur-Namuk III. Ur dinastia sortu zuen, eta garai horretan lehenengo zigurata eraiki zuen. -
2120 BCE
Mesopotamiako politikaren eboluzioa
-K.a 2120 Ur- Namuk III ur dinastia sortzen ditu, lehengo zigurata eraikitzen da -
Period: 2100 BCE to 2000 BCE
Mariko gobernadorearen estatua
Mariko gobernadorea izan zen Puzur Ishtar-en estatua -
2000 BCE
Kretaren zibilizazioa
Kretarrek ez zuten bizimodurik ateratzen ala ere
egiptorekin harremanetan jarri ziren. Idazteko sistema bat eta zibilizazio bat sortu zuten, hiru gaztelu sortu zuten:
konnossos, Festo eta Malia. -
2000 BCE
Minos erregearen omenez
K.a. 2000. urte inguruan, kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena. -
1950 BCE
kretaren sormena
sormenaren estanda handia gertatu zen denbora horretan sortu zen Minoiko arkitektura eskulturaz eta pinturas gorde den gustia -
1700 BCE
Hammurabi
Mesopotamiarrek kodeetan biltzen zituzten legeak erabiltzen zituzten beren bizimodua gobernatzeko. Guztietan ezagunena Hammurabiren kodea da. Hammurabi Babiloniako erregea izan zen. -
1700 BCE
Kretako hiru gazteluak
1700 k.a. kretako hiru gazteluak suntzitu ziren. -
1692 BCE
Hammurabiren kodea
Hammurabi kodea, K.a. 1692 urtean sortutakoa, aurkitu diren lege multzoetariko bat da.
“Dike bat konpondu behar zuen norbaitek arduragabekeriaz jokatzen badu, dikea konpontzen ez badu eta zulo bat irekitzen bada eta lurrak urak hartzen baditu, dikea zulatu den lurreko jabeak suntsitu duen garia ordainduko du”. -
1630 BCE
Mizenasko zibilizazioak
K.a. 1630 urtetik 1100 urtera, gutxi gorabehera. Denbora bitarte hartan, beraz, loaldi luze batetik esnatuta bezala, bertako tradizioei ezer gutxi zor zien zibilizazio bat sortu zen bat-batean. -
1600 BCE
Mizenastar zibilizazioa
Mizenastar zibilizazioa K. a. 1600. urte aldera sortu zen eta kultura aristokrazia gerlariak menperatu zuen. -
1500 BCE
Garai klasikoa
K.a. 500 urtetik, Asia Txikian, gaur egungo Turkian, kokatuta zeuden polis helenikoak Persiarren menpe egon ziren. Horietako batzuk altxatu egin ziren -
1400 BCE
zibilizazio minoikoaren
K. a. 1400 inguru, mizenastarrek zibilizazio minoikoaren bihotza zen Kreta azpiratu zuten. Minoikoez gain, Troia (mizenastarren aurkari zen hiri-estatu boteretsua) ere garaitu zuten bi aldiz, gatazka honi buruz dagoen froga bakarra mitologiarekin nahasten diren Homero eta beste autore batzuen testuak diren arren. -
1200 BCE
Gerrek
K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteek, gainpopulazioak, uzta txarrek eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan zen, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak, garai horiez baliatu ziren lurraldean indarrean sartzeko eta zibilizazio mizenikoa desagerrarazteko. -
1200 BCE
Gerrek eta barneko gatazkek
K.a. 1200 inguruan, gerrek eta barneko gatazkek eragindako krisiak horren gainbeheraren hasiera izan zen, eta joniar, eoliar eta doriarren finkapena erraztu zuen. -
1200 BCE
k.a.1200 aurrera
K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteek, gainpopulazioak, uzta txarrek eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan zen, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak -
1100 BCE
mizenastar zibilizazioa
K. a. 1100 inguru, mizenastar zibilizazioa amaitu zen. Antzinateko greziarrek beraiek gainbehera hau azaltzen zuten beste herri greziar baten, doriarren, inbasioarengatik -
900 BCE
Grai arkaikoa
Zibilizazio mizenikoa desagertu ondoren, antzinako Greziaren bizimoduaren adierazgarri gisa herrixkek baino ez zuten iraun. Ziurrenik, bailara edo eskualde bereko biztanleak inguruko tokiren batean bilduko ziren. -
509 BCE
Errepublika-garaia eta garai inperialaren bitarteko hedapen erromatarra
K.a. 509. urtetik aurrera, gobernatzeko era berri bat ezarri zen: errepublika. Errepublikaren garaian, Erroma izugarri hedatu zen. -
395 BCE
Teodisok
K.o. 395. urtean, Teodosiok bitan banatu zuen, eta bi inperio sortu ziren: Mendebaldeko Inperioa, hiriburua Erroma zuena, eta Ekialdeko Inperioa edo Bizantziokoa, hiriburua Konstantinopla zuena. -
332 BCE
Egiptoko hastapenetatik inperio berrira
-K.a 332 urte inguruan Greziak Egipto konkistatzen du
-Gero erromatarrek bere inperioko probintzia bihurtzen dute -
313 BCE
Kristautasuna Imperioa
K.o. 313 urtean, Konstantino enperadoreak tolerantzia erlijiosoa aldarrikatu zuen. Teodosia enperadorearekin batera, kristautasuna Inperio -
Period: 305 BCE to 282 BCE
Alejandro Handia
Alejandro Handiak Ekialdean konkistatu zuen inperioa, hori jeneralen artean banatu zen. Egipton Ptolomeo I Sóter-ek hartu zuen boterea gero. -
276 BCE
Kartagoren kontrako gerra
K.a. 264. urtean, Kartagoren kontrako Gerra Punikoak hasi ziren. -
272 BCE
Erromak Italia
K.a. 272. urterako, Erromak Italiar penintsula osoa menpean hartzea lortu zuen -
264 BCE
Gerrak punikoak
K.a. 264. urtean, Kartagoren kontrako Gerra Punikoak hasi ziren. -
250 BCE
Garai Helenistikoa
Garai helenistikoa IV mendebaldean hasi zen garai helenistikoa, Herriek hartzen zuten lurraldearen iparraldera Mazedonia zegoen. Bertako biztanleek atzerritartzat hartzen zituzten heleniarrak, izan ere, grekoaren antzeko hizkuntza batean mintzatzen baziren ere, beren gobernu-modua -
64 BCE
kristautasuna
Kristautasunak erromatar ohituren aurka egiten zuenez, eta erromatar jainkoak ukatzen zituenez, kristauak jazarriak izan ziren garai hartan. Neron enperadorearengaraitik (K.o. 64. urtea), kristauak preso hartu eta torturatu egitenzituzten. -
27 BCE
Octavio Agusto
Oktaviano (Augusto izenez ezagututa), armada guztien buruzagi nagusi izendatu zuten eta K.a. 27. urtean enperadore bihurtu zen. -
19 BCE
penintsulako azken erresistentzia-guneak
K.a. 19. urte arte, orduan menperatu baitzituzten penintsulako azken erresistentzia-guneak (Kantabriarrak eta Asturiarrak). -
14 BCE
Goiz imperio
K.o. 14. urtetik K.o. 235. urtera izan zen, Goiz Inperio izenez ezagutzen dena. Garai horretan zehar, hainbat enperadore izan ziren, dinastietan sailkatuta.