-
4000 BCE
Gurpila
Gurpila funtsezko asmakizuna da buztingintza egiteko eta lurreko garraioan erabiltzeko oso baliagarria delako, makinen funtsezko osagaia baita. Bere jatorriaren ezagutza denboran galtzen da, inork ez daki nork asmatu zuen, eta bere erabilera ugariek funtsezkoak izan dira giza garapenerako. -
4000 BCE
Idazkera
Idazketaren historian, Brontze Arotik sortu ziren idazketa-sistemak sartzen dira (IV. milurtekoaren amaieran) -
3000 BCE
Kosmetikoak
Produktu hauek duela 5000 urte agertu ziren Egipton -
2000 BCE
Abakoa
Abakoa kalkulatzeko tresna zaharrena da. Abakoaren jatorrizko garaia zehaztugabea da. Garai oso goiztiarretan, hasierako gizakiak kontatzeko tresnak asmatu zituen. Gaur egun, abakoaren jatorria Txinan dagoela pentsatzeko joera dago, non tresna horren erabilera oraindik nabarmena den, Japonian bezala. Beste iritzi batzuen arabera, abakoa Saharan jaio zen, eta egungo abakoaren aurrekoak hondarrak edo harkaitzak ziren, kalkulu aritmetikoak egiteko eta adimen-joko batzuetan jolasteko. -
790 BCE
Suaren aurkikuntza
-
500 BCE
Ur-araztegia
K.a. V. mendean, Hipokratesek oihalezko txanda bat asmatu zuen, likidoen hondakinak kolatzeko. -
400 BCE
Tinta
-
336 BCE
Igogailua
K.a. 336. urtean Erroman, Arquimidesek igogailua asmatu zuen. -
55 BCE
Protesia
Lehen aurkikuntzak K.a. 55. urtean hasi ziren, Heródotok makila hanka bat ezarri zuen anputazio bat jasan zuen gizon bati. -
200
Papelaren asmakuntza
Papera asmatu aurretik, txinatarrek zur zurrun bat erabiltzen zuten egurrezko edo banbuzko tirei buruz, baina material horiek ez zuten idazteko erraztasunik ematen, eta arazo bat zuten artxibatzeko unean. Ilearen pintzela sartu ondoren, oihal, zeta, arroz-lasto, kalamu, zeta, arroz-lasto, kalamu, kalamu, kalamu eta kotoizko hondakinetatik abiatuz, euskarria ordeztu zen. Horren ordez, Han dinastiako He dinastiako He enperadorearen aholkulari izan zen, Ka. II. mendean. -
900
Bolboraren aurkikuntza
Azterketa-korronte desberdinen arteko adostasuna da bolbora Txinan asmatzea, Ekialde Ertainean banatu zen, eta horrek Europan sartu zuen; hala ere, ez dago adostasunik Txinako asmakizun horrek Ekialde Ertaineko eta Europako bolboraren aurrerapen teknologikoetan izan zuen eragina. -
1100
Ipar-orratza
Hainbat iritzi daude iparrorratzaren asmatzailea nor izan zen jakiteko, nahiz eta gehiengoak txinatarrei ematen dien tramankulu hori. II. mendeko argitalpenek magnetismoari buruz hitz egiten zuten jada, baina badirudi IX. mendearen inguruan sortu zela lehen iparrorratza. Kanabera zatitxo bat zuen, ur gainean flotatzen duen orratz magnetikoa, iparraldea magnetikoa adierazten zuena. Zenbait aukeratan ez zen balio, ur lasaietan egon behar baitzuen, eta italiarrek perfekzionatu zuten. -
1450
Inprentaren asmakuntza
Gutenbergek inprenta modernoa asmatu zuen XIV. mendearen erdialdean. K.a. 400 urte erromatarrek buztinezko moldeak erabiltzen zituzten, eta txinatarrek, XI. mendean, portzelanazko piezak erabiltzen zituzten kopiak egiteko. Europan, erdi aroan, xilografia erabiltzen zen kartelak eta panfletoak inprimatzeko -
1545
Copernikok lurra mugitzen zela baieztatu
-
Mikroskopioa sortu
Zacharia Janssen -
Teleskopioa
XVII. mendean astronomian hainbat ekarpen berri heman ziren. Haien artean, Galileo Galilei Teleskopioa asmatu zuen ilargia, Jupiter eta izarrak behatzeko. Horrela, gizakiak, inguruko gorputz zeltikoen benetako izaera eta gure kokapena unibertsoan ezagutzea lortu zuten. -
Planeten mugimendua deskubritu
Johannes Keplerren hainbat lege:
Orbiten legea: Kopernikok orbiten forma zirkularrarekin zuen ideia kendu zuen. Lege honek esaten zuen planetek eguzkiaren inguruan bira egiten dutela modu eliptikoan ibilbideari jarraituz, eta eguzkia elipse fokuetako batean kokatzen dela.
Areen legea:planeta batek duen desplazamendu-abiadurari buruzko informazioa ematen digu. -
Preserbatiboa
-
Grabitatearen legea
Isaac Newton -
Lurrun makina
James Watt -
Idazteko makina
Henry Mill asmatzaileak idazte-makinaren lehen saiakera egin zuen. 1714an Ana erreginaren patentea lortu zuen. Idazteko makina bat egiteko emandako hurrengo patentea William Austin Burt asmatzaile estatubatuarrari eman zioten 1829an, karaktere gisa jarritako gurpil erdizirkularrean kokatutako makina bat. Lehen makina hau 'tipografo' deitu zen, eta idazkera normala baino mantsoagoa zen. 1833an, patente frantses bat eman zioten Xavier Progin asmatzaileari. -
Airearen osaketa
Joseph Priestly -
Lehenengo txertoa
EDWARD Jenner -
Lurrunezko lokomotorea (Richard Trevithick)
-
Bonbila (Thomas Alva Edison)
-
Anestesiaren sorrera (William Thomas Morton)
-
Igogailu modernoa
1851n, Watermanek jasogailuen lehen prototipoa asmatu zuen. Plataforma soil bat zen, kable batekin lotuta, merkantziak eta pertsonak igotzeko eta jaisteko -
Lurraren errotazioaren ekarpena (Leon Foucault)
Léon Foucault frantziar fisikari ospetsua izan zen. Foucaulten péndulu "izenez ezagutzen den lurtar errotazioa erakutsi izana ezagutzen da. Argiaren abiadura neurtu zuen, biroskopoa asmatu zuen, Eguzkiaren lehen argazkia egin zuen eta Foucaulten korronteak aurkitu zituen. -
Telefonoa
Antonio Meuccik asmatu zuen 1854 urtean.- urtean, Meuccik, zailtasun ekonomikoengatik, bere asmakizunaren deskribapen labur bakarra aurkeztu zuen. 1854an bere lehen prototipoa egin zuen, baina 1861ean Johann Philippek beste prototipo bat garatu zuen.
-
Bizikleta (Pierre Lallement)
Antzinako Egipton, barra batek elkartutako bi gurpilez osatutako artefaktua fabrikatu zen. Txinan ere oso antzeko tramankulu bat sortu zen, baina gurpil egindako gurpilekin. Ikerketa zehatz batek azaldu duenez, kodizean agertzen den marrazkia 1967 eta 1974 urteen artean zaharberritu ostean egindako faltsifikazioa zen. -
Zuziria
- urtean zuziriak ezagutzera atera zituen William Leitchek, nahiz eta askoz lehenago asmatu ziren.
-
Dinamita
Lehenengo dinamitak sortu zirenean Bakúko (Azerbajan) petroliozko kanpoak esplotatzea zuten helburutzat. (Alfred Nobel) -
Hozkailua
Hasieran izotza fabrikatzeko sortua izan zen, bertan ez zen janaria gordetzen. (Charles Tellier) -
Autoa (Karl Friedrich)
-
Erradiakzioa (Marie Curie)
-
X izpiak (Wilhelm Conrad Roentgen )
-
Kafe filtratua
Melitta Bentz emakume kimikariak kafea filtratua edatea oso garrantzitsua zela ikusi zuen, horregatik, kafea asmatu ondoren, aurrera pausoa eman zuen. -
Hegazkin ontzia (Wright anaiak)
Lehen hegazkin ontzia sortu zenean experimentu bezala erabili zen Estatu Batuetako armadako kruzero goitik botata. Ondoren, bere benetako erabilera ematen hasi zen. Wright anaien asmakuntza izan zen. -
Itsazpekoa
Itsazpekoa funtzionatzeko aire konprimitua erabiltzen zuten hasieran (Cornelius Jacobszoon Drebbel) -
Semaforoak
Trafikoaren gorakada, bat-batekoa eta azkarra, ordena ordezten zuen. Horrela, 1914ko abuztuaren 5ean, Europan Lehen Mundu Gerra hasi eta zortzi egunera, Cleveland-en lehenengo semaforo elektrikoa instalatu zen.(Hedy Lamarrek asmatuak aurretik, baina ez ziren arrakastatsuak izan eta George Antheilen laguntzarekin aurrera atera zen) -
Tankea
Tankeak, lehenengo gerra mundialean erabiltzen hasi ziren, trintxerak zeharkatzeko, alambradak botatzeko eta suzko metraietak gelditzeko gai zela ziurtatu nahi zuten. (Polako eta txekiarrek) -
Telebista
John Logie Baird -
Penizilina
Alexander Fleming -
Interneta
Hasieran ez zen erabilgarri bezala ikusi, baina poliki-poliki orain daukan garrantzia hartzen hasi zen (Tim berners-lee) -
GPSa
GPS, (kokapen sistema globala) (Roger L) -
Ordenagailu portatila
Lehenengo ordenagailu portatila 11kg pisatzen zuen, beraz garraiatzeko orain baino zailagoa zen. (Osborne taldea) -
USBa
Usb-a Disketeak renplazatzeko sortu zen. Hemen informazioa gordetze nahi zuten eta horregatik objetu txikiago batean sartzea pentsatu zuten. (IBM) -
Ordenagailua
Publikora atera ziren lehen ordenagailuak. Aldaketa handia eragin dute. (Apple, Tandy eta Commodore) -
Play Station 2
-
ipod
-
Facebook
Mark Zuckerberg -
You Tube
-
Twitter
-
iPhone
-
Microsoft Holo Lens
-
iPhone 11 Pro
