HISTORIAURREA

Paleolitoa

20,000 BCE

Paleolitoa giza sorkuntzaren lehen arotzat hartzen da; bertan gizakia sortzen da, harria landuz tresnak sortzen hasten denean. Paleolitoa hiru etapatan banatzen da: Behe Paleolitoa (Homo habilis eta Homo erectus bizi izan ziren garaia), Erdi Paleolitoa (Neandertal gizakia bizi izan zen garaia) eta Goi Paleolitoa (Homo sapiens bizi izan zen garaia). Paleolitoko gizakiak ehiztariak ziren, harrizko armak, sua eta zur landua erabiltzen zituzten.

Mesolitoa

12,000 BCE

Mesolitikoa Paleolito eta Neolito aroen arteko trantsizioa izan zen. Mesolitikoan zehar, gizakien ezaugarri nagusia harria lantzeko teknikak hobetzea izan zen. Gainera, garai honetan populazio-asentamenduen eta hileta-erritualen lehen aztarnak, eta gizarte-bereizketaren ezaugarriak ikus daitezke horietan. Paleolito garaiko ehiztari-biltzaileen eta Neolito garaiko nekazarien arteko eraldaketa-aldia izan zen. Zeramikazko lanaren ebidentziak aurkitu ziren.

Neolitoa

10,000 BCE

Neolitoa Historiaurreko azken aldia da. Neolitoan nekazaritzaren garapena eta sedentarismoaren agerpena dira ezaugarri nagusiak. Neolitoaren amaiera zuzenean lotzen da K.a. 3000 eta K.a. 500 urteen artean periodizazio tradizionalaren Antzinako Aroari hasiera ematen dioten idazkeraren eta erakunde politiko zentralizatuen agerpenarekin. Garai hartan nekazaritza eta abeltzaintza garatu egin ziren, biztanleria hazi egin zen, metalurgia aurkitu zen eta hierarkizazio soziala eman zen.

Egipto

3150 BCE

Ekialde Ertainean, Tigris eta Eufrates ibaien artean, Mesopotamia dago. Eskualde hau Irakeko lurraldean eta Siria iparraldean dago.

Grezia

800 BCE

Atenasko Partenoia antzinako greziar zibilizazioaren monumentu garrantsitsuenetako da greziako eraikinik adierazgarrienaz gain. Hiriaren gainetan dago eta 438-447 urteen artean heraiki zen K.a. Akropolian. 1.687 ko irailaren 26an Veneziarrek Atenasko Partenoia bombardatu zuten. Templua armada turkiarraen bolborategi bihurtu zen, garai batean eliza kristau, mezkita eta egoitza kuartelero giza erabilia izan ondoren.

Erroma

753 BCE

Erromako Koliseoa antzinate klasikoko monumentu ospetsuenetako bat bezala aukeratua izan da. Gainera 1980an Uneskok Gizateriaren Ondare izendatu zuen.

1. Uretan hazi ziren eraikitzen. Erromatar Imperioa Vespasiano emeperadorearen agindupean zegoenean.
2. urtean hamaitu zen eraikitzen Tito emperadorearen agintaldian.

Naiz eta bere samea izan zen Koliseoaren goiko maila eraikitzen hamaitu zen. Urte horretan bertan inauguratu zen.

Erromako Monarkia

753 BCE

Erromatar Monarkia Antzinako Erromaren historiako garairik zaharrena izan zen, non Erromatar Estatua erregeek gobernatu zuten. Tradizioz, Romulok Erroma bera sortu zuen K.a. 753. urteko apirilaren 21ean, eta azken erregea K.a. 509. urtean kanporatu zuten.

Erromako Errepublika

509 BCE

Erromatar Errepublika. 1 Erromako historiako aldi bat izan zen, erregimen errepublikarrak estatu forma bezala ezaugarritua, K.a. 509tik, Luzio Tarkino Subiranoa azken erregea kanporatuz erromatar monarkiari amaiera eman zitzaionetik, K.a. 27ra arte hedatzen dena.

Erromako gainbehera

476 BCE

Erromatar Imperioa

27 BCE

Erromatar Inperioa Errepublikaren ondorengo zibilizazio erromatarraren garaia izan zen, eta gobernu autokratikoaren forma zuen. Bere gorenean, mendebaldean Ozeano Atlantikotik ekialdean Kaspiar Itsasoaren eta Gorriaren ertzetaraino, eta hegoaldean Saharako basamortutik Rhin eta Danubio ibaien ertzetaraino eta iparraldean Kaledoniarekin muga egiten zuen lurraldea kontrolatu zuen.

Mendebaldeko Erromatar Imperio jautsi

476

Mendebaldeko Erromatar Inperioa Antzinateko entitate politiko bat izan zen, 286. urteen artean existitu zena. 2 n. 3 eta 476.n. 4 Europako mendebaldeko eremua hartzen zuen, Rhin eta Drina ibaien mendebaldean, Britainia Handiaren zati handi bat eta Afrikako zerrenda mediterraneoa, Saharako basamortutik iparraldera, Libiaraino. Ekialdeko Erromatar Inperioarekin batera, Erromatar Inperio Beherearen garaia osatzen du, 284an Diokleziano igo eta 602.5ean Maurizio hil zen arte.

Ekialdeko Erromatar Imperio jautsi

1453

Ekialdeko Erromatar Inperioa, Bizantziar Inperioa edo, besterik gabe, Bizantzio deitzen zaio 395etik Erromatar Inperioaren ekialdeko erdian, Erdi Aro osoan eta Berpizkundearen hasieran iraun zuena. Bere hiriburua Konstantinoplan zegoen, antzinako Bizantzioren gainean eraikia, Greziar Traziako hiri kolonial garrantzitsua, K.a. 667 inguruan sortua.