Filosofia historian zehar

  • Period: 705 BCE to 500

    Antzinaroa

  • 700 BCE

    Filososfo aurresokratikoak

    Filososfo aurresokratikoak
    Naturaren (physi) jatorria. Printzipio bakarra (arkhé). Tales, Anaximandro, Pitagoras, Heraklito eta Parmenides.
  • 590 BCE

    Tales Miletokoa

    Tales Miletokoa
    Jonian jaia, filosofo, matematikari, geometra, fisikari eta greziar legislatzaile izan zen. Greziako 7 jakintzuen artean zegoen. Logosen landu zuen. Bererentzat akhé-a ura zen.
  • 520 BCE

    Anaximandro

    Anaximandro
    Naturaren ikerketa arrazionala. Bere arkhea ez dago denifinuta.
  • 500 BCE

    Sofistak

    Sofistak
    Egiaren ezagutza. Zer edo zeren bi aldeak defendatzeko gai. Hezkuntza pribatua. Protagoras.
  • 470 BCE

    Sokrates

    Sokrates
    Jakituria zen Sokratesentzat gauzarik grrantzitsuena. Filosofian desberdinatsun handia sorrarazi zuen.
  • 427 BCE

    Platon

    Platon
    Sokratesen ikaslea. Ideien mundua, espazio eta denboratik kanpo, aldaezina eta perfektua, kontzeptu unibertsalen egiazko definizioak biltzen zituena. Gizakion arimak hor zeuden jaijo baino lehen, beraz, ezagutza ideia horiek birgogoratzeaz datza.
  • 384 BCE

    Aristoteles

    Aristoteles
    Egia objetiboak. Ezagutzak sailkatzeko sistema.
  • 323 BCE

    Filosofia helenistikoa

    Filosofia helenistikoa
    Alejandro Magno hil zenetik erromatarrek Mazedonia inbaditu zuten arte.
  • 354

    San Agustin Hiponakoa

    San Agustin Hiponakoa
    Arrazoimen eta fedearen erlazioak landu zituen, garai hartan funtzeskoak bilakatu ziren beste gai askoren artean. Fedea eta arrazoimena osagarriak dira.
  • Period: 600 to 1400

    Erdi aroa

    Garai hartan, filosofiaren eginkuzuna kristau-daoktrina teologikoaren esanhaia argitzen laguntzea ulertu zuten.
  • 1225

    San Tomas Akinokoa

    San Tomas Akinokoa
    Idazle arabiarren itzulpenez eta iruzkinez kristau-pentsamendu askok hainbat ideia aristoteliko bereganatu zituzten. Ideia horiek, eskolastika izeneko mugienduari bide egin zioten. Akinokoak jainkoaren existentzia argudiatzeko bost bide proposatu zituen.
  • 1285

    Gilen Ockham

    Gilen Ockham
    Unibertselen existentzia erreala kritikatu zuen. Egiazko banakazko partikularrak baino ez daudela eta izenak haiei buruz jarduteko gizakien konbentzio hutsak direla defendatzen zuen.
  • Period: 1400 to

    Aro modernoa

    XV. mendetik aurrera errenazimendua izeneko mugimendua hedatu zen. Humanismoa zen bere ezaugarri nagusia, hau da, gizakia gogoeta filosofikoen ardatz bihurtu zen. Kepler, Koperniko eta Galileok hasi zuten iraultza zientifikoak, hausnarketa politikoak ekarri zituen. Ezagutzaren teoriara bideratuta egon zen, giza arrazoimenaren mugak bilatuz.
  • 1500

    Filosofo humanistak

    Filosofo humanistak
    Tomas Moro eta Francis Bacvon
  • Arrazionalismoa

    Arrazionalismoa
    Ezagutza eskuratzeko, arrozoimena zentzumenen gainetik dago. Descartes, Spinoza eta Leibniz. "Pienso, luego existo"- Descartes
  • Enpirismoa

    Enpirismoa
    Zentzumenak jasotzen dituen datuak arrazoimenak habiapuntutzat hartu behar dute. Esperientziari esker eskuratzen ditugu gure ulermenak hartzen dituen edukiak. Hobbes, Locke, Berkley eta Hume.
  • Argien mendea

    Argien mendea
    Lehen entziklopedia idatzi zen, Monesqueiu eta Russeau parte hartu zuten prozesuan. Pentsamendu kritikoa sustatzen zen, tradiziozko sinesmenak albo batera utzita. Alemaniako ilustratu nagusia Kant izan zen. "Sapere aude"- Immanuel Kant Ilustratuek gizakien emantzipa aldarrikatzen zuten: tradizioak hondoratuta zuen adingabetasunetik ateratzea. Hegel izan zen Alemaniako idealismoaren filosofo nabarmenena.
  • Period: to

    Aro Garikidea

    Aro garaikidearen ezaugarrietako bat kritikoa izateko nahiz saletzeko eta susmatzeko jarrera da. Aro honen hasierako korronteak Karl Marx-en marxismoa (psikoanalisia) eta Nietzescheren irrazionalismoa dira.
  • Fenomenologia

    Fenomenologia
    Filosofoak errealitate fenomenikoa deskribatzen du, ez du zientziaren errealitate fisiko eta kuantifikagarria, baizik eta kontzietziari aurkezten zaion errealitate hori. Edmun Husserl eta Max Scheler.
  • Neopositibismoa eta Filosofia Anlitikoa

    Neopositibismoa eta Filosofia Anlitikoa
    Hizkuntzaren interpretazio okerrek, filosofiaren auzi asko ekarri zituztenez, hizkuntza aztertzea eta argitzea da haien funtzioa. Bertrand Russell eta Ludwing Wittgenstein.
  • Pertsonalismoa

    Pertsonalismoa
    Pertsonen balioa eta duintasuna, korronte filosofiko honen oinarria dira.
  • Existentzialismoa

    Existentzialismoa
    Gizakia askea da eta babesgabe sentitzen da. Bakoitzak ematen dio zentzua bere bizitzari. Martin Heidegger, Simone de Beauvoir eta Jean-Paul Sartre.
  • Estrukturalismoa

    Estrukturalismoa
    Kulturak, historiak, hizkuntzak eta abarrek sistemak osatzen ditutuzte. Gizakia egituren menpe. Claude Levi-Strauss eta Michel Foucault.
  • Hannah Arendt

    Hannah Arendt
    Filosofia existentzialistari buruzko obrak egin zituen eta filosofo askori buruz hitz egiten zuen.
  • Karl Popper

    Karl Popper
    Zientziaren barruan zegoen filosofoa izan zen. Zientziak eta seudozientziak desberdindu zituen. Demokrazia liberala defendatzen zuen.
  • Hermeneutika

    Hermeneutika
    Gizakiekin lotutako gertakari eta esparruak ezin dira era objetiboan ezagutu, baizik eta ezinbestekoa den era subjetiboaren bidez.
  • Frankfurteko Eskola

    Frankfurteko Eskola
    Korronte honek zientziaren, kontsumismoaren, kultura masifikatuaren etabarrekoen kritika proposatzen du, hau da gure gizartetik gaitasuna ezabatzen duen ororen kritika. Jürgen Habermas