-
Genetikaren hasiera
Gregor mendel, ekarpen garrantzitsua izan zuen geneen aurkikuntzan eta herentzian. Genetikaren aita deitzen zaio herentzia-ereduak azaltzeko ilarrekin egindako esperimentu famatuagatik.Formulatu zituen hiru legeetan oinarrituz.
https://www.youtube.com/watch?v=LXXK2l1pdv8 -
Azido nukleikoaren aurkikuntza
Friedrich Miescher izan zen erabiltzen ez ziren ebakuntza-hesgailuen substantzia mikroskopiko batetik abiatuta dna isolatzen lehena. Nukleoan bizi dela jakitean, nukleina deitu zuena, gaur egungo azido nukleikoa -
Base nitrogenatuen aurkikuntza
Albrecht Kosselek nukleinak aztertzean, DNAren egituraren oinarriak ezarri zituen, eta ikusi zuen haien zati bat proteikoa eta bestea ez-proteikoa zirela. Osagaiak deskribatu zituen, adenina, zitosina, guanina, timina eta uraziloa bereiziz. Beraz, Kosselek DNAren egitura argitzeko oinarriak ezarri zituen. -
Nukleotidoaren egitura
Phoebus Levene-k nukleotidoak base, azukre eta fosfatoez osatuta zeudela argitu zuen. DNAk solenoide itxurako egitura eratzen zuela eta nukleotido unitateak fosfato taldeen bidez elkartuta zeudela proposatu zuen -
Griffithen esperimentua
Griffithek Streptococcus bakterioaren bi anduin hartu zituen: R anduiak ez zien patologiarik eragiten, S anduiak berriz, infekzio bakteriano hilgarria eragiten zien. Hala ere, S motako zelulak hiltzen zirenean ez zien inolako infekziorik eragiten saguei, baina R motako zelulekin elkartzen zirenean aldiz, infekzio hilgarria eragiten zuten. Ondorioztatu zuen R motako bakterioak S motako zelulak bilakatzen zituela S zelula hilak zuten zerbait
https://youtu.be/V62HXuq9hyQ -
DNA-ren aurkikuntza
Levene-k nukleina lau base nitrogenatu (zitosina (C), timina (T), adenina(A) eta guanina(G)), desoxirribosa azukre eta fosfato talde batez osatutako azido desoxirribonukleikoa zela eta bere oinarrizko egitura base eta fosfato bati lotutako azukrea zela frogatu zuen. -
X izpien difrakzio-patroiak
William Astbury-k sortu zituen X izpien difrakzio-patroiak, eta erakutsi zuten DNAk egitura erregularra zuela -
Chargaffen araua
1940anErwin Chargaffek Chargaffen araua ezarri zuen, baseen artekeko baliokidetasuna ezartzen duena. Arau horren arabera base purikoen eta pirimidikoen kopuru bera dago DNA kate batean, hau da, adenina eta timinaren proportzio bera eta guanina eta zitosinaren kopuru bera dagoela.
https://youtu.be/NE54G-HspHc -
Averyren esperimentua
Avery-MacLeod-McCarly esperimentuak frogatu zuen dna-isolatua geneak eta kromosomak egiteko materiala zela
Griffithen esperimentua errepikatuz, beroaren eraginez hildako S motako bakterioak hiru saiodi desberdinetan sartu zituen: ,RNA suntsitzen duen entzimekin nahastuz, proteina suntsitzen duen entzimarekin eta DNA suntsitzen duen entzimarekin. -
Gen bat entzima bat
Esperimentuaren bidez, geneek jarduera entzimatikoak kontrolatzen dituztela eta entzima bakoitzerako gene bat zegoela ezarri zuten Beadlek eta Tatumek. Ondorio horiek asko baloratu ziren eta azkenean Nobel saria jaso zuten.
https://www.youtube.com/watch?v=ZYj4DtyjMMM -
Gen bat proteina bat
Linus Paulingen ikerketa baten ondorioz, gene batek proteina bat kodetzen duela proposatu zuen. -
Rosalind Franklin-en 51. argazkia
Rosalind Franklin-ek X izpien difrakzioaren argazki bat lortu zuen. Argazkiari esker DNA bi katek osatzen dutela frogatu zen, baina meritua Watson eta Crick-ek irabazi zuten. Rosalind Franklin Maurice Wilkins-ekin batera lan egin zuen -
Hershey eta Chasen esperimentua
Hersheyk eta Chasek esperimentuak egin zituzten T2 S35 fagoarekin. Birus horren egitura berriki ikertu da mikroskopio elektronikoaren bidez. Fagoa bere material genetikoa duen estalki proteiko edo kapside bat besterik ez da, eta bakterio bat infektatzen du bere kanpoko mintzera itsasten denean, material hori injektatzen duenean eta kapsidea akoplatzen duenean. Ondorioz, bakterioaren sistema genetikoak birusa erreproduzitzen du.
https://www.youtube.com/watch?v=TtYInYobbGw -
Hershey eta Chasen esperimentua 2
Lehen esperimentu batean, fagoen DNA markatu zuten fosforo-32 isotopo erradioaktiboarekin (P-32). DNAk fosforoa du, proteinek osatzen dituzten 20 aminoazidoek ez bezala. Laborearen fagoek Escherichia coli bakterioak kutsatzen utzi zuten eta, ondoren, kutsatutako zelulen estalki proteikoak kendu zituzten likidotzeko makina baten eta zentrifugadore baten bidez. Adierazle erradioaktiboa bakterio-zeluletan soilik ikusten zela ikusi zuten, eta ez estalki proteikoetan. -
Hershey eta Chasen esperimentua 3
Bigarren esperimentu batean, fagoak sufre-35 isotopo erradioaktiboarekin markatu zituzten (S-35). Zisteina eta metionina aminoazidoek sufrea dute, DNAk ez bezala. Banantzearen ondoren, ikusi zen adierazlea proteina-estalkietan zegoela, baina ez kutsatutako bakterioetan; beraz, egiaztatu zen material genetikoak kutsatzen dituela bakterioak (ikus, halaber, Griffithen esperimentua). -
DNAren bigarren mailako egitura
James Watson eta Francis Crick hasi ziren DNAren egitura aztertzen. DNA-zuntzezko x izpien difrakzio-argazkiak erabiliz, DNA-helizearen x karakteristikoan idatzi zuten forma. -
Meselson eta Stahl-en esperimentua
Bakterioak kultibatu zituzten bi nitrogenoekin: N14 eta N15. Esperimentu horren helburua N15 ingurunean kultibatutako bakterioak bakterioen bikoizketa-epean N14 ingurune batera igarotzea zen. DNA erauzi eta zentrifugatu egin zuten eta DNA astunaren eta arinaren artean geratzen zela egiaztatu zuten. Horrek molekula hibridoak zirela jakin zuten hipotesi kontserbadorea baztertuz.
https://youtu.be/oQp7VlWpzNw -
Beadle eta Tatum-en nobel sariak
Beadle eta Tatum Nobel saria irabazi zuten "gen bat, entzima bat" hipotesia egiaztatzeagatik. -
Watson eta Cricken Nobel Sariak irabazi
1962an Medikuntzako Nobel Saria jaso zuten, Morris Wilkinsekin batera, X izpien errefrakzio bidez datuak eman zituena. -
Genentech-en zientzialariak
Genentech-en zientzialariak, ingeniaritza genetikoko lehen enpresa, Genetikoki eraldatuta giza somatostatina, giza intsulina eta giza hazkuntzako hormona ekoizteko mikroorganismoak -
Sanger metodoa
Sandler-ek eta beste zientzialari batzuek “sanger metodoa” erabili zuten DNA-molekulak sekuentziatzeko. Aurrerapen handia izan zen, eta baimenduta dago DNA-tarte luzeak azkar eta zehatz sekuentziatzea -
Polimerasa katea
Kary Mullisek lehen papera argitaratu zuen, eta polimerasaren kate-erreakzioa deskribatu zuen. Kate-berrekintza hori kopia asko egiteko erabil daiteke, DNAa-kantitate txikietatik aldentzeko -
Giza Genoma proiektua
Giza genomaren proiektua, AEBetako gobernuak proposatua eta finantzatua -
Gene terapiako esperimentua
FDAk Estatu Batuetan onartutako gene-terapiako lehen esperimentua. -
Dolly ardia
Dolly ardia animalia heldu baten zeluletan klonatutako lehen ugaztuna izan zen. -
Giza Genoma
Zientzialariek giza genomaren proiektuarekin, munduko lankidetza-proiektu biologiko handienarekin, jakinarazi zuten giza genomaren sekuentziazioa %99,99ko xehetasunarekin osatuko dela. -
Kimika Nobel Saria 2020
Kimikako Nobel Saria Emmanuelle Charpentierrek (Max Planck Unit for the Science of Pathogens, Berlin, Alemania) eta Jennifer A. Doudnak (Kaliforniako Unibertsitatea, Berkeley, Estatu Batuak) jaso dute, “edizio genetikoko metodo baten garapena” dela eta. Dciencian jarraitu ohi baduzue, jakingo duzue hori CRISPR teknologiari buruzkoa dela, eta teknologia horretatik hainbat artikulu idatzi ditugu. Dena dela, laburtuko dugu zertan datzan.
