-
Period: to
Karlos IV.aren erregealdia
XVIII. mendean Frantzia eta Espainiako Borbotarren adiskidetasun politika bideratu zen.
(dinastia berekoak zirelako eta Antzinako Erregimena mantendu nahi zutelako), baina
Frantziako Iraultzak, Espainiako kontraesanak areagotuko ditu, lehenengo iraultza
liberalaren aukera zabalduko da, baina ikuspuntu politiko ezberdinak azaleratuko ditu ere: -
Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultzak Espainiaren politika guztiz baldintzatu zuen eta ikuspuntu politiko ezberdinak azaleratu zituen.
Alde batetik, Karlos IV hasieran Britainia Handiaren aurreko aliantza frantsesa mantentzea garrantzitsua izan zen, baina, Iraultzaren beldurrez, saiatu zen era berean ekiditzen Ilustraioaren eragina Espainian. -
Period: to
Godoy
Karlos IV. Godoy (1792-1808) jarrtzen du minsitro karguan , baina hau ez da izango ez ilustratuen
absolutisten gustukoa, botere asko beregatu bait zuen, erregearen ingurukoak baztertuz.
Bere lehen erabakia, kontrol estuak ipintzea Frantziako muganeta itsas portuetan, izango
zen, -
Luis XVI. a gillotinatzea
Frantziarekin harremanak moztu zituen Espainiak (Liberalismoa eta Antzinako Erregimena
kontra jartzen zirelako eta dinastia berekoak zirelako monarkak). Frantziako Konbentzio
gerran (1793-1795) parte hartu zuen (konbentzioaren kontra). Bertan, Napoleonen tropek
Katalunia eta Euskal Herria okupatu zituen. Espainiar tropen porrota izan zen, eta Gerra
Basileako Pakearekin bukatu zen, ondorioz, Frantzia Pirinioetako mugara itzuliko da (Santo
Domingoren truke). -
Period: to
Frantziako Konbentzio gerra
1793 eta 1795 urteen artean Espainia eta Frantzia aurrez aurre jarri zituen gatazkari deitzen zaio Konbentzioaren Gerra. Bere izena Konbentzio Nazionalari zor dio, Frantzia iraultzailean botere betearazlea eta legegilea biltzen zituen organoari, gerra hasi zenean. -
Basileako Pakea
Basileako Pakearekin bukatu zen, ondorioz, Frantzia Pirinioetako mugara itzuliko da (Santo
Domingoren truke).
Basileako Bakea Frantzia eta Prusiaren artean eta Frantzia eta Espainiaren artean 1795ean sinatutako bi itunen multzoa da. Bi herrialdeek Frantzia iraultzailearekin bakea sinatu zuten, Lehen Koalizioa bertan behera utziz. -
San Idelfonsoko ituna
Napoleon Kontsulatuan zegoen garaian, Frantzia eta Espainia berriro elkartu ziren Ingalaterraren
kontra (San Idelfonsoko Ituna), baina 1805eko Trafalgarko porrotaren ostean, Napoleon itsas flota
britainiarraren nagusitasunaz konturatu zen zen eta blokeo kontinentala ezartzea erabaki zuen. -
Fontainebeaueko ituna
1762ko Fontainebleauko Itunak Espainiar Inperioaren presentzia sendotu zuen Espainia Berrian, Floridatik Ozeano Barea hartzen zuen lurraldean, eta eskualdearen kontrol katoliko, sozial eta kulturala mantendu zuen, britainiar kontrolaren ikuspegi protestanteen aurka. -
Aranjuezeko Matxinada
Baimena Fointainebleauko itunaren bidez lortu zuen Bonapartek. 1808an, ejertzito
frantsesak lurralde gehiena zuela, Aranjuezeko Matxinadan, herritarrek Carlos IV.ak abdikatzea eta
Godoyk kargua uztea lortu zuten. -
Gerraren Hasiera
Hasieran, bi taldeen desoreka agerian geratuko zen, frantsesen tropa indartsuen
aurrean Espainarrenak ahulak ziren. 1808an Napoleonek Aragoi, Katalunia eta
Madril hartu zituen. 1809an José I. Madrilera heldu zen -
Probintzia Batzordea eta Batzirde Zentral Gorena
Batzar Nagusiak gobernu funtzioak beteko ditu, Gorteak sustatuko ditu eta Espainiaren eta Amerikako lurraldeen arteko berdintasuna aldarrikatuko du -
Baionako Abdikazioa
Carlos IVa, abdikazioaz damututa, laguntza eta babesa eskatu zion Napoleoni, eta honek,
Espainiako egoera politiko ahula ikusiz, biak elkartu zituen Baionan, han 3 abdikazio
burutzen zituen Napoleonek: Fernando VII.ak tronua bueltatu zion bere aitari baina, era
berean, Carlos IV.ak Napoleoni, eta honek, azkenean, bere anaiari José Bonaparte -
Period: to
Jose I.ren Gobernua
Napoleonen gerretan, Jose I.ak bere anaiaren mandatari gisa jardun zuen, eta itunak sinatu zituen Estatu Batuekin, Austriarekin, Britainia Handiarekin eta Vatikanoarekin. -
Period: to
Independentzia Gerra
Independentzia Gerra bukatutakoan, erregeari Espainian sartzeko ibilbidea prestatu zitzaion
Konstituzioa zin egin arte herritarrek aintzat hartuko ez zutela jakinaraziz. Bazirudien konstituzioa
babesturik zegoela eta erasorik ezin izango zuela izan. -
Gorteak konbokatzeko estabaida
Izaera liberaleko gorputz legegilea (legeak) sortzea, eta horren gainean ordena sozial berri bat sortzea, ordura arte Espainiaren ezaugarria izan zen estamentu-gizartea desagerrarazteko. -
Erregentzia taldea
Batzordeak, erregentzia taldeari utzi zion bere lekua eta honek Gorteak deitzeko
lana jarraitu zuen (1810), Espainia osoaren, ordezkapena bertan batuz, erregimen politiko
berria egituratzeko. -
Cadizeko Gorteen osaketa
1810 eta 1814 artean 702 diputatu izan ziren, elizgizonak, abokatuak, katedradunak, militarrak, nobleak eta estatu xehea. Garrantzitsuenetako lau Agustín Argüelles, Juan Nicasio Gallego, Antonio Capmany eta Torenoko Kondea izan ziren. -
Konstituzioa
1812ko Konstituzioak gizarte antolamendu zaharkitua, pribilegioan oinarritua guztiz desegin zuen
berdintasunean oinarrituriko sistema ezarri zuenean. Subiranotasuna herriak zuen eta ez erregeak
eta nahiz eta Fernando VII.a onartu, botereak mugatu zitzaizkion, monarkia espainiarra
konstituzionala bihurtu zelako. -
Gerrilla eta Tropa Britaniarrak
Britainiar Armada (ingelesez: British Army) 600 900 soldadu erregularren defentsa eta eraso indarra da -
Valençay-ko Ituna
Valençayko Ituna 1813ko abenduan Frantziako izen bereko herrian sinatutako hitzarmena da. Horren bidez, Napoleon I.a enperadoreak bakea eskaini eta Fernando VII.a Espainiako errege izendatu zuen. -
Fernando VII.aren Itzulera
Valençayko itunaren ondorioz, itzuli zen Fernando VII.a 1814an Gorteen asmoa Erregeak
Konstituzioa onartzea zen (monarkia konstituzionala). Baina gerrak sorturiko hondamendiak
herria haserretu zuen eta hau nobleziak eta kleroak ondo aprobetxatu zuten Cadizeko
erregimen berriaren kontrako oposizioa handitzeko.