-
Basileako Pakea
Frantziako Iraultzak Espainiaren politika guztiz baldintzatu zuen eta ikuspuntu politiko
ezberdinak azaleratu zituen. -
Period: to
Karlos IV. aren erregealdia
Karlos IV.a Espainiakoaren erregealdia, 1789ko uztaileko Frantziako Iraultzak eta ondorengo garapenak Espainian izan zuen eraginak markatu zuen, bereziki 1799an Napoleon Bonapartek boterea eskuratu ondoren. -
Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultzak Espainiaren politika guztiz baldintzatu zuen eta ikuspuntu politiko
ezberdinak azaleratu zituen. -
Period: to
Godoy
Karlos IV jarriko du Godoy bere karguan (ministroa), baina hau ez da izango ez ilustratuen ez absolutisten gustukoa, botere asko beregatu bait zuen, erregearen ingurukoak baztertuz. Bere lehen erabakia, kontrol estuak ipintzea Frantziako muganeta itsas portuetan, izango zen, Iraultza baztertzeko, baina eraldaketa batzuen aldekoa ere izanez, bere jarrera despotismo ilustratuarena izango zen -
Luis XVI.a gillotinatzea
Frantzian, liberalek Luis XVI.a gillotinatu egin zuten 1793an. Konbentzio gerra hasi zen absolutisten eta konbentzioaren artean, eta Napoleonek (konbentzioko jenerala) boterea
eskuratu zuen (lehenego kontsula 1799, gero enperadorea, 1804), -
Period: to
Frantziako Konbentzio Gerra
Frantziako Konbentziogerran (1793-1795) parte hartu zuen (konbentzioaren kontra). Bertan, Napoleonen tropek Katalunia eta Euskal Herria okupatu zituen. -
San Idelfonsoko Ituna
San Idelfonsoko Itunaren ondorioz, Frantzia eta Espainia Ingalaterraren kontra batuko dira, Espainiako kolonietan Ingalaterreren jazarpenak jarraitzen zutelako (interes komunak, beraz). Espainia eta Frantziaren Trafalgarko porroten ondorioz, Amerikako jabetzak inkomunikaturik
geratu ziten eta Espainiako egoera ekonomikoa larritu egin zen, Amerikako baliabiderik gabe gelditu zenean. -
Baionako Abdikazioak
Carlos IVa, abdikazioaz damututa, laguntza eta babesa eskatu zion Napoleoni, eta honek, Espainiako egoera politiko ahula ikusiz, biak elkartu zituen Baionan, han 3 abdikazio burutzen zituen Napoleonek:Fernando VII.ak tronua bueltatu zion bere aitari baina, era berean, Carlos IV.ak Napoleoni, eta honek, azkenean, bere anaiari José Bonaparte (José I). Baionan, “konstituzio” edo estatutu liberal bat sortu zuten, ez zena inoiz gauzatuko gerra
egoeragatik. -
Fontainebleauko ituna
Fontainebleauko Ituna ekarriko zuen (1807), Frantzia eta Espainiaren arteko akordioa. Bertan, Frantziak, Portugal (Ingalaterraren aliatua) okupatzea aurreikusten zen, gero bien artean banatzeko asmoz. -
Gerraren hasiera
1807an hasi zen, Frantziak eta Espainiak Portugali, Erresuma Batuaren aliatu tradizionalari, gerra deklaratu ziotenean. Nazio-mailako gerra zibilaren osagai garrantzitsua ere izan zuen frantziar eta abertzaleen artean. -
Aranjuezeko matxinada
Napoleonek: Fernando VII.ak tronua bueltatu zion bere aitari baina, era berean, Carlos IV.ak Napoleoni, eta honek, azkenean, bere anaiari José Bonaparte (José I). Baionan, “konstituzio” edo estatutu liberal bat sortu zuten, ez zena inoiz gauzatuko gerra egoeragatik. -
Probintzia Batzordeak eta Batzorde Zentral Gorena
Erresumako Batzar Nagusi Gorena, 1808ko irailean Aranjuezen eratua, Espainiaren okupazio napoleonikoan Espainiako botere exekutibo eta legegileak erabili zituen organoa izan zen. -
Period: to
Jose I.ren gobernua
Horrela, 1808ko uztailaren 7an Jose Espainia eta Indietako errege izendatua izan zen, Independentzia Gerraren eztanda betean. Bere anaiak Baionan bildu zituen Gorteen aurrean zin egin zuen, aldez aurretik Napoleonek espainiarrei eskainitako Konstituzioa onartu baitzuten. -
Period: to
independentzia gerra
Independentzia Gerra, frantziarra ere deitzen dena, 1808 eta 1814 bitartean gerra napoleonikoen testuinguruan gertatu zen gatazka belikoa izan zen. Gerra hark Espainia, Erresuma Batua eta Portugal aurrez aurre jarri zituen Napoleonen anaia, Jose Bonaparte, Espainiako tronuan jarri nahi zuen inperio frantsesarekin. -
Gorteak Konbokatzeko estabaida
Gorteak konbokatzeko erabakia eztabaidatu zuten.
Arazo ugari zegoen, baina azkenean liberalak nagusitu ziren eta ganbara bakarreko Gorte Konstituzioegileak osatzea erabaki zen, nazio mailako gorteak, ez estamentuka, probientzietako ordezkari bakoitzak boto bat izango zuen (zeharkako ordezkapena, hauteskunderik ez). -
Cadizeko Gorteen osaketa
702 diputatu, elizgizonak, abokatuak, katedradunak, militarrak, nobleak eta estatu xehea. -
Erregentzia taldea
gobernu-organoa ordezkatzen zuen eta Fernando VII.a erregearen autoritate bera ematen zion bere buruari, eta Gorte Konstituziogileen antolaketa izan zuen eginkizun. -
Konstituzioa
Hezkuntzarako eskubide indibidualak, inprenta-askatasuna, egoitzaren bortxaezintasuna, askatasun zibila eta jabetza aitortu ziren. -
Period: to
Tropa ingelesen garaipenak eta Napoleoneko tropak Errusiara
Frantziak tropak Errusiara bidali behar izan zituen bitartean, 1812an, tropa Britainiarrak (Wellington jenerala) gerrillen laguntzaz, Arapilesen frantziar tropak garaitu eta 1813an San Martzileko guda irabazi ondoren, Napoleonek Espainiako koroa Fernando VII.ari itzuli zion (Valençayko Ituna 1813). Fernando VII.a 1814an itzuli zen Espainiara. -
Valençay-ko ituna
laguntzaz, Arapilesen frantziar tropak garaitu eta 1813an San Martzileko guda irabazi ondoren, Napoleonek Espainiako koroa Fernando VII.ari itzuli zion (Valençayko Ituna 1813). -
Fernando VII.aren itzulera
Valençayko itunaren ondorioz, itzuli zen Fernando VII.a 1814an Gorteen asmoa Erregeak Konstituzioa onartzea zen (monarkia konstituzionala). Baina gerrak sorturiko hondamendiak herria haserretu zuen eta hau nobleziak eta kleroak ondo aprobetxatu zuten Cadizeko erregimen berriaren kontrako oposizioa handitzeko. Gerra garaiko kontraesanak agerian zeuden berriro: Cadizen liberalak ziren gehiengoa, baina kleroa eta nobleziaren ordezkapenak ez zuen adierazten Espainiako errealitatea.