XIX-XX ardatz kronologikoa

Napoleon frantziarren enperadore

May 18, 1804

Napoleon Bonaparte edo Napoleon, eta geroago Napoleon I haren errege-izenagatik ezaguna, lider militar eta politikari frantsesa izan zen, Frantziako Iraultzan nabarmendu zena eta Gerra Iraultzaileetan hainbat kanpaina arrakastatsuren buru izan zena.

Trafalgarreko bataila

Oct 21, 1805

Trafalgarko gudua 1805eko urriaren 21ean Trafalgar lurmuturrean gertatutako itsas borroka izan zen, Napoleondar gerren barruan. Frantziar eta espainiar armadak baturik, Ingalaterraren armadaren aurka eraso zuten. Ingelesek irabazi zuten gudua.

Fontainebleauko Ituna

Oct 27, 1807

Fontainebleauko Ituna 1807ko urriaren 27an sinatu zuten Frantziako Fontainebleau hirian Espainiako eta Frantziako ordezkariek, hain zuzen: Espainiaren aldetik, Godoyren, Karlos IV.a Borboikoaren begikoa zenaren, gerra eta estatu aholkulariak eta Frantziaren aldetik, berriz, Gérar Duroc generalak

Aranjuezeko Matxinada

Mar 17, 1808

Aranjuezko matxinada, 1808ko martxoaren 18-19an, Aranjuezen Frantziako Inperioaren aurka egindako matxinada bat izan zen, Asturiasko Printzeak bultzatutakoa. Politikan Godoy baztertu eta kartzelatzea eragin zuen, eta Karlos IV.a Espainiakoa erregea agintea Fernando VII.a Espainiakoa semearen esku uztera behartu zuen.

Madrilgo altxamendua

May 2, 1808

Maiatzaren 2a 1808ko egun hartan Madrilen izandako matxinada izan zen, Aranjuezko jaikialdiak sortutako ziurgabetasun politikoak bultzatuta. Napoleondar armadaren errepresio bortitzak matxinada deiak eta aldarrikapenak eragin zituen herrialde osoan, azken finean Iberiar Penintsulako Gerra piztu zuena.

Baionako Abdikazioak

May 5, 1808

Baionako abdikazioak, 1808ko maiatzaren 5ean Baionako Marracqeko jauregian gertatutakoak, Fernando VII.ak eta horren aita Karlos IV.ak Espainiako erregetzari uko egin eta Napoleon Bonaparteren esku utzi zuteneko gertakizun historikoa da. Jarraian, Napoleonek Josef anaia Espainako errege izendatu zuen.

Espainiako Indepedentzia Gerraren amaiera

Apr 17, 1814

Gerrak hainbat ondorio sozial, ekonomiko eta politiko eragin zituen:
Ondorio sozialak: Jende asko hil egin zen (800 000 inguru bi bandotan) eta bost urte baino gehiagoz sarraski eta suntsipen handiak jasan behar izan zituzten herritarrek.
Ondorio ekonomikoak: Ekonomia jarduera guztiak etenik geratu ziren eta Espainiako inperio kolonialaren galera azkartu zen.
Ondorio politikoak: gerra ostean bigarren mailako potentzia bilakatuko da eta inoiz ez du antzinako lehentasuna berreskuratuko.

Lege Salikoaren abolizioa

Mar 29, 1830

Fernando VII.a erregeak, bere emaztearen sabelean ernaltzen ari zen haurra neskato bat izan zitekeela jakinik, Zigor Pragmatiko bat aldarrikatzea erabaki zuen, zeinaren bidez Lege Salikoa deuseztatzen zuen eta, horrela, emakumeek Espainiako tronua eskuratzeko zuten eskubidea berrezartzen zuen.

Fernando VII.aren heriotza

Sep 29, 1833

Fernando VII.a 1784ko urriaren 14an jaio zen eta gogoratu beharra dago errege honek Espainiari gertatu zitzaizkion gauzarik txarrenen artean kontatzen duelako, eta hau salaketa astuna da, gauza txar asko gertatu baitziren ama aberrian. Sinatzailearen iritziz, Fernandok irabazi egin zuen, berak eta bere neurri arbitrario eta autokratikoek inperioa desintegratzea ekarri zutelako.

Isabel II.aren jaiotza

Apr 21, 1926

Isabel gaztetatik jabetu zen bere rolaz, eta erantzukizunez hartu zituen printzesa oinordekoaren betebeharrak. 1952ko hasieran Jurgi VI.a erregea hil zen; Isabelek bere aitaren heriotzaren berri jaso zuen Kenyan, garai hartan britainiar kolonia zena, Mau Mau familiaren ekintza terroristek asaldatuta.