Espaina XIX. mendean

  • Period: to

    Frantzia iraultza

  • Espaina Frantziari gerra deklaratzen dio

    Espaina Frantziari gerra deklaratzen dio
  • Lehen San Ildefonso ituna sinatzen da

    Lehen San Ildefonso ituna sinatzen da
    Frantzia eta Espaina itun hau sinatu zuten aliatzeko eta biok batera Erresuma Batuari aurre egiteko.
  • Bigarren San Ildefonso ituna sinatzen da

    Bigarren San Ildefonso ituna sinatzen da
    Frantzia eta Espaina itun hau sinatu zuten aliatzeko eta biok batera Erresuma Batuari aurre egiteko.
  • Trafalgareko bataila gertatzen da

    Trafalgareko bataila gertatzen da
    Erresuma Batua Trafalgarren espainiarrak eta frantsesak garaitu zituen.
  • Fontaineblaueko ituna sinatzen da

    Fontaineblaueko ituna sinatzen da
    Napoleonek Godoyekin itun hau sinatu zuen, Espainiatik pasatu ahal izateko eta horrela Portugalera ailegatzeko eta hau konkistatzeko. Baina hortik pasatzean Espainiako hiri batzuk okupatu zituen.
  • Period: to

    Espainiaren okupazioa

    Frantsesak Espainia okupatu zuten
  • Aranjuezeko matxinada gertatzen da

    Aranjuezeko matxinada gertatzen da
    Jendea Godoy ministroa bere kargutik kentzea lortu zuen. Fernando VII.a Arajuezeko matxinadaren buru izan zen, altxamendu honen bidez, bere aitari tronua behin betiko kendu ziolarik.
  • Karlos IV. abdikatzen du

    Karlos IV. abdikatzen du
    Erregea abdikatzean bere semea Fernando VII. errege bihurtu zen
  • Herri-altxamendu bat hasten da

    Herri-altxamendu bat hasten da
    Napoleonek egoera aprobetxatu zuenez eta errege-familia "bahitu" zuenez bere anaia (Josef Bonaparte) errege bihurtzen, herria haserre zen independentzia gerra hasten.
  • Fernando VII. lehen erregealdia

    Fernando VII. lehen erregealdia
    Fernando VII.ak Espainia gobernatu zuen bere aitaren abdikazioaren ondorioz
  • Period: to

    Independentzia gerra

    Independentzia gerrako ondorio politikoak izan zituen. Erregearen-familia faltak botere-hutsune utzi zion Espainiako eremu matxinatuetan, beraz juntak eratu ziren eta geroago Junta Zentral Gorena eratu zen.
  • Period: to

    Hasiera

    Herri-altxamendua hasi eta gero frantsesak Zaragoza eta Girona okupatu zuten baina Bailenen porrot izan zuten.
  • Period: to

    Hego Amerikan juntak sortzen dira

    Espainian Independentzia gerra sortu zenez eta botere hutsune bat agertu zenez, 1810 urtean Hego Amerikan juntak sortu ziren independentzia aldarrikatzen.
  • Period: to

    Napoleonen tropak Iberiar penintsula okupatzen dute

  • Gorte Konstituziogileak eratzen dira

    Gorte Konstituziogileak eratzen dira
    Junta Zentralak Gorte Konstituziogileak eratzeko deia egin zuen, Frantsesek okupatzen ez zuten Iberiar Penintsulako leku bakarrean bildu ziren, Cadizen.
  • Period: to

    Hispanoamerikako mugimendu independentista sortzen da

    XIX. mendean, Amerikako kolonietan mugimendu independentista sortu zen, faktore desberdinengatik.
  • Period: to

    Espainia eta Britaina frantsesak garaitzen dituzte

    Frantsesak galdu zutenez Espainiatik alde egin behar izan zuten eta Fernando VII. jarri zen berriz tronuan.
  • 1812ko Konstituzioa onartzen da

    Espainiako lehen konstituzioa izan zen, gainera Antzinako Erregimenarekin amaitu zuten eta erreforma batzuk egin zituzten, guztiek zerikusia zuten gizakiaren askatasunarekin eta haren eskubideekin. Konstituzioa liberalismo poltikoaren printzipoetan oinarrituta zegoen.
  • Fernando VII.a Konstituzioa indargabetzen du

    Fernando VII.a Konstituzioa indargabetzen du
    Fernando VII.ak konstituzioa indargabetu zuen, gorteak desegin zituen eta diputatu liberalak atxilotu zituen. Horien artean Ramón Olaguer Feliú.
  • Period: to

    Fernando VII. bigarren erregealdia

    Fernando VII.a Espainiako erregea izan zen 1814ko maiatzatik 1833ra arte, hau da, hil zen arte.
  • Period: to

    Seiurteko absolutista

    Garai honetan Fernando VII.a Antzinako Erregimena berriro ipini zuen. Liberalak jazarriak eta espetxeratuak izan ziren eta haietako asko erbesteratu egin ziren.
  • Argentina independentzia aldarrikatzen du

    Argentina independentzia aldarrikatzen du
  • Period: to

    Argentinan mugimendu independentista sortzen da

    Argentinan mugimendu independentista sortu zen, zein San Martin jerenala burutu zuena.
  • Txilek independentzia aldarrikatzen du

    Txilek Argentinaren eredua jarraitu zuen eta ere bere independentzia aldarrikatu zuen.
  • Kolonbia Handiko Errepublika independentzia lortzen du

    Kolonbia Handiko Errepublika independentzia lortzen du
    Iparraldean, Simón Bolívarrek Kolonbia Handiko Errepublikaren independentzia lortu zuen.
  • Riego koronalek pronuntziamendu liberal bat egiten du

    Riego koronalek pronuntziamendu liberal bat egiten du
    Pronuntziamendu honek izugarrizko arrakasta izan zuen eta 1812ko konstituzioa aldarrikatu zuen. Hau erregea behartu zuen espetxeratutako liberalak askatzeko eta gorteak eratzeko.
  • Period: to

    Hirurteko Liberala

    Gobernu liberalen garaian, absolutistak zenbait aldiz saiatu ziren estatu-kolpeak egiten
  • Fernando VII.a ezartzen da berriro errege absolutista gisa

    Aliantza Santuak San Luisen Ehun Mila Semeak bidali zituen Espainiara, eta armada horrek ezarri zuen berriro Fernando VII. errege absolutu gisa
  • Period: to

    Absolutismoaren amaiera

    Espainian barne-krisi bat zegoen eta Amerikako kolonia gehienak galtzeak eta liberalen zenbait pronuntziamenduak hura larriagotu zuten.
  • Boliviak independentzia lortzen du

    Boliviak independentzia lortzen du
  • Uruguaik independentzia lortzen du

    Uruguaik independentzia lortzen du
  • Period: to

    Maria Kristina Espainiara abiatzen da

    Denbora honetan zehar Maria Kristina Napolitik Espainiara joan zen bere etorkizun senarra ezagutzeko.
  • Maria Kristina eta Fernando VII. ezkontzen dira

    Maria Kristina eta Fernando VII. ezkontzen dira
    Ezkontza hau Fernando VII.ren anaiari, Karlos Maria Isidro, haserretu zion, Fernando seme-alabarik gabe hilko zela eta horrela ondorengoa izatea espero zuelako.
  • Period: to

    Maria Kristinaren lehen erregealdia

    Maria Kristina Fernando VII.aren emaztea izan zen, 4 urtetan zehar berarekin gobernatzen.
  • Fernando VII.a baiestapen pragmatikoa jartzen du

    Fernando VII.a baiestapen pragmatikoa jartzen du
    Maria Kristina haurdun zegoenez Fernando VII.a baiesmen hau jarri zuen emakumeak erreginak bihurtu ahal izateko, haurra neska bat izan ahal zelako. Erabaki honek Karlos haserretu zuen.
  • Isabel II.a jaiotzen da

    Isabel II.a jaiotzen da
    Egun honetan Maria Kristina eta Fernandoren alaba jaio zen, Isabel II.a. Fernando VII.ak, askotan bere iritzia aldatu zuen aurrean onartu zuen baiestapenari buruz, baina azkenean betirako onartu zuen.
  • Fernando VII.a hiltzen da

  • Isabel II.ari erregina izendatzen diote

    Isabel II.a bakarrik 2 urte zituenez, Fernando VII. a bere testamentuan idatzi zuen Maria Kristina erregina izango zela, Isabel 18 urte bete arte.
  • Period: to

    Maria Kristinaren bigarren erregealdia

    Gerra zibil bat zegoen bitartean, Maria Kristina gobernatu zuen eta postura liberal bat hartu behar izan zuen, liberalen laguntza mantentzeko
  • Period: to

    Lehenengo gerra karlista

    Karlos Maria Isidro erregea izan nahi zen, eta ez zegoen ados Isabel II.a erregina izango zelarekin. Orduan, bere burua errege izendatu zuen, guerra zibil bat hasten.
  • Maria Kristina gobernu progresista liberalista bat ipintzen du

    Bera estatutu erreal batekin gobernatu nahi izan zuen baina egoera hau liberal progresistei hasarretu zien, herri altxamendu bat sustatzen. Beraz, egun honetan, erregina behartuta izan zen gobernu progresista liberalista bat ipintzeko.
  • Karlistak Madrilera ailegatzen dira

    Karlistak Madrilera ailegatzen dira
    Isabelinoen egoera txarra zen, haien artean borrokatzen zirelako, konkretuki liberalak eta moderatuak. Beraz, Karlistak egoera aprobetxatu zuten eta Madrilera ailegatu ziren, hor Maria Kristinarekin paktu bat egin ahal izateko. Baina erregina ez zuen paktua sinatu eta Karlistak joan behar izan ziren.
  • Vergarako besarkada

    Vergarako besarkada
    Vergarako basarkadarekin lehenengo gerra karlista amaitzen da. Karlistak errenditzen dira eta Espartero general progresista (gerraren burua zena) heroi bat bihurtzen da.
  • Maria Kristinak abdikatzen du eta Espartero erregeordea bihurtzen da

    Maria Kristinak abdikatzen du eta Espartero erregeordea bihurtzen da
    Jendea Maria Kristinaren kontra zegoen, gobernu progresista bat nahi zutelako baina bera ez zuelako ipintzen. Egoera hau iraultza bat sustatu zuen eta Maria Kristina Frantziara joan behar izan zen, abdikatzen eta Espartero erregeordea bihurtzen.
  • Period: to

    Esparteroren erregealdia

  • Isabel II.ari erregina izendatzen diote

    Isabel II.ari erregina izendatzen diote
    Esparteroren ihesa eta gero moderatuek tronua berreskuratu zuten eta Isabel II.ari, bakarrik 13 urte zeukana, erregina izendatu zioten
  • Period: to

    Isabel II.aren erreginaldia

  • Esparterok ihes egiten du

    Jendea Esparteroren aurka jarri zen, herri altxamendu bat sustatzen. Herritarrek berarekin haserretu ziren, Maria Kristinarekin aliatuta zeuden pertsonei tiro egin zielako. Egoera hau Esparteroren ihesa probokatu zuen.
  • Period: to

    Hamarkada moderatua

    Isabel II.aren erregealdian, moderatuei bakarrik agindu zien gobernu bat osatzeko, Narvaéz jenerala gobernu batzuetako buru izan zen.
  • Maria Kristina Espainiara itzultzen da

    Nahiz eta Maria Kristina itzultzen lortzea, geroago berriro ihes egin zuen, jendea bere aurka egoten jarraitzen zelako.
  • Konstituzio berri bat idazten da

    Konstituzio honek, subiranotasuna, erregearen eta auzitegien artean banatu zuen. Ere, eskubide batzuk kendu zituen, prentsa askatasuna kasu. Lege goren honek progresisten errradikalizazioa probokatu zuen.
  • O´Donell jeneralari lehendakariordea izendatzen diote

    O´Donell jeneralari lehendakariordea izendatzen diote
    Izendapen honek bai moderatu batzuen eta bai progresista batzuen onarpena izan zuen. Honek Hamarkada moderatuaren amaiera markatzen du.
  • Batasun Liberaleko alderdia sortzen da

    Batasun Liberaleko alderdia sortzen da
    O'Donellek Batasun Liberaleko alderdia sortzen du.
  • Period: to

    Biurteko progresista

    Aurrerapen Bienalean legegintzan lan handia egin zen: Trenbidearen legea eta Madozen desamortizazioa.
  • Aldarrikatu ez zen konstituzio bat idazten da

  • O'Donellek gobernu berri bat osatzen du

    Herritarrek haserretuta zeuden, beraz, erreginak gobernua osatzeko agindua eman zion O 'Donneli.
  • Period: to

    Moderatuak eta unionistak

    Batasun Liberaleko alderdia moderatuekin txandakatzen zen gobernuan.
  • Demokratikoen konspirazioak hasten dira

    Ipini zuten gobernu sistema egonkortasuna lortu zuen, baina demokratikoak haserretu ziren. Azken hauek erreginaren aurka konspiratzen hasi ziren, tronutik kentzeko, krisia larriagotzen.
  • Ostendeko Ituna sinatzen da

    Ostendeko Ituna sinatzen da
    Itun honetan demokratak eta progresistak aliatu ziren Isabel II.ari tronutik kentzeko.
  • Matxinadak egoten dira

    Krisi larri bat zegoenez, matxinadak egoten dira: progresistak, errepublikanoak eta demokratak boterik baztertuta zeudelako.
  • Iraultza bat egiten da Isabel II.aren aurka

    Iraultza bat egiten da Isabel II.aren aurka
    Iraulta honen helburua Isabel II.a bere tronutik kentzea zen, eta hori egitea lortu zuten. Erreginari boteretik kentzean Espainia Serrano jeneralaren menpe egoten hasi zen.
  • Period: to

    Seiurteko demoktratikoa

  • Period: to

    Kubaren 10 urteko gerra

    Espainiako zapalkuntza ekonomikoa onartzen ez zutelako eta Kubako gobernuan parte hartu nahi zutelako hasi zen.
  • Konstituzio berri bat onartzen da

    Konstituzio berri bat onartzen da
  • Period: to

    Amadeo I-ak boterea hartzen du

    Bere erregealdian Kubako gerra eta karlistaldi bat egon zen, honen aurrean, Amadeo abdikatu egin zuen.
  • Period: to

    Hirugarren gerra karlista

    Karlos VII. erregagai karlistak sustatu zuen eta gerran honek Espainiako lurralde handi bati eragin zion.
  • Amadeo I.ak abdikatzen du

    Amadeo I.ak abdikatzen du
    Espainian arazo gehiegi zeudenez Amadeo I.a abdikatzea erabaki zuen.
  • Espainian errepublika independienteak sortzen dira

    Espainian errepublika independienteak sortzen dira
    Mugimendu kantonalistaren ondorioz, Espainian, errepublika independienteak sortu ziren. Mugimendua gogor erreprimitu zuten, iraultzak Espainiaren batasuna hautsiko zuen beldurrengatik.
  • Period: to

    Espainiako Lehen Errepublika

    Errepublika honek arazo askoei aurre egin behar izan zuen, esate baterako Kubako gerra, hirugarren gerra karlista edo Mugimendu Kantonalista.
  • Pavia jeneralaren estatu kolpea

    Pavia jeneralaren estatu kolpea
    Egoera oso txarra zenez (Kubako gerra, hirugarrek gerra karlista...) Pavia estatu-kolpe bat eman zuen eta Gorteak desegin zituen. Ondoren Martinez Campos Borboiko etxea berrezarri zuen.
  • Martinez Campos generalak Alfonso XII.a errege izendatzen du

    Martinez Campos generalak Alfonso XII.a errege izendatzen du
    Martinez Campos generalak Alfonso XII.a errege izendatu zuen, Isabel II.aren semea zena. Honekin etapa berri bat hasi zen: Berrezarkuntza.
  • Period: to

    Berrezarkuntza

  • Antonio Cánovas del Castillo gobernuaren presidentea izendatzen dute

    Antonio Cánovas del Castillo gobernuaren presidentea izendatzen dute
    Honek krisian zeuden arazoei aurre egin zizkion eta politika sistema berri bat ezarri zuen bi alderdi politikoen menpe.
  • Maria Kristina hiltzen da

    Maria Kristina Frantzian hiltzen da, hirurogeita hamabi urtekin.