XIX. MENDEA ESPAINIAN

Napoleonen inbasioa.

Jan 6, 1808

Frantzian,iraultza garaia ondoren Napoleon Bonaparte egin zen Frantziako erregea. 1808.urtean tropak eraman zituen Espainara lurralde horiek konkistatzeko zegoen erregea (Karlos IV.) eta bere semea (Fernando VII.) alde egin behar zuten eta orduan Napoleon Bonaparte izendatu zuen bere anaia (Josef.I a) Espainako erregea.

Independentzia gerra

May 2, 1808

1808ko maiatzaren 2an Madrilen sortu zen matxinada bat Frantziako inperioa Espainatik kanporatzeko.Napoleon Bonaparteren anaiari Josef I.a Espainan deitzen zioten Pepe Botella ardo asko edaten zuelako.Geroxeago Espaina osoan zabaldu zen independentziaren gerra .Gerra hau 1814.urtean amaitu zen,tropa Frantzesen porrotarekin.

Espainako lehen konstituzioa

Mar 19, 1812

Gerra garaian,Fernando IV joan zen eta orduan gobernuko jendea bildu ziren Cadiz hirian sortu zen Espainako lehen konstituzioa 1808ko martxoaren 19an.Espainako lehen konsituzioan jendea adostu zuten Erregea ez zuela izango potere absolutoa baizik 3 taldetan banatuko zela : legagilea,betearazlea eta judiziala.
Ere bai eman zioten jendeari inprimatzeko askatazuna,biltzeko eskubidea,hezkuntza publikoa eta zerga berdintasuna.
Konstituzio hori eman zioten izena la Pepa pepe botella aurka zeudelako.

Fernando VII. (Absolutismoa)

Sep 17, 1814

1814an independentzia gerra ostean,Fernando VII.a Espainara bueltatu zen baina herriko jendea esan zioten ez zuela izango potere absolutoa eta potere parte bat eukiko zuela.Fernando VII esan zuen baietz beteko zuela arau hori baina geroago ez zuen bete. Erregea Cadizko konstituzioa indarrik gabe utzi zuen eta berriro absolutismoa sortu zen.1833an hil zen,absolutistak Karlosen alde jarri ziren (Karlistak) izaten eta liberalek Elisabet II.aren alde zeudenak nahiz eta Elisabet II.a 3 urte zeuzkala.

Elisabet II.a Liberalismoa

Jul 13, 1840

Elisabet II.a boterea izan zuen baina ez zuen gobernatu 3 urte zituztelako .10 urte zituenean erregina egin zen.Garai horretan Espainia monarkia parlamentario bihurtu zen betirako.Erreginaldi horretan bi talde politiko zeuden: kontserbadoreak eta progresistak bi alderdi hauek oso antzekoak ziren orduan 4 urtetan bat egiten zen presidentea eta gero bestea eta horrela denbora guztia.

Amadeo I.a

Feb 21, 1871

1868 an,matxinada bat egon zen Espainian orduan horko erregina (Elisabet II.a) alde egin behar zuen Espainatik.Hori dela eta errege bat aukeratu zuten Amadeo I.a . Amadeo I.a Italiarra zen baina jende a esaten zuen zer egiten zuen Italiar bat Espainiako errege bezala. 2 urte geroago uko egin zuen tronuari.

Lehen errepublika

Jun 8, 1873

Garai horretan,1873 an gortak adostu zuten Lehen Errepublika egin zuten hau bakarrik iraundu zuen 11 hilabete. Elisabet II.aren semea etorri zelako Espainara Alfonso XII.aren Izenarekin.

Industrializazioa 1

Jan 15, 1874

Meatzaritza oso inportantea izan zen,Espainian ikatza asko zegoelako gure lurraldetan.Meatzaritza lanpostu asko lortu zituen gure herrialdetan eta esportatzeko aukera asko eman zituen.Urrea,kobrea,ikatza eta merkurioa batez ere aurkitzen zen mendien lurpean.

Industrializazioa 2

Dec 1, 1874

Nakazaritza oso garrantzitzua egin zen Espainian.
Nekazariak soldata eskasa lortzen zuten eta nobleak guztiz aldrebes.Nekazaritza bi taldetan banatuta zegoen hegoaldean Latifundioak lurralde oso handiak nekazari askoekin eta Minifundioak Iparraldean lurralde txikiak baina nekazari batekin. Industrializazioa nahiko berandu ailegatu zen Espainara inglaterrarekin konparatuta.Oso garrantzitzua izan zen Katalunian ehungintza eta euskadin siderurgia.1840tik bultzada handia eman zion trena hobetzeko.