Frantziako iraultza

ESTATU OROKORRA

Period: May 1, 1789 to Jun 1, 1789

Estatu orokorra erregeak kombokatu zuen,Versallesen. Hau krisialdiak aurre egiteko egin ziren. Erregea Pribilegiatuek ordaintzea nahi zuen.

ASAMBLEA NAZIONALA ETA KONSTITUZIOGILEA

Period: May 1, 1789 to Sep 1, 1791

Asamblea Nazionala

Jun 1, 1789

Hirugarren estatuko jendea Asamblea Nazionalara joan ziren, frantziaren bidezko ordezkari bakarrak zirela adierazteko.
Hori eta gero Jeu de peume aretoara joan ziren.Bertan geratuko zirela, frantziako konstituzioa bat izan arte. Horregatik Asamblea konstituziogilea izendatu zuten.

Asamblea konstituziogilea

Jul 14, 1789

Herritarrek pariseko Bastillari eraso zioten. Erebai landa eremuetan nekazariek nobleen gazteluei eraso zieten.

Asamblea Konstituziogileen abolaketak

Aug 4, 1789

Asamblea Konstituziogileak eskubide feudalak kendu zituzten, dekretuen bidez. Egun batzuk geroago, gizakiaren eta herritarren eskubideen adierazpena onartu zuen:
- Norberako eskubideak
- Legearen aurreko eskubideak

Asablea konstituzioa aldarrikatu zen.

Jan 1, 1791

• Burujabetza nazionala eta funtseko eskubideak deklaratu ziren. Harez gain monarkia parlamentarioa jarri zen.
• Botere banaketa jarri zen. Botere legegilea asanblearen esku jarri zen, botere betearazlea monarkiaren gain eta botere judiziala auzitegi independeeteen esku.
• Errolda sufragioa jarri zen. Asamblea aukeratzeko bidetzat, baina bakarrik gizon 25 urtekin botatzeko eskubidea zuten.

ASAMBLEA LEGEGILEA

Period: Oct 1, 1791 to Apr 1, 1792

Asamblea Legegilea

Oct 3, 1791

Hauteskundeak egin eta gero Asamblea Legegilea eratu zen. Nobleziaren eta kleroen ez zeuden ados (Beraien pribilegioak ez zuten galdu nahi). Pribilegiatu askok emigratu egin zuten, eta iraultzaren aurka konspiratzen hasi ziren.

FRANTZIAREN AURKAKO GERRA

Apr 22, 1792

Europak monarkiak kezkatu ziren. Beldur horren ondorioz, Austria eta Prusiak Frantziaren aurkako gerra deklaratu ziren.
Baziren pertsona batzuk frantziako erreforma haiek hankamontz geratzen zirela uste zutenak. Iraultzaile erradikal artean, Sans-Culotten.
Gauzak horrela paristarrek Tuilerietako jauregiari eraso zioten. Han erregea sedea zen, eta Asambleak hartu zuen haren lekua.

GIRONDINOEN KONBENTZIOA

Period: Apr 22, 1792 to Jan 21, 1793

Girondioen Konbentzioa

Apr 23, 1792

Matxinaden ondorioz auteskundeak egin ziren eta horren ondorioz asamblea Kombentzio Nazionala eratu zen, monarki abolituto zuena. Errepublika haren hasierako giroa eman zion.
Errepublikaren moderatuak girolginoak ziren, talde hau indartsua zen. Hasieran hauek kontrolatu zuten konbentzioa.

Luis VXI tradizioarengatik leporatuta

Jul 21, 1793

Konbentzioa tradidioz leporatuta auzipetu eta zigortatu zuen Luis XVI. Guillotinaz hil zen. Europako gainerako potentziak (lehen koalizioa) eratu eta gerra deklaratu zioten frantziari.

MENDITARREN KONBENTZIOA

Period: Jul 22, 1793 to Jan 1, 1794

Rosbespierre

Jul 30, 1793

sans-culottek estatu kolpe bat eman zuen Girondioen aurka. Horren ondorioz, menditarrek lortu zuten boterea, Rosberpierre gidari zutela.
Menditarrek konstituzio demokratikoa onartu zuten. Robespierrek bere gain hartu zituen botere guztia eta diktadura bat ezarri zuen.
Geroxeago izualdia jarri zen. Jendea ez bazegoen ados guillotinaz hiltzen zuten,50.000 pertsona hil ziren, Maria Antonieta erebai.
Oinarrizko prezio maximoak ezarri zen. Soldatak mugatu eta egutegi berria egin zen.

Babesa Galdu

Jan 17, 1794

Robespierrek babesa galdu zuen, iraultzaile modernatuek atxilotu eta Rosberpierre eta haren jarraitzaileak guillotinaz hil zituzten.

Direktorioa

Period: Aug 21, 1795 to Nov 9, 1799

Konstituzio Berria

Aug 22, 1795

Beste diktadura bat ez jartzeagatik, gobernu moderatu bat eratu zen. Konstituzioa onartu zuen. Iraultzaren egutegian ( III urtekoa).Nazioaren subironatasuna, errolda-sufragioa eta botere-banaketa aitzatesten ziren.
Botere betearazlea, bost kideko Direktorio bati eman zitzaion (Napoleon). Berdinen konspirazien erregimena jarri zuten. Erregezaleak errebelatu ziren, Napoleon Bonapartek famatua egin zen,soldaduen buruak ito zituelako. Eta horren eragin ondorioz italian borrokatzera bidali zuen.

Napoleon lehen koalizioa

May 10, 1796

Napoleon lehen koalizioa garaitu zuen, italiako kanpainan

Napoleon Bigarren Koalizioa

Nov 9, 1799

Europako potentziek, Bigarren Koalizioa eratu zuten eta berriro gerra piztu zen.
Napoleon burgesen laguntzarekin, Brumaireko Estatu- kolpea eman zuen. eta Kontsulatua ezarri zuen. Hiru ziren botea zutenak. Napoleon,Sieyes eta Ducos