-
Iraultzaren jatorria
Ilustrazioaren ideiak
Luis XVI.ak herritarren babesa galdu zuen erreformak ez zutelako aurrera egiten, pribilegiatuak ezta ez zuten begi onez ikusten Ilustrazioak aurrera egitea.
1787an monarkiak handikien biltzar bat deitu zuen, pribilegiatuak zergak kobratzeko. pribilegiatuak ezezkoa eman zuten eta Estatu orokorren bilera exijitu zuten. -
Frantziako iraultzaren hasiera
XVIII. mendearen amaiera aldera, Frantzian, Antzinako Erregimenaren amaiera ekarri zuen iraultza bat. -
Iraultzaren jatorria
-Gizartearen atsekabea
Aberastutako burgesiak botere politikoa eskuratu nahi zuen eta nekazariek ia ezin zuten bizi, ordaindu beharreko zergarengatik -
Iraultzaren jatorria
Krisi ekonomikoa
1760 tik aurrera, prezioak gora egin zuten uzta kaxkarren ondorioz, herritarrak haserretu zituen. Errege-ogasuna krisialdian hondoratu zen, estatuak gastu handiak zituelako. -
Estatu Orokorrak eta asanblea Nazionala
!789ko maiatzean, Estatu Orokorrak Versailesen bildu ziren. Estamentuek kexa-koadernoak idatzi zituzten. Nobleak eta kleroak estamentu bakoitzeko boto bat ematea nahi zituzten, hirugarren estatuak berriz ordezkariko boto bat izatea eskatzen zuten.
ekainean hirugarren estatuko ordezkariek Asanblea Nazionala izena hartu zuen, horren ondoren, Jeu de Paume aretoan zin egin zuten elkartuta jarraituko zutela Frantziak konstituzio bat izan arte. Horregatik Asanblea Konstituzioegilea izendatu zuten. -
Asanblea Konstituzioegilea
!789ko uztailaren 14an, parisen herritarrek bastillari eraso zioten. landa-eremuetan, nekazariek nobleen gazteluei eraso zieten, eta jauntxoen jabego-tituluak erre zituzten. -
Asanblea konstituzioegilea
Abuztuaren 4an asanblea Konstituzioegileak eskubide feudalak abolitu zituen, dekretu bidez, eta egun batzuk geroago, gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierzpena onartu zuen. Adierazpen horretan hauek aitortzen ziren: norbanakoen askatasuna, legearen aurreko berdintasuna eta jabego-eskubidea. -
Asanblea Konstituzioegilea
Aurrerago, 1791ko Konstituzioa aldatu zen eta horren bidez, Subiranotasun nazionala eta herritarren funtsezko eskubideak aitortu ziren, monarkia parlamentarioa bat ezarri zen.
Botere banaketa ezarri zen, botere legegilea asanblearen esku jarri zen, botere betearazlea morrinarkaren gain utzi zen, eta botere judiziala, berriz, auzitegi independeteen esku.
Errolda sufragioa ezarri zen Asanblea aukeratzeko bidetzat. Hau da gizonak bakarrik zuen bozkatzeko eskubidea. -
Asanblea Legegilea
1791ko urrian, hauteskundeak egin eta gero, Asanblea Legegilea eratu zen. Asanbleak aurre egin behar zion nobleziari eta kleroei ez zituztelako priblegioak galdu nahi. Europako gainerako monarkiak kezkatu egin ziren. Beldur horren ondorioz, Austriak eta Prusiak Frantziaren aurkaren gerra deklaratu zuten 1792ko apirilean.
1792ean, paristarrek Tuilerarietako jauregia eraso zioten. Monarka kargutik kendu zuten eta asanblea hartu zuen haren lekua. -
Iraultzaren erradikalizazioa
1792ko matxinadak behartuta, hautoeskundeak egin ziren eta haien ondorioz, beste asanblea bat eratu zen. Errepublika bide eman zion erradikaltasun eta herritarren partaidetza handiagoko iraultzaren etapa bati. Konbentzioko talde indartsuena girondinoak ziren, eta hasieran haiek kontrolatu zuten konbentzioa. Konbentzioak traizioa leporatuta zigortu zuten Luis XVI. eta 1793an exekutatu zuten, gillotinaz. Europako gaineko potentziek lehen Koalizioa eratu eta gerra deklaratu zioten Frantziari. -
Menditarren Konbentzioa
Iraultzak porrot egingo zuelako beldurrak eraginda, Sans culottek estatu-kolpe bat egin zuten girondinoen aurka, 1793an. Menditarrek konstituzio demokratikoa onartu zuten, 1793an Robespierre bere gain hartu zituen botere guztiak eta diktadura bat ezarri zuen. Izualdi bat ezarri zen. Errepublikaren alde ez zegoenari hiltzera zigortu zuten. 50.000 pertsona hil zuten. Robespierre babesa galdu zuen 1794an, atxilotu zuten eta gillotinaz hil zuten. -
Direktorio eta Iraultzaren amaiera
Beste diraktura bat ez ezartzean, gobernu moderatu bat ezarri zen. 1795eko Kontituzioa onartu zuten. konstituzio hartan, nazioaren subiranotasuna, errolda-sufragioa eta botere-banaketa aintzastesyen ziren. Botere lgegilea bi ganberaren esku utzi zen. Botere betearazlea bost kideko Direktorio bati eman zitzaion. Erregezaleak ere matxinatu ziren, Napoleon, Pariseko soldaduen buruak ito zuen.