Egunkaria

Frantziar-Prusiar Guda

Period: Jul 19, 1870 to May 10, 1871

Bigarren Frantziar Inperioaren eta Prusiako Erreinuaren arteko guda, Tentsioaren arrazoi nagusia Napoleon III.ak zuzendu zuen Luxenburgoren anexio saiakera izan zen.

Parisko komuna

Mar 18, 1871

Frantziar-Prusiar Gudaren ondoren, frantziarrek ez zuten bake akordio onuragarri bat lortu. Parisen ez ziren errenditu, beraz, Guillermo I.a proklamazio inperial bat egin zuen Versaillesko Jauregian. Boterea hutsunea erabiliz, Parisen komuna ezarri zuten, gobernu sozialista autoktonoa. Ez zuen gehiegi iraundu, eta oso amaiera odoltsua izan zuen.

Pazifikoaren guda

Period: Apr 5, 1879 to Aug 4, 1884

Bolivia eta Peruren konfliktu belikoa, Txileren aurka. Arrazoi nagusiak herrialde hauen arteko mugen konfliktuak izan ziren.

Nazionalismoaren garapena

1890

XIX. mendearen amaieran ,nazioaren kontzeptua gero eta lotura gehiago zeukan politikarekin, eta garrantzia handia izan zuen Lehen Mundu Gerraren sorreran.

Txileko Guda Zibila

Aug 28, 1891

1891an Txilen eman zen konfikto belikoa, Kongresu Nazionalaren eta errepublikaren presidentearen (José Manuel Balmaceda) aldekoen artean. Hildakoen kopurua 5000 eta 10000 artean kokatzen da.

Ekuadorreko iraultza liberala

Jun 5, 1895

Ekuadorreko Errepublikan eman zen eraldaketa ekonomiko eta politikoaren prozesua izan zen. Liberalak gobernu moderatuaren aurka altxatu ziren, guda zibil bat sortuz. Azkenean, liberalek garaipena lortu zuten.

Estatu Batuar-Hispaniar Guda

Feb 15, 1898

Maine itsasontziaren hondoratzea Estatu Batuen eta Espainiaren arteko konfliktu bat eratu zuen. Honen ondorioz, amerikarrek Kubako indepentzia gerran parte hartu zuten, Espainiaren aurka.

Errusiar-Japoniar Guda

Period: Feb 8, 1904 to Sep 5, 1905

Interes inperialisten ondorioz eman zen konfliktu internazionala izan zen. Japoniarrek hainbat garaipen garrantzitsu lortu zituzten, askoren harridura sortu zuena. Hau, neurri handi batean, 1905ko Errusiar Iraultzaren arrazoia izan zen.

Entente Cordiale

Apr 8, 1904

Frantziaren eta Erresuma Batuaren arteko ez agresioko tratatu bat zen. Entente Hirukoitzaren oinarri garrantzitsu bat zen. 1907an akordio anglo-errusiarra lortu zen, Ententeaten oinarritzat ere balio izan zuena. 1914an Entente Hirukoitza ofizialki aliantza bezala ezarri zen.

1905ko Errusiar Iraultza

Jan 9, 1905

Errusiar Inperioan eman ziren matxinada kopuru handi bat izan zen, Nicolás II. aren gobernuaren aurka. Grebak, altxamendu militarrak eta terrorismo kasuak eman ziren. Azkenean, monarkia konstituzional mugatu bat ezarri zen.

Algecirasko konferentzia

Jan 16, 1906

Konferentzia honen helburua Marokoko lehenengo krisia gelditzea zen, Frantziaren eta Alemaniaren arteko gatazka.

Mexikar Iraultza

Nov 20, 1910

Porfirio Díazen diktaduraren ondorioz eman zen iraultza, 1876tik 1911ra arte iraun zuena. Garai honetan, egonkortasun politiko eta ekonomiko nahikoa zegoen herrialdean, baina gizartearen estratu baxuenak kostu gehienak jasan zituzten, iraultzaren arrazoia izan zena.

Emakumearen lehenengo egun internazionala

Mar 19, 1911

Emakumeen garrantzia gizartean azpimarratzeko balio duen eguna da. Gaur egun, ospakizun ofiziala da hainbat herrialdeetan, eta maiatzaren 8an egiten da.

Lehen Mundu Gerraren hasiera

Jul 28, 1914

Gerra honen detonantea Franz Ferdinand artxidukearen hilketa izan zen.Tentsio handia zegoen, Europako potentzien artean, eta hau aukera on bat izan zen gerra hasteko. Munduko potentzia industrial eta militar handienak parte hartu zuten, hemendik dator izena. Aurka agertu ziren fakzioak Aliantza Hirukoitza eta Entente Hirukoitza izan ziren.

Otsaileko Iraultza

Feb 23, 1917

1917ko Errusiar Iraultzaren lehenengo fasea izan zen. Lehen Mundu Gerraren egoeraren ondorioz, neurri batean, Errusiak krisi handi bat pairatu zuen, iraultza eratu zuena. Honen ondorioak Nicolás II.aren abdikazioa, monarkiaren amaiera eta behin-behineko gobernu baten ezarpena izan ziren.

Urrileko Iraultza

Oct 25, 1917

1917ko Errusiar Iraultzaren bigarren fasea. Behin-behineko gobernua gerra ez uztearen aldekoa zen, baina herritar gehienek honen aurka agertu ziren, izan ere, haiek eskatzen zuten neurriak ezartzea oztopatzen zuen guda. Honen ondorioz, boltxebikeek laguntza asko lortu zuten, eta urrilean behin-behineko gobernua sarraskitu zuten.

Lehen Mundu Gerraren amaiera

Nov 11, 1918

4 urte eta gero, gerraren amaiera heldu zen, askok konfliktu motzago bat izango zela pentsatu zuten arren. Kopuruetan gutxienez, oso gerra odoltsua eta krudela izan zen. Azkenean, Alemaniak armistizioaren kondizioak onartu eta Entente Hirukoitzaren aldekoak garapena lortu zuten.

Versailleseko Ituna

Jun 29, 1919

Lehen Mundu Gerrari amaiera eman zion akordioa. Honekin Alemaniako Bigarren Reicharen aldekoen eta Aliatuen arteko bakea lortu zen, baina lehenengo taldeak hainbat kostu jasan izan behar izan zuen, batez ere Alemania.