-
President Franklin D. Roosevelt (USA) erkent de Sovjet-Unie
Eerder deed Amerika dit nog niet en zagen ze het bolsjewisme als iets dat bestreden moest worden. Desondanks wonnen de communisten. Hij deed dit ook met het idee op samenwerking om de omkomende Japanse agressie in Azië en de Stille Oceaan te bestrijden. -
België erkent de USSR als staat
Steeds meer westerse landen gingen de relaties met de USSR gaan normaliseren in de periode 1933-1936, met oog op de naderende dreiging van de agressieve (fascistische) staten. -
Period: to
Spaanse Burgeroorlog
Het wantrouwen t.o.v. de sovjets versterkte met hun beperkte deelname in de Spaanse Burgeroorlog. De rechtse opinie vooral geloofde dat het communisme dit gebruikte als haar begin van een verovering van het westen. Rechtse kranten legden hieromtrent sterk de nadruk op de 'communistische terreur', vooral tegen geestelijken. Showprocessen in de USSR zelf die leiders van het eerste uur op duidelijk valse aanklachten ter dood veroordeelde deed het westen nog meer afkeren van het marxisme. -
Period: to
Reeks conferenties tussen 'The Big Three'
Een reeks conferenties door 'The Big Three' (USA, USSR & GB) om de naoorlogse situaties te bespreken in Teheran (1943), Jalta (1945) & Potsdam (1945). Er werd gesproken over invloedssferen in de wereld, zonder dat er eigenlijk een verdeling werd vastgelegd. De naoorlogse verdeling van Europa en de wereld groeiden spontaan uit de feiten van het oorlogsgebeuren. Deze reeks zou Europa in 2 blokken verdelen met ertussen een 'IJzeren Gordijn'. -
De Conferentie van Yalta (of Jalta)
Wie?: Stalin (USSR); Roosevelt (USA) en Churchill (GB).
Inhoud:
- Stalin zou meewerken aan de oprichting van de VN, en
- zou de oorlog verklaren aan Japan.
- De VS en GB aanvaarden dat de USSR na de oorlog zijn invloedssfeer mag uitbreiden tot aan de Curzonlinie (etnische grens tussen Rusland & Polen).
- De USSR mag dit ook doen in Mantsjoerije en Korea.
- Duitsland zou na de oorlog door 4 landen worden bezet. -
Conferentie van Potsdam
Wie?: Stalin (USSR); Truman (USA) & Lord Atlee (GB)
Inhoud:
- De Oder-Neisse wordt de nieuwe grens tussen Polen en Duitsland. (De eeuwenoude Germanisering van Oost-Europa verdween hiermee, de Slavische wereld schoof 300 km op naar het westen.
- Duitsland wordt opgedeeld in 4 bezettingszones.
- Berlijn wordt voorlopig opgedeeld in 4 sectoren en gezamenlijk door de grote 4 bestuurd (USA, GB, FR & USSR). -
Einde Tweede Wereldoorlog
In WOII was er al wantrouwen t.o.v. de Sovjet-Unie, vooral met het duivelspact, maar het westen verklaarde hen nooit de oorlog (zoals met Duitsland) uit vrees van onverwachte wendingen. De USSR triomfeerde dan ook eerst terwijl het kapitalistische westen verdeeld was. Een oostfront kwam er echter later dan wel en was samenwerking met de geallieerden wel nodig. Toch bleven beiden wantrouwen hebben t.o.v. elkaar, hoewel ze allen verklaarden geen afzonderlijke vrede te sluiten met Duitsland. -
Period: to
Koude Oorlog
Er kan ook gesteld worden dat de KO begon met het ontstaan van de Sovjet-Unie (beginselen met de Russische Revolutie in 1917), en eindigde met de Val van de Berlijnse Muur (1989). We spreken van een bipolaire wereld. Beide partijen stonden op alle vlakken lijnrecht tegenover elkaar: ideologisch (kapitalisme -communisme); economisch (economisch liberalisme/gemengde economie - staatseconomie); politiek (democratie - eenpartijdictatuur) en cultureel & sociaal (vrijheid - censuur). De UNO was er wel -
Period: to
België na WOII: eerste periode: tussen restauratie en vernieuwing
Er kwamen allerlei vernieuwende elementen die in België slechts minimaal aanwezig waren in het interbellum. Dat bleek uit het Sociaal Pact, uit de instelling van de Sociale Zekerheid en uit de opbouw van de sociaaleconomische overlegstructuren. De Katholieke Partij werd de CVP, de BWP werd de BSP (Belgische Socialistische Partij) en de Liberale Partij in 1965 werd de PVV. -
Oprichting van de United Nations Organization (UNO, de latere United Nations (UN))
Lerende uit de tekortkomingen van de Volkenbond, kon de UN nu niet alleen economische sancties opleggen, maar ook militair tussenbeide komen. De VS, Groot-Brittannië, de USSR, Frankrijk en China. Zetelden als permanente leden met allen een vetorecht. -
Conferentie van Parijs
Deze was geen evidentie omdat de Koude Oorlog stilaan vorm begon te krijgen. Deze leidde tot vredesverdragen met Italië, Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Finland. In 1951 werd een vredesverdrag met Japan gesloten en in 1955 met Oostenrijk. -
Cominform
De Russische reactie op het Marschallplan. Door deze organisaties werd Europa en de rest van de wereld economisch, politiek, militair en cultureel gedomineerd.
Het vormde de voortzetting van de Komintern (het propaganda-apparaat van het internationaal communisme). Ze moest vooral ervoor zorgen dat de banden tussen communistische partijen in Oost- en West-Europa nauwer werden, en deze onder leiding van de USSR een meet gesloten blok gingen vormen tegen de Amerikaanse invloed. -
De Trumandoctrine & Marschallplan
Omvat de containment policy (indammingspolitiek). President Truman beloofde economische en militaire steun aan Europese landen tegen de Russische dreiging. Een 1ste resultaat hiervan: het Marschallplan, een programma om wederopbouw van Europa te voltooien door onderlinge Europese samenwerking door technische & financiële hulp van de VS. Deze landen moesten dan de economische dominantie van de VS erkennen en grondstoffen leveren die de VS niet bezat, m.a.w. de kolonies openstellen voor de VS. -
De UN nemen een Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aan
-
Vrouwenstemrecht in België
Vrouwen stemden grotendeels op de Christen-democraten (vrees van de liberalen en socialisten) -
Oprichting van de Bondsrepubliek Duitsland (DBR) & de Duitse Democratische Republiek (DDR)
Na de luchtbrug en de 'overwinning' van het westen, bleek al snel dat de definitieve naoorlogse regeling van de geallieerden vergeten kon worden. De Bondsrepubliek Duitsland werd dus opgericht. Kort nadien werd dan ook de Duitse Democratische Republiek. -
China wordt een communistische volksrepubliek
Dit onder leiding van Mao Ze Dong. -
Oprichting van de NAVO
De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (EN: NATO), was de militaire organisatie, opgericht door de VS, met de West-Europese landen om de militaire Russische dreiging af te weren. De angst voor een derde wereldoorlog was erg toegenomen na de Berlijnse blokkade. In dit daglicht werd de NAVO opgericht. Een oorlog bleef echter uit, doordat de USSR toen nog niet over kernwapens had. -
Period: to
Blokkade van Berlijn
Toen het westen een voorlopige grondwet voor West-Duitsland hadden opgesteld en voor de Duitse munt een sanering doorgevoerd werd, beschouwde de USSR dit als een vijandige daad. Alle toegangswegen tot Berlijn werden daarom afgesloten. De bevoorrading van Berlijn (die over land gebeurde) kon hierdoor niet meer plaatsvinden. Het westen reageerde hierop met een drievoudige luchtbrug. Bijna iedere minuut landde er een vliegtuig in West-Berlijn. Dit was een zware morele nederlaag voor Stalin. -
Period: to
De Korea-oorlog
Een eerste oorlog die uitgevochten werd in de periferie (de wereld buiten de kernlanden USA & USSR), met de steun van de supermachten. Rechtstreeks conflict is er namelijk nooit geweest (Koude Oorlog). Korea werd na de bevrijding van Japan gesplitst in het communistische noorden en het kapitalistische zuiden. Het noorden viel echter (met steun van de USSR) het zuiden binnen. De VS stuurde blauwhelmen om het zuiden te helpen, China steunde het noorden. De demarcatielijn werd opnieuw vastgelegd. -
De Koningskwestie
Deze duurde tot 1951. Leopold III, in tegenstelling tot Albert I in 1918, was zelf het voorwerp van bikkelharde controverse. Rond zijn figuur kwam het tot polarisatie en confrontatie, en kwamen er telkens wisselende linkse en rechtse regeringen aan de macht. Een tweede Belgische schoolstrijd werd ook uitgevochten. -
President Eisenhower en zijn dominotheorie
Voor Kennedy was Dwight D. Eisenhower president van de VS. Hij lanceerde zijn dominotheorie: Indien één steen valt, zal de rest ook omgeduwd worden. Werd Zuid-Vietnam Communistisch, dan zou binnen de kortste keren gans Zuidoost-Azië volgen en verloren de VS daar elk steunpunt. Hierom installeerde de VS een westers gezinde dictatuur o.l.v. president Dinh-Diem, een wrede dictator. Al snel kwamen ook communistische bewegingen in Zuid-Vietnam, de Vietcong, gesteund door het noorden in opstand. -
Bezettingstroepen verlaten Oostenrijk
Oostenrijk zou aanvankelijk hetzelfde lot ondergaan als Duitsland, en Wenen hetzelfde als Berlijn: bezet in 4 zones. Op voorwaarde van eeuwigdurende neutraliteit (net als Zwitserland dit deed) mocht Oostenrijk echter één land blijven. -
De DBR wordt lid van de NAVO.
-
Conferentie van Genève
Stalin was overleden. Nikita Chroesjstjov kwam aan de macht in de USSR. Deze conferentie was een tussen de leiders van Groot-Brittannië, Frankrijk, de VS en de USSR. Al kwam er niks concreets uit de bus, het was psychologisch toch van groot belang dat de vier leiders in een ontspannen sfeer met elkaar hadden kunnen discussiëren. -
Oprichting van het Warschaupact
De Sovjet-tegenhanger van de NAVO. -
Een eerste détente tussen oost en west: Chroesjtsjov gaat over tot een 'destalinisatie'
Op een toespraak op het communistische partijcongres viel hij Stalin en zijn beleid fors aan. Hij verdedigde er ook de theorie van vreedzame co-existentie. Terwijl de ideologische strijd verder ging was het volgens hem mogelijk samen te leven met het kapitalistische westen. Nieuwe spanningen (Suezcrisis; Hongaarse opstand) zullen deze redenering echter al snel ondermijnen en een nieuwe escalatie in de Koude Oorlog uitlokken (Berlijnse muur & Cubacrisis). -
Hongaarse Opstand
Hongarije profiteerde van de destalinisatie om een lossere koers van Moskou te varen. o.l.v. premier Nagy liet deze koers uitlopen in een opstand tegen de Sovjetoverheersing, en een vraag om terug te trekken uit het Warschaupact en een herstel van de democratie. Deze opstand werd door het Warschaupact & het Rode Leger echter bloedig onderdrukt en Nagy werd geëxecuteerd. Het westen reageerde enkel verbaal. -
Period: to
De Vietnamoorlog
Nadat Vietnam zich had gedekoloniseerd van Frankrijk (vooral na de slag bij Dien Bien Phoe) werd dit het strijdtoneel van een 2de afschuwelijke oorlog tijdens de Koude Oorlog. Het Franse Indochina viel uiteen in Laos, Cambodja en Vietnam. Vietnam was verdeeld: het communistische Noord-Vietnam (aanvankelijk onder de leider van de nationalistische Vietnamese beweging, de Vietminh, Ho Chi Minh) en het kapitalistische Zuid-Vietnam. -
Period: to
België na WOII: tweede periode: travaillisme en communautaire spanningen
-
Cuba wordt communistisch
Het eiland 'gelegen in de achtertuin van de VS' kreeg vanaf nu militaire en economische steun van de USSR. Naast Cuba had de VS (de CIA) linksgeoriënteerde regimes aan de kant weten te schuiven en een dictator aan de top gezet. Dit was zo voor Guatemala (1965) & Dominicaanse Republiek (1965). Enkel in Cuba slaagde de VS hier dus niet in. -
Suez-crisis
In deze Egyptische crisis kwam president Nasser tegen de Britten, Israeli en Fransen te staan. Het ging om de Egyptische nationalisering van de toegang tot het Suezkanaal. Bovendien zocht Nasser toenadering tot de USSR. Tot een totaal conflict kwam het echter niet omdat de Amerikanen dit verboden hadden. Het wordt wel eens gezien als een einde van Frankrijk en Groot-Brittannië als grootmachten. Deze crisis was mede een reden waarom het westen niet zozeer reageerde op de Hongaarse opstanden. -
Opkomst van de postindustriële samenleving
De start van de hedendaagse tijd is voor discussie vatbaar. Traditioneel is dit het einde van de Tweede Wereldoorlog en de aanvang van de Koude Oorlog en de intrede van de mens in het atoomtijdperk. Evengoed kan men stellen dat de hedendaagse tijd haar start kent rond ca. 1960 met de doorbraak van de computer en de opkomst van de postindustriële samenleving. De hedendaagse tijd bevat de 'korte 20ste eeuw', ook wel een 'eeuw van uitersten' genoemd. -
De affaire Gary Powers
Francis Gary Powers was een Amerikaanse piloot en in opdracht van de CIA boven het grondgebied van de USSR vloog om militaire objecten te fotograferen. Zijn vanaf een Amerikaanse luchtmachtbasis in het toenmalige West-Pakistan opgestegen spionagevliegtuig werd neergehaald met een luchtdoelraket. Hij kon zich met zijn parachute redden en werd gevangengenomen. Hij werd, later terug in de VS, ontslagen en gewantrouwd voor het feit dat hij geen zelfmoord pleegde en zijn toestel niet had vernietigd. -
Bouw van de Berlijnse muur
Deze muur maakte het voor de Oost-Duitsers onmogelijk om via West-Berlijn naar het kapitalistische westen te vluchten. -
De mislukte invasie in de Varkensbaai
Deze door de VS gesteunde invasie had als doel Fidel Castro te elimineren en het communisme te verdrijven in Cuba. Dit mislukte echter waardoor Cuba zich enkel maar meer bedreigd voelde door de VS. Cuba vroeg hierom extra steun aan de USSR. -
Eerste mens in de ruimte
Yuri Gagarin werd onder de USSR de eerste mens in de ruimte gebracht. Dit in het kader van de zogenaamde 'space race'. De Russen slaagden er ook eerder in de eerste satelliet in de ruimte te schieten, en later, na Gagarin, ook de eerste vrouw, etc. -
De Cubacrisis
Toen Cuba meer steun vroeg aan de USSR, zag deze laatste haar kans om raketkoppen, gericht op grote Amerikaanse steden aan de Oostkust (die ze niet konden raken vanuit het eigen grondgebied, maar ook als reactie op NAVO raketten in Turkije, gericht op het hart van de USSR). De Amerikanen merkten dit echter op en president Kennedy slaagde dreigende taal uit naar de USSR. Een derde wereldoorlog met kernwapens was erg nabij. Diplomatie haalde het echter. De raketten in Cuba en Turkije verdwenen. -
Mao kondigt openlijk het schisma tussen de USSR en China af.
China onder Mao schikt zich niet langer naar de wensen van Moskou. Deze breuk was al ingeleid met de destalinisatie. Mao stemde niet in met de vreedzame coëxistentie en de destalinisatie. Hij wantrouwde de Sovjets. Ook waren er grote verschillen in invloedssferen en territoria tussen de Russen en Chinezen. In 1966 gaan beide communistische partijen het contact definitief breken. Volgens Mao was voortaan China de leider van de communistische wereldrevolutie. -
Moord op president Kennedy
President Kennedy was een belangrijk figuur in de Cubacrisis. Hij wordt door propaganda wel eens de overwinnaar van deze crisis gezien, hoewel het feitelijk een Russische 'overwinning' was. (Amerika moest namelijk meer toegevingen doen dan de Russen, raketten weghalen uit Turkije en Cuba met rust laten). De tweede détente kwam hiermee ten einde, samen met de afzetting van Chroesjtsjov in de USSR. -
Chroesjtsjov wordt aan de kant geschoven
Communistische 'hardliners' die geen vrede wilden met het westen grepen in. Onder Breznjev volgde de USSR een harde anti-westerse koers. Hij stelde in 1968 ook zijn breznjevdoctrine op, wat een tegenhanger was van het trumandoctrine. Dit maakte een einde aan de tweede détente. Ook in het westen verdween Kennedy wat de situatie ook niet vergemakkelijkte. -
Een tweede détente tussen oost en west
Als gevolg van de Cubacrisis was er nood aan meer rechtstreekse communicatie. De hot line, een rechtstreekse telefoonlijn tussen het Witte Huis en het Kremlin werd geïnstalleerd. Chroesjtsjov pleitte bovendien opnieuw voor een toenadering tussen oost en west. Een aantal ontwapeningsakkoorden werden in deze periode ondertekend, (vb. SALT: beide grootmachten beloofden hun gigantische wapenarsenaal deels te ontmantelen). -
De VS stuurt meer dan een half miljoen soldaten naar Vietnam
Waar eerst militaire adviseurs gestuurd werden om aanvankelijk de Vietcong in Zuid-Vietnam te gaan bestrijden, escaleerde nu een hevige en bloedige oorlog ('dirty war': napalm; agent orange; de tragedie van Mi Lai; etc.). Dit omdat de Vietcong gesteund werd door de Vietminh van Noord-Vietnam, dat op haar beurt gesteund werd door de USSR. -
Praagse Lente
Net als de Hongaarse opstand, een opstand in Tsjechoslowakije tegen het communistische regime. Deze onder leiding van Alexander Dubcek. Ook deze opstand werd bloedig onderdrukt door het Warschaupact, dat tanks stuurde. -
Eerste maanlanding
De reactie van de USA in de zogenaamde 'space race'. Neil Armstrong werd zo de eerste mens op de maan. -
1ste Belgische staatshervorming
-
Amerika heft het handelsembargo met China op
De VS steunde China na hun breuk met de USSR. Dit in de eerste plaats door de 21 jaar oude handelsembargo op te heffen. -
Period: to
België na WOII: derde periode: federalisering en herstelbeleid
-
Taiwan verliest zijn zetel in de Algemene Vergadering van de UNO
Taiwan, dat tot dan toe werd gezien als de legitieme Chinese regering, verloor dankrij Amerikaans toedoen zijn zetel in de Algemene vergadering van de UNO. Ondanks de anti-Amerikaanse retoriek liet China deze zaken graag gebeuren. De USSR had grote vrees voor een Chinees-Amerikaanse militaire alliantie en een mogelijke tweefrontenoorlog en gingen zich vanaf de jaren '70 defensief gaan opstellen. -
Einde van de Vietnamoorlog
De VS verloren en Vietnam werd herenigd onder communistische vlag. -
Period: to
Afghaanse Oorlog (USSR)
Van oudsher is Afghanistan betwist gebied. Eerder was dit tussen de Britten en de Russen. Later vond een Communistische 'revolutie' plaats die de Afghaanse koning afzette in 1973. Het communistische regime verloor echter tegen de islamitische strijders, zogenaamde Moedjahedien, die grote delen van Afghanistan gingen veroveren (met steun van de VS). De USSR kwam de regering militair steunen. De USSR moest het onderspit delven en trok zich terug in 1988. Afghanistan bleef onder moslimcontrole. -
2de Belgische staatshervorming
-
Protesten in Europa tegen de bewapenigswedloop
Tegen eind jaren '70 & begin jaren '80 kwamen honderdduizenden mensen op straat om te protesteren tegen de plaatsing van nieuwe Amerikaanse kruisraketten met atoomkoppen op Europese bodem. Ook in België kwam het tot betogingen, tevergeefs echter. -
De VS onder president Reagan wordt het land met de grootste schuldenlast ter wereld
De wapenwedloop van de Koude Oorlog kostte handenvol geld en ondermijnde de economische vitaliteit. Dit kende onder president Reagan (1980-1988) een hoogtepunt voor de VS. Hij wordt vaak gezien als de 'overwinnaar' van de Koude Oorlog door zware besparingen door te voeren voor de wapenwedloop (o.a. het 'star wars' project). De Sovjetunie kon hier niet langer mee volgen. -
Gorbatsjov wordt nieuwe partijleider en president van de USSR
Al meteen werd Michail Gorbatsjov geconfronteerd met financiële en economische problemen omwille van de wapenwedloop. De economie van de USSR stond op instorten. Hij voerde hiervoor 2 hervormingen door:
-Glasnost: (openheid) de Sovjet-Russische administratie transparanter maken
-Perestrojka: (economische hervormingen) minder staatseconomie en ietwat meer vrije markteconomie in de USSR
Deze hervormingen zullen leiden tot de val van het communisme in de USSR. -
Period: to
3de Belgische staatshervorming
-
Het communisme verdwijnt in Oost-Europa
Burgers interpreteerden de hervormingen van Gorbatsjov als volgt: glasnost als meer politieke inspraak en democratie & perestrojka als een vrije economie. De USSR verloor de greep op de Europese satellietstaten die in opstand kwamen. Het communisme kwam in een vrije val terecht & het IJzeren Gordijn viel, gesymboliseerd door de Val van de Berlijnse Muur in 1989. -
Val van de Berlijnse Muur
Deze gebeurtenis was de symbolische val van het IJzeren Gordijn dat Europa voor lange tijd had verdeeld tussen oost en west. -
Einde van de USSR
De USSR werd de GOS: het Gemenebest van Onafhankelijke Staten. Later verdween ook dit GOS. Overal werd communisme door kapitalisme vervangen. -
De Golfoorlog
-
De Golfoorlog
Een kort maar krachtig conflict in het Midden-Oosten omwille van de Iraakse bezetting van Koeweit. Een coalitie geleid onder de VS kwam tussenbeide en haalde er de bovenhand. Irak moest zijn 'weapons of mass destruction' lozen. Deze oorlog resulteerde in groot ongenoegen van westerse troepen in het Midden-Oosten (vooral in Saudi-Arabië & bij ene Bin Laden...). Er was ongenoegen in Irak door de toezicht van de VN en later kwam Hoessein aan de macht in Irak. -
Boris Jeltsin wordt president van Rusland
De figuur van Boris Jeltsin wordt vaak gezien als het definitieve einde van de Sovjet-Unie. Hij diende als eerste president van de Russische Federatie. De Sovjet-Unie was uiteengevallen in 15 onafhankelijke staten. De Russische economie zat aan de grond en had haar status als supermacht verloren. Veel Oost-Europese landen gingen 'verloren' aan de EU. De overgang van staats- naar gemengde economie verliep en verloopt nog erg moeilijk. Corruptie tierde weelderig en werkeloosheid was er groot. -
Oost- en West-Duitsland worden herenigd.
Als gevolg van de val van de Sovjet-Unie werden beide landen terug eengemaakt, en hoefden niet langer wantrouwig tegenover elkaar gaan staan. Het gevaar van een gewelddadige confrontatie verdween en betekende een einde aan de Koude Oorlog. Een nieuwe tegenstelling, noord-zuid, i.p.v. oost-west, kwam naar voren. -
4de Belgische staatshervorming (Sint-Michielsakkoord)
-
Period: to
De VS wordt de enige supermacht
Voor lange tijd dachten de Amerikanen ontastbaar te zijn. Met slechts 2 buurlanden en verder omringd door oceanen was er dan ook lang sprake van 'fortress america'. Stabiliteit is dan ook troef in het Amerikaanse binnenland. Er is nagenoeg geen sprake van verdeeldheid en de democratie en rechtstaat werken behoorlijk. Ook de economie deed het schitterend onder president Clinton (1992-2000). De VS beschikt ook over het best bewapende leger ter wereld. -
Poetin wordt president van Rusland
Vladimir Poetin (en Dimitri Medvedev) regeren via oekazen (besluiten) over Rusland. Van democratie is er geen sprake. Hij hanteert een economisch liberaal beleid met een autoritaire leidersstijl. Onder de meesten van de Russische bevolking is hij populair omdat hij na de chaotische jaren van Jeltsin Rusland weer op de kaart weet te zetten. Het streven naar open zeeën is ook een belangrijk punt op de agenda van Putin. -
Period: to
De Afghaanse Oorlog onder president George W. Bush
3 weken na 9/11 stuurde de VS militaire troepen naar Afghanistan om er het Taliban-regime te bestrijden. Deze werd ervan verdacht van onderdak te bieden aan terroristische organisaties, met niet in de minste Al Qaida. Samen met de UK en de Noordelijke Alliantie, een van de belangrijkste organisatiegroepen in Afghanistan werkten de VS aan een aanval op de Taliban. De Taliban en Al Qaida werd verslagen, maar kon deels ontkomen via Pakistaanse hulp. -
Period: to
De Amerikaanse 'War on Terror(ism)'
Na 9/11 kwam de reactie van de VS om alle internationale terreurbewegingen en haar bondgenoten te vernietigen. Doordat de aanslagen op 9/11 door Al Qaida onder Osama Bin Laden een islamitische terreurbeweging uit Afghanistan was, vond deze 'War on Terror' vooral plaats in het Midden-Oosten. -
Period: to
Afghaanse Oorlog (USA)
Afgelopen(?) in 2021 -
Period: to
5de Belgische staatshervorming (Lambermont- en Lombard-akkoorden)
-
Period: to
De Irakoorlog onder president George W. Bush
Na de golfoorlog werd beslist dat onder toezicht van de VN zou toegekeken worden op de ontmanteling van de 'weapons of mass destruction' in Irak. Deze werden eerder ingezet tegen de Koerden in het noorden en de Sjiieten in het zuiden van Irak. De economische situatie daalde en deed een figuur zoals Saddam Hoessein naar de macht grijpen. Deze gaf de VS de schuld van de economische situatie in het land. Na 9/11 zou de VS Irak ervan beschuldigen nog steeds deze wapens te bezitten. -
De terroristische aanslagen op 9 september
De VS dacht ontastbaar te zijn. Dat beeld werd echter brutaal stukgeslagen in 2001. De aanslagengolf, gevolg van de noord-zuid wereld na de KO, deed blijken dat de VS wél kwetsbaar was. Dit was voor veel Amerikanen een enorme psychologische schok. President Bush verklaarde onmiddellijk de oorlog aan het internationale terrorisme en haar bondgenoten. Zo was er sprake van de 'as van het kwaad' en de 'schurkenstaten', waarmee Bush vooral de staten Irak, Iran, Syrië en Noord-Korea beschouwde. -
Irakoorlog: de 'Coalition of the Willing'
Dit was een Amerikaanse coalitie, wegens gebrek aan een VN-mandaat, om Irak (onder Saddam Hoessein) binnen te vallen. Landen die deelnamen waren: UK; Zuid-Korea; Italië; Polen; Nederland en Spanje. Andere Europese landen (waaronder België) verzetten zich tegen deze inval. Op 1 mei verklaarde president Bush dat Saddam Hoessein verslagen was en de oorlog was afgelopen, en dit op anderhalve maand tijd. -
Period: to
Irakoorlog
-
Afghaanse Oorlog: de nieuwe Afghaanse grondwet gaat in
De terreur werd (grotendeels) uit Afghanistan verdreven. Plannen voor een nieuwe en stabiele regering waren er echter niet echt. Dit leidde tot een door de NAVO geleidde ISAF-troepenmacht die er toezicht zou houden op de overgang naar een grondwet en een nieuwe regering. In 2004 ging er een grondwet in en werd Hamid Karzai de president. Ondertussen bereidden de Taliban en Al Qaida zich verscholen voor op een guerrillaoorlog zoals ze dat deden tegen de USSR, nu tegen de VS en de nieuwe regering. -
Irakoorlog: schandaal in de Abu Ghraib gevangenis
Onder Saddam Hoessein (en zijn Soennitische Ba'ath partij, was deze gevangenis gekend om haar wrede behandeling van gevangenen van het regime. Het was één van de redenen van Bush (de schending van de Rechten van de Mens) om Irak binnen te vallen. Pijnlijk was wel dat ook de Amerikanen er hun, al reeds omstreden, 'enhanced interrogation techniques' tot een hoger niveau brachten en krijgsgevangenen uit het voormalige Hoessein-regime erg vernederden en zelfs verkrachtten en folteren. -
Irakoorlog: een regering van koerden en sjiieten komt aan de macht
Na het verlies van Saddam Hoessein, besloot de VN dat de voormalige Coalition of the Willing, nu de Stabilisation Force Iraq, zou toezien op een vreedzame overgang en verkiezingen. In feite dus eigenlijk hetzelfde als in Afghanistan. De Soennitische minderheid (van onder Hoessein) werd uit alle belangrijke functies gezuiverd. -
Irakoorlog: Saddam Hoessein wordt ter dood veroordeeld en opgehangen
Dit onder het nieuwe regime (de door de Amerikaanse 'regime change', idem voor Afghanistan), voor de dood van 148 sjiieten in 1982. In Irak werden nooit massavernietigingswapens gevonden en als ze bestonden konden deze slechts in beperkte mate aanwezig geweest zijn. De VS gaf later toe dat ze zich op valse documenten had gebaseerd om Irak binnen te vallen. -
Obama voert meer sociaaleconomische ondersteuningen in in de VS
Een basisziekteverzekering 'Obamacare' of Affordable Care Act. Ook andere ondersteuningen (vb. 'cash for clunkers') die de bevolking sociaaleconomisch moesten helpen. Dit onder protest van de republikeinen die vrees hadden voor grote kosten die dit zou teweeg brengen. Tijdens zijn ambstermijn zou Obama de meerderheid in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigen verliezen. De Republikeinse Partij wist veel geplande wetten tegen te houden. De opkomende Tea Party-beweging speelde hierin ook een rol. -
Begin van de wereldwijde kredietcrisis
-
Russische oorlog met Georgië
Deze oorlog wees in de richting van een nieuwe profilering van Rusland tegenover de buurlanden, de EU en de VS. Rusland kent onder Poetin een remonte. Zo zet hij ook de grote olie- en gasvoorraden in als politiek-economisch wapen. Zo drijft Rusland de olie- en gasprijzen voor Oekraïne op als straf voor teveel westerse toenadering. Deze oorlog leidde tot de onafhankelijkheid van de republieken Abchazië en Zuid-Ossetië. Poetin wordt door velen gezien als een beschermer van de Russische minderheden -
Period: to
De Afghaanse Oorlog onder president Barack Obama
De Taliban groeide opnieuw in aantallen en Afghanistan werd hierdoor ontwricht. Obama besloot de Amerikaanse troepensterkte op te trekken, ondanks de belofte deze terug te trekken. Deze zou dan anderhalf jaar later beginnen. -
Period: to
De Irakoorlog onder president Barack Obama
Obama beloofde ook al zijn troepen in Irak terug te trekken. Eind 2011 werd de oorlog afgelopen verklaard. Er bleven zo'n 25 000 soldaten achter die bewakingsopdrachten uitvoerden, o.a. bij de Amerikaanse ambassade. Een paar haarden van opstanden zouden door het Iraakse leger worden opgeruimd. Een groep die dergelijke protesten vaak uitlokte was die die de belangen van de soennieten in Irak wilde blijven beschermen. Deze groeide vanuit Al Qaida uit tot Islamitische Staat in Irak. -
Period: to
De Syrische Burgeroorlog onder president Barack Obama
Het militair ingrijpen van de VS beperkte zich slechts tot luchtbombardementen op stellingen van IS. De president Bashar as-Assad werd ongemoeid gelaten, zelfs toen hij in 2013 saringas inzette tegen de bevolking van het Vrije Syrische Leger bezette gebieden. Veel van dit democratische bevrijdingsleger zullen met de tijd overlopen naar de jihadistische bewegingen (Al-Nusra front & IS) om de strijd tegen Assad voort te zetten. Vooral omdat het westen het VSL niet bleek te helpen. -
De Arabische Lente
Deze begon in Tunesië met opstanden tegen het regime van Ben Ali. Al snel sloeg de opstandengolf over tot heel de Arabische wereld. Tunesië, Egypte, Libië en Jemen kwam het tot een revolutie en in Syrië tot een burgeroorlog. In vele andere landen kwamen er protesten. Enkel Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten bleven gespaard. Aanvankelijk leek het erop dat democratie het ging halen en een 'regime change' ging plaatsvinden in de Arabische Wereld. Dit bleek al snel een illusie. -
Afghaanse Oorlog: Osama Bin Laden wordt gedood
Hij werd gevangen en gedood in Pakistan door troepen van de Amerikaanse Navy Seals. Hierna werd begonnen aan de westerse terugtrekking uit Afghanistan. De bedoeling was dat het Afghaanse leger de rol van de NAVO-troepen zou overnemen. De 'ongelovige' westerse troepen hadden een zeer slecht imago bij de bevolking. Vooral na een incident met de verbranding van 48 korans bij een opruimactie van een gevangenisbibliotheek. Er heerste een erg anti-westerse gedachte onder de meesten van de bevolking. -
Period: to
Syrische Burgeroorlog
2011 tot heden. Deze ontstond uit de Arabische Lente. Het Vrije Syrische Leger streed er tegen het regime van Assad. Het geweld nam pas echt opnieuw toe in 2014 in Syrië en Irak. Vooral de oprichting van de Islamitische Staat (vanuit de soennitische bewegingen in Irak) speelde hier een belangrijke rol in. Ook Poetin met zijn drang naar een open zee en steun aan het Assad-regime speelde een rol in deze burgeroorlog. Hij hielp Assad naar de overwinning. -
Period: to
6de Belgische staatshervorming (Vlinderakkoord)
-
Afghaanse Oorlog: NAVO-troepen beginnen zich stelselmatig terug te trekken uit de steden en gevangenissen in Afghanistan
De NAVO-troepen trekken zich terug uit de steden en gevangenissen en dragen het gezag over aan de Afghaanse regering. Dit was aanvankelijk een groot succes. In 2015 veroverde de Taliban echter opnieuw enkele bolwerken (verovering van de stad Kunduz, en aanval op Kandahar & Kabul). Obama besliste in 2015 de troepen toch nog langer dan voorzien in Afghanistan te houden. -
Russisch-Oekraïense Oorlog: protesten in Oekraïne & annexatie van de Krim
Hevige protesten tegen president Viktor Janoekovitsj in 2013. Deze wilde onder druk van Moskou de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne niet ondertekenen. Hij vluchtte eind 2014 naar Rusland. Hierop brak op de Krim opstanden uit van pro-Russische milities, gesteund door Russische militairen. Naar de resultaten referendum onder Russisch militaire bezetting werd de Krim door Rusland geannexeerd. Door deze situaties verslechterde de situatie tussen Rusland en de EU & VS. -
Russisch-Oekraïense Oorlog: vlucht MH-17 wordt neergeschoten
De spanningen tussen de EU en Rusland omtrent het conflict in Oost-Oekraïne verzuurde helemaal met het neerschieten van een passagiersvlucht MH-17 boven Oost-Oekraïne. Rusland ontkende alle betrokkenheid maar algemeen wordt aangenomen dat het vliegtuig werd neergehaald door een raket afkomstig van een gebied dat onder controle van de pro-Russische separatisten was (is). Of en tot welk niveau de Russische autoriteiten op de hoogte waren van dit incident blijft tot vandaag een groot vraagteken. -
Klimaatakkoord van Parijs
-
De VS stapt onder president Donald Trump uit het klimaatakkoord van Parijs
Trump koos meteen voor een 'America first' aanpak. Hij had erg veel aanhang bij de grote (vooral blanke en algemeen lager opgeleide) arbeidersklasse uit de Midwest die zich in de steek gelaten voelde door de democraten. Bovendien was deze groep verarmd onder de globalisering en technologische vooruitgang onder Obama. Het imago rond Hillary Clinton speelde hierin ook een rol. Trump beloofde, onder veel andere maatschappelijke problemen voor deze bevolkingslaag, ook de werkeloosheid aan te pakken. -
Period: to
De Afghaanse Oorlog onder president Donald Trump
Hoewel Trump eerst beweerde tegen de aanwezigheid van de VS in Afghanistan te zijn, verraste hij toch de wereld door aan te kondigen dat hij de spanningen opnieuw ging opdrijven door er op terroristen te gaan 'jagen'. Hij dreef het aantal Amerikaanse en NAVO-troepen op. De Taliban was ondertussen actief in 70% van Afghanistan. Onder druk van de VS was er een nieuwe Loya Jirga, ditmaal met Taliban. De regering viel en de Taliban nam opnieuw de macht. De VS kende net als in Vietnam een aftocht. -
Period: to
De Syrische Burgeroorlog onder president Donald Trump
Trump liet na zijn aantreding een Syrische luchthaven aanvallen met raketten als vergelding voor een gasaanval van het Assad-regime. Eind 2018 was IS verslagen en kondigde de president de de terugtrekking van de VS-troepen aan. Hier kwam hij op terug en liet de troepen er toch blijven tot IS volledig uitgeroeid was, en Turkije de Koerden met rust liet. De Koerden hadden wel geholpen IS te verslaan, maar een Koerdische staat was een doorn in het oog van Turkije. De VS verliet de regio in 2019. -
Russisch-Oekraïense Oorlog: voor het eerst gesprekken tussen Russische president Poetin en Oekraïense president Zelensky
Dit over de uitwisseling van krijgsgevangenen en de situatie in Oost-Oekraïne. Naast de Russische annexatie van de Krim in 2014 speelde er zich echter een soortgelijke situatie af in het oosten van Oekraïne. De oblasten Donetsk en Loehansk waren in handen van pro-Russische separatisten (net als dat in de Krim ook zo was). Er is een staakt-het-vuren afgesproken, maar het kwam nog regelmatig tot botsingen. -
Uitbraak van de coronapandemie
Van origine gestart in China, had deze ziekte al snel heel de wereld in haar macht. Het speelde vooral president Trump van de VS parten in zijn herverkiezing. Hij weigerde resoluut in te grijpen uit vrees voor de economie. Uiteindelijk won Joe Biden de presidentsverkiezing, waarbij Trump zich niet kon neerleggen. Meer en meer republikeinen namen hieromtrent afstand van Trump, die zich uiteindelijk erbij neerlegde het Witte Huis te verlaten. -
Russisch-Oekraïense Oorlog: het conflict escaleert opnieuw
Rusland stuurt duizenden troepen en militair materiaal naar de Oekraïense grens, ook in Wit-Rusland. Alles wijst op een nabije invasie.