-
1521
Rijksdag in worms
Tijdens deze Rijksdag (Karel V) werden verschillende onderwerpen behandeld, maar de Rijksdag staat het meest bekend om de discussie over de stellingen van Maarten Luther, die ze ter plekke verdedigde. Luther was toen al in de kerkelijke ban gedaan.
Omdat hij zijn stellingen niet introk, vaardigde Karel V direct na de Rijksdag het Edict van Worms uit, waarmee Luther in de rijksban werd gedaan en vogelvrij werd verklaard. Ook werd er bevolen zijn boeken en geschriften te verbranden. -
1531
Drie Collaterale Raden
De Collaterale Raden waren de regeringsraden die de landvoogden in de Habsburgse Nederlanden van advies dienden. Na de reorganisatie van de centrale regering door keizer Karel V per 1 oktober 1531 waren er de volgende drie collaterale raden: De Raad van State: advies geven over alle grote en voornaamste zaken De Geheime Raad: binnenlandse zaken en justitie. De Raad van Financiën: bevoegd voor de overheidsfinanciën en het beheer van de vorstelijke domeinen -
1555
Cuius regio eius religio
-
1566
Smeekschrift
-
1572
Begin Nederlandse opstand
-
1574
Ontzet van Leiden
Nadat Lodewijk was verslagen, belegerden de Spanjaarden Leiden opnieuw. Nu ontstond wel honger. Duizenden Leidenaren kwamen om, maar het calvinistische stadsbestuur wilde van geen overgave weten. Om Leiden te ontzetten staken de geuzen de rivierdijken door. In de nacht van 2 op 3 oktober 1574 sloegen de Spanjaarden voor het water op de vlucht. Daarmee was niet alleen Leiden gered, maar mislukte ook de laatste grote Spaanse poging om een Hollandse stad in te nemen. -
1576
Pacificatie van Gent
-
1578
Alteratie van Amsterdam
De Alteratie is de naam voor de omwenteling in Amsterdam in 1578 toen de katholieke stadsregering werd afgezet. Handelsbelangen speelden een belangrijke rol, omdat Amsterdam geïsoleerd raakte en andere steden de handel dreigden over te nemen. Er is niemand gewond geraakt. Er werd een nieuwe raad gevormd, bestaande uit dertig Calvinisten en tien katholieken. Meteen zijn plannen gepresenteerd om de stad en de haven aan de oostkant uit te leggen en een nieuwe verdedigingswal aan te leggen. -
1579
Unie van Utrecht
-
1581
Plakkaat van Verlatinghe
Het Plakkaat van Verlatinghe, ook wel Acte van Verlatinghe, ondertekend te Den Haag op 26 juli 1581 conform het besluit genomen door een vergadering van de Staten-Generaal van de Nederlanden in ’s-Gravenhage was de officiële verklaring van een aantal Nederlandse provinciën, waarin Filips II werd afgezet als hun heerser. Het kan dus worden gezien als de onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden. Deze daad volgde op de Unie van Utrecht in 1579. -
Val van Antwerpen
-
Spaanse Armada wordt verslagen
Met de Spaanse Armada wordt meestal de vloot bedoeld waarmee de Spaanse koning Filips II tijdens de Spaans-Engelse Oorlog probeerde Engeland binnen te vallen. De vloot moest een invasieleger van Vlaanderen naar Engeland overzetten. Bij aankomst bleek dat leger zich niet te willen inschepen omdat Nederlandse schepen de havens blokkeerden. Kort daarop werd de wachtende Armada aangevallen en uiteengeslagen door de Engelse vloot. De mislukking was een ernstige tegenslag voor Filips. -
Oprichting VOC
-
Bestuurscentrum VOC naar Batavia
De VOC werd het grootste bedrijf ter wereld. De leiding in Azië lag eerst bij rondvarende vloten, maar in 1619 verplaatste gouverneur generaal Jan Pieterszoon Coen het bestuurscentrum naar Java. In de stad Jakarta had de VOC al een tijdje een handelspost. Coen bouwde er een fort, wat leidde tot oorlog met de Javanen en met de Britse concurrenten die ook een handelspost hadden in Jakarta. Ook maakte hij Batavia tot aankomst- en vertrekpunt voor alle schepen die tussen Europa en Azië voeren -
Johan van Oldenbarnevelt onthoofd
Tijdens 12jr Bestand liep de strijd tussen Maurits en Oldenbarnevelt zo hoog op dat een burgeroorlog dreigde uit te breken. Old had de steun van de Hollandse Staten. Op zijn voorstel vormden de Staten een eigen leger. Ook kregen de Hollandse steden toestemming troepen te werven die niet mochten gehoorzamen aan het Staatse leger van Maurits. In reactie daarop liet Maurits Oldenbarnevelt en zijn belangrijkste medestanders arresteren. Oldenbarnevelt werd beschuldigd van hoogverraad en landverraad. -
Oprichting WIC + strijd hervat
-
Bouw Portugeese Synagoge in amsterdam
Portugees-Joodse kooplieden kwamen terecht in Antwerpen, waaruit ze na 1585 vluchtten naar Amsterdam. Daar werden ze ongemoeid gelaten zolang ze geen christenen probeerden te bekeren en niet met christelijke vrouwen trouwden.
Eerste kregen ze alleen toestemming voor gebedshuizen die niet opvielen, maar later liet het stadsbestuur de eis van onopvallendheid vallen. In 1639 bouwden de Portugese joden in Amsterdam de eerste synagoge die zichtbaar was vanaf de straat. -
Vrede van Münster
-
Cahiers des doléances
Behalve het kiezen van vertegenwoordigers konden stemmers ook mistanden aan de kaak stellen -
Wet le Chapelier
Het verbieden van gilden. Dit zorgt voor de vrijheid van ondernemen. Maar anderzijds neemt het vrijheid af: vrijheid van vereniging en van staken. -
Burger Capet
Lodewijk wordt als gewone burger aangesproken. Beschuldigd van landverraad. Twee besluiten: afschaffing van het koningsschap en doodstraf voor lodewijk. (met rechtspraak had het proces weinig of niets te maken) -
Eind aan het Directoire
Directoire: het vijfkoppig bestuur van Frankrijk dat het land tijdens een deel van de Franse revoluti regeerde (1795-1799) en was vgm radicaal -
Code Napoleon
Nieuwe wetgeving van Napoleon. Volgens Code Napoleon was iedereen gelijk voor de wet en werd de vrijheid van de burger vastgelegd. Straffen voor iedereen gelijk, niet meer gevangen genomen zonder rechtspraak. VERLICHT -
Congres van Wenen
Vergaderingen over de herverdeling van Europa na de val van Napoleon -
Congres van Verona
Het congres van Verona was een vergadering tussen 4 conservatieve Europese grootmachten (Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Spanje) om de invoering van een liberale grondwet in spanje tegen te gaan -
Belgische Opstand
België wil zich afscheiden van het Noorden, want:
Meeste belangrijke posten werden door mensen uit het noorden ingenomen
In het zuiden was het overgrote deel katholiek ipv protestants
In het zuiden sprak een deel van de bevolking een andere taal: Frans -
Frankfurter Parlement
Revolutionairen wilden van de 40 duiste staatjes een eenheid maken en vergaderden hierover in Frankfurt. Het doel was om een grondwet op te stelen voor heel duitsland -
Period: to
Conferentie van Berlijn
De conferentie van Berlijn was een bijeenkomst van vijftien Europese landen en de Verenigde Staten gehouden in Berlijn in 1884-1885, over de verdeling van Afrika. De staten gaven zich zelf hiermee een legitimering voor de zogenaamde Wedloop om Afrika.
Deze conferentie stelde regels op zodat Afrika eerlijk werd verdeeld onder de Europese grootmachten. De conferentie was bijeen geroepen door de Duitse kanselier Otto von Bismarck. In zo’n 20 jaar werd heel Afrika bezet door: -
Troonsbestijging Wilhelm II
Alliantiepolitiek: Iedereen te vriend houden en samenwerken met andere landen. Gaat over in:
Weltpolitik: een politieke en militaire strategie. Deze agressieve, expansionistische en imperialistische strategie was een belangrijke aanleiding voor de WO1 -
Vlootwet
Met de vlootwet was de systematische opbouw van de duitse marine begonnen. In de WOI kon de duiste vloot die van zengekand niet aan. Weltpolitik -
Slag bij Marne
De Eerste Slag bij de Marne was een slag in de Eerste Wereldoorlog die werd uitgevochten tussen het Franse en het Duitse leger.Door logistieke problemen konden de Franse troepen hun succesvolle tegenaanval niet volledig uitbuiten. De Duitse troepen slaagden erin zich in te graven, wat het begin vormde van de loopgravenoorlog. -
Period: to
WOI
-
Russische revolutie
communistische partij komt aan de macht -
Novemberrevolutie
De Novemberrevolutie was de overgang van het Duitse Keizerrijk naar de Weimarrepubliek in 1918/1919. Aan het begin van deze periode stond de afzetting van de Duitse keizer Wilhelm II en de uitroeping van de republiek op 9 november 1918 -
Verdrag van Versailles
-
Spartakusopstand
De Spartacusopstand was een opstand geïnspireerd door de Duitse Communistische partij KPD in januari 1919. Deze opstand volgde na, of was een onderdeel van de Novemberrevolutie. De Spartacusbond, opgericht door onder andere Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, probeerde in samenwerking met de USPD en de linkse revolutionairen tevergeefs in Berlijn de macht te grijpen en daar een sociaal-democratie of een radenrepubliek te stichten, naar het voorbeeld van de Bolsjewieken in Rusland. -
economische crisis
-
Dawesplan
Een poging van de geallieerden om oorlogsherstelbetalingen af te dwingen van Duitsland nadat het land in de Eerste Wereldoorlog was verslagen. Toen na 5 jaar het plan niet naar verwachting werkte werd het afgeblazen. Het Dawesplan was een overeenkomst tot herstelbetalingen van Duitsland aan de geallieerde landen als genoegdoening voor de door de Duitsers aangerichte schade in de Eerste Wereldoorlog. -
Beurskrach
-
Hitler rijkskanselier
-
Instelling Rijkscultuurkamer
In maart 1933 werd ook een ministerie van Propaganda opgericht onder leiding van Joseph Goebbels. In september 1933 stelde Goebbels de Rijkscultuurkamer in. Journalisten, filmmakers, schrijvers, muzikanten en andere kunstenaars en artiesten mochten alleen nog werken als ze er lid van waren. Ze kregen richtlijnen, en als ze zich daar niet aan hielden werden ze uitgesloten. Hierop verlieten 2000 mensen het land. -
Ingebruikname concentratiekamp Dachau
Het concentratiekamp Dachau was het eerste grootschalig opgezette concentratiekamp van de SS in nazi-Duitsland. Het lag ten oosten van de Zuid-Duitse stad Dachau, ongeveer 20 km ten noordwesten van München, de hoofdstad van de nazibeweging. Het was in gebruik van 22 maart 1933 tot aan de bevrijding door Amerikaanse troepen op 29 april 1945. -
Rijksdagbrand
Voor Hitler was dit een goed begin om de afbraak van de parlementaire democratie te beginnen. Dus de nazi’s zouden dit ook zelf kunnen hebben gedaan. -
Neurenberger wetten
In 1935 kondigde Hitler de twee belangrijkste anti-Joodse wetten aan, de Neurenberger wetten.
· De joden zijn geen Duitse staatsburgers waren.
· verbood huwelijken tussen Joden en Germanen en stelde seks tussen hen strafbaar
· Joden mochten ook geen ‘Duitsbloedig’ dienstmeisje jonger dan 45 in dienst hebben. -
Conferentie van München
Het verdrag werd afgesloten op 30 september 1938 op de Conferentie van München waarbij Tsjecho-Slowakije zelf niet aanwezig was. Met het verdrag werd de agressieve annexatie door Adolf Hitler van het Tsjechische Sudetenland door de grote mogendheden geaccepteerd. -
Hitler valt Polen binnen
-
Period: to
WOII
-
Hitler valt SU binnen
-
Wannseeconferentie
Gaat over het verwijderen van joden uit de Duitse samenleving en uit de levensruimte van het Duiste volk. Dit wordt gezien als het begin van de genocide op joden -
D-Day
-
Berlijn ingenomen door SU
-
Conferentie van Potsdam
Van 17 juli tot 2 augustus 1945 kwam 'the big three' samen in Potsdam: Stalin, Churchill (later vervangen door Clement Attlee) en Truman. Tijdens de conferentie overlegden geallieerde leiders over de concrete consequenties voor Duitsland -
Atoombom in Hiroshima
De eerste atoombom werd op 6 augustus 1945 op de Japanse stad Hiroshima gegooid. Door de na-effecten van de bom werd het dodental bijna verdubbeld. Eind 1945 waren er ongeveer 140.000 mensen overleden. Met het gooien van de atoombom wilde Amerika het einde van de Tweede Wereldoorlog bespoedigen. Gedurende de oorlog was in Amerika het zogenaamde Manhattan Project van start gegaan, een uitermate geheim project waarbij gewerkt werd aan de ontwikkeling van de atoombom. -
Trumandoctrine
Leer van president Truman dat de VS elk land zouden helpen dat bedreigd werd door het communisme. -
Marshallplan
De Marshallhulp heeft een belangrijk aandeel in de Nederlandse wederopbouw. Dit omvangrijk materiele hulpplan treedt drie jaar na de Tweede Wereldoorlog in werking. Het is een initiatief van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George C. Marshall en is gericht op de economische wederopbouw van de door de oorlog getroffen landen in Europa. -
Blokkade van Berlijn
Bij de Blokkade van Berlijn waren tussen 24 juni 1948 en 12 mei 1949 de weg-, rail- en binnenvaartverbindingen tussen de westelijke bezettingszones van Duitsland en West-Berlijn door de Sovjet-Unie afgesloten. -
Uitroepen Volksrepubliek China door Mao Zedong
-
Redevoering senator McCarthy over communisten in de Verenigde Staten
Tijdens zijn redevoering toonde hij een papier waarop volgens hem de namen stonden van tientallen communisten die op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse zaken werkten. Deze communistische infiltranten hadden volgens hem grote invloed. Ze waren er de oorzaak van dat de VS te slap waren tegen het communisme. Daardoor rukte het communisme zo hard op dat het nu ook de VS bedreigde. McCarthy was tot dan toe n best onbekende politicus, maar na zijn speech kreeg hij enorm veel media-aandacht. -
Akkoorden van Genève gesloten na de slag bij Dien Bien Phu
Frankrijk en de Vietminh sloten een onmiddellijke wapenstilstand. Hiermee werd het bewind van Ho Chi Minh erkend, en werd besloten Vietnam in een noordelijk en een zuidelijk land te splitsen. De splitsing lag op de 17de breedtegraad. -
Neerslaan Hongaarse opstand 1956
Op 4 november 1956 vallen troepen van het Warschaupact Hongarije binnen. Ongeveer twee weken hiervoor is het land in opstand gekomen tegen het communistische regime. De opstand was begonnen door een groep studenten van de technische universiteit in Boedapest. -
Bestorming Felix Meritis in Amsterdam
n Nederland waren op zondag 4 november 1956 de hele dag meeslepende radioverslagen te horen van de strijd in Boedapest. De anticommunistische gevoelens in het land liepen hierdoor hoog op. In Amsterdam verzamelden zich die middag tientallen studenten en nozems (werkende jongeren) bij de Felix Meritis, het hoofdkwartier van de communistische partij CPN aan de Keizergracht, waar ook de partijkrant de waarheid werd gedrukt. Er werden kreten geroepen als “moordenaars” en “verraders”. -
Bouw Berlijnse muur
a langer aandringen van de DDR stemde de Sovject Unie in met het idee zodat de bouw van de Berlijnse Muur in de nacht van 12 op 13 augustus 1961 in gang werd gezet om de uitstroom uit de DDR te stoppen. Vanaf dat tijdpunt zouden stad en families 28 jaar van elkaar gescheiden zijn door een muur uit beton. -
Plaatsen raketinstallaties op Cuba
SU wil raketinstallaties plaatsen op Cuba als tegenwicht voor de Amerikaanse raketten in Europa en Eurazië -
'Ich bin ein Berliner'-toespraak van president Kennedy in Berlijn
een citaat uit een toespraak die de Amerikaanse president John F. Kennedy in West-Berlijn hield. Hij onderstreepte de steun van de Verenigde Staten aan West-Berlijn, en dit 22 maanden nadat de communistische DDR, de Berlijnse Muur gebouwd had. De toespraak wordt als een van de beste toespraken aller tijden beschouwd en geldt als een opmerkelijk moment in de Koude Oorlog. Het was een geweldige morele opsteker voor de West-Berlijners. De boodschap was tegen de Sovjet-Unie die de muur had gebouwd. -
Aannemen Tokin-resolutie door Amerikaans congres
in Amerika werd de Tonkinresolutie aangenomen die president Johnson de volmacht gaf voor direct militair ingrijpen in Vietnam. Voorheen was voor directe aanvallen een formele oorlogsverklaring met goedkeuring van het Congres nodig. Dat was nu niet meer het geval. Het aannemen van de Tonkinresolutie gaf het startsein voor Amerikaans militair ingrijpen in Vietnam. -
Praagse lente
In januari 1968 kwam in Tsjecho-Slowakije een nieuwe generatie communisten aan de macht. Ze presenteerden een plan voor een ‘democratisch communisme’, met vrijheid van meningsuiting en vrije verkiezingen. Dat werd het begin van de Praagse Lente, een korte periode van hervormingen en optimisme. Vooral studenten en intellectuelen reageerden enthousiast. Ze waren de onderdrukkingen zat en geloofden dat nu een ‘socialisme met een menselijk gezicht’ zou ontstaan. -
Bezoek Nixon aan China
In 1972 bracht Nixon een bezoek aan China. De Chinezen en de Amerikanen waren optimistisch over bevorderde samenwerking tussen de landen, hoewel de regering nog veel moest doen om de contacten te verbeteren. Na het bezoek van Nixon aan de Volksrepubliek trad China toe tot de VN en de Veiligheidsraad. -
Salt I ondertekent
Sinds de bom op Hiroshima waren de kernwapens veel krachtiger geworden. Sinds 1955 hadden de VS en de Sovjet-Unie intercontinentale raketten (VS meer). In 1969, toen beide grootmachten ongeveer gelijk lagen, begonnen ze met onderhandelingen. Na tientallen gespreksrondes leidden deze strategic arms limitations talks tot een verdrag: SALT I: niet nog meer intercontinentale raketten bouwen en niet verder werken aan luchtverdedigingssystemen die kernraketten uit de lucht konden schieten. -
Burgeroorlog in Angola tussen MPLA en FNLA
Portugal was kolonisator en wilde het land niet opgeven. In 1961 begonnen twee onafhankelijkheidsbewegingen de MPLA (communistisch) en de FNLA (anti-communistisch) een guerrilla-oorlog tegen de Portugezen. Maar deze bewegingen vochten ook tegen elkaar. De MPLA werd gesteund door de SU en de FLNA door Zuid Afrika en de VS. Uit de FLNA ontstond een derde beweging, UNITA, die ook door het Westen werd gesteund. Portugal besloot zich in 1975 terug te trekken en al snel ontstond er een burgeroorlog -
Demonstratie tegen kernwapens in Amsterdam
De West-Europese regeringsleiders hadden de VS zelf om middellange afstandsraketten gevraagd als tegenwicht tegen de nieuwe Sovjetraketten. Maar door de sociale-culturele veranderingen sinds de jaren 1960 hadden veel mensen weinig vertrouwen meer in hun regeerders. De afkeer van de nieuwe kernwapens leidde dan ook tot massale demonstraties vooral in West-Duitsland en Nederland.Ook nu was de protestgeneratie ruim vertegenwoordigd. Niet iedereen had de VS positief meegemaakt