5 gaia espainia xix mendean 4 dbh 1 638

XIX. MENDEAN ESPAINIAN

By iratigalan

  • INDEPENDENTZIA GERRA

    INDEPENDENTZIA GERRA
    Napoleon Bonaparte, Espainia inbaditu zuen. Bere burua enperadorea izendatu zuen eta pixkanaka-pixkanaka dena konkistatzen hasi zen. 1808an inbaditu zuen, eta Karlos IV. eta bere semea, Fernando VII. Espainiatik joan behar izan zuten,
    Napoleonen anaia erregea izendatu zutelako, Josef I.a. 1808ko maiatzaren 2an, Madrilen, inbasioaren kontrako herrian, inbasio bat egon zen. Gero, zabaldu zen Espainia osoa, eta independentzia gerra gertatu zen. Gerra tropa fransekin porroratekin, 1814an amaitu zen.

  • ESPAINAKO LEHEN KONSTITUZIOA

    ESPAINAKO LEHEN KONSTITUZIOA
    Gerra garaian, Espainiatik joan zenez Fernando VII.a, Juntak sortu ziren lanak egiteko. Bilduta Cadiz hiria, 1812an idatzi zuten Espainiako lehen konstituzioa. Zerra ezarri zuen konstituzio horretan:
    - Erregeak ez zuela izango potere osoa, eta gobernatzeko era monarkia izango zela.
    - Banatu zituen hiru Estatuko potereak: judiziala, legegilea eta betearazlea.

  • FERNANDO VII.A ( ABSOLUTISMOA )

    FERNANDO VII.A ( ABSOLUTISMOA )
    1814an independentzia gerra amaitu ondoren, Espainiara bueltatu zen Fernando VII.a, indar gabe utzi zuen Cadizko konstituzioa eta absolutismoa berriz ezarri zuen. Hil zenean, 1833an, Karlosen aldez jarri ziren absolutiztak, ( karlistak ), liberalek Elisabet printzesa naiz eta 3 urte izan, proposatu zuten. Elisabet II.aren aldekoek irabazi zuten lehen karlistaldia hasita.

  • ELISABET II.A ( LIBERALISMOA )

    ELISABET II.A ( LIBERALISMOA )
    Boterea iritsi zen Elisabet II.a, baina ez zuen gobernatu nagusi egin arte, 1840.an. Espainian garai hartan, monarkia parlamentario bihurtu zen egun batean betiko. Erreinaldian, bi alderdi politiko egon ziren, kontserbadoreak eta progresistak.

  • INDUSTRIALIZAZIOA

    INDUSTRIALIZAZIOA
    Espainiako ekonomiako jarduera nagusiak, meatzaritza, nekazaritza eta industria ziren.
    MEATZARITZA: Oso garrantzitsua zen lanpostu asko sortu zituen eta gauza asko lortzen zituzten, adibidez: urrea, kobrea, ikatza eta merkurio batez ere.
    NEKAZARITZA: Garrantzitsuena zen, Hegoaldean, latifundioak edo lur ustiategi handiak zeuden, eta berriz kantauri itsasoaren inguruan, minifundioak edo lur ustiaegi txikiak.
    INDUZTRIA: Bultzada handia eman zitzaion trenari, 1840an.

  • AMATEO I.TIK ALFONSO XII.AERA

    AMATEO I.TIK ALFONSO XII.AERA
    Elisabet II.a Espainiatik joan zen, 1868an, matxinada bat egon zelako. Eta horrez gain, Gorteek beste errege bat izendatu zuten, italiarra zen, Amateo I.a zuen izena, izendatu zuten 1871.an. Momentuan, Gorteek bere lehenengo Errepublika egin zuten, hamaika hilabete iraundu zuen besterik ez, eta Elisabet II.aren senarra bueltatu zen, eta erregea izendatu zuten Alfonso XII. izenarekin.