Euskal Literatura XVI.mendea baino lehen

  • 100

    Akitaniarrak eta euskara K.A. 100

    Akitaniarrak eta euskara K.A. 100
    Euskararen historia K.aKristo jaio baino lehen, Galia deitzen zen eskualdea, 3 herritan banatzen zen eta horietako bat Akitania zen.Hiru herriek, ohitura,hizkuntza eta kultura ezberdinak zituzten.
    Akitaniarrek eta euskaldunek hizkuntza antzerakoa zuten.
    Hilerrietan agertzen ziren euskerazko hitza.
  • 100

    Lekukotasunak K.A.

    Luchaire ikertzaileak, gaur egun ditugun euskerako hitzak latinerazko hitzen antza zutela frogatu zuen.Deklinabideak,izenak eta atzizkiak zituztela identifikatu zuen.
  • Dec 9, 1100

    Bidaiaren lekukotasunak eta hiztegi txikiak

    Bidaiaren lekukotasunak eta hiztegi txikiak
    Aimery Picaud izeneko erromes frantsez batek,Frantziatik santiagora egindako bidea egin zuen eta liburu bat idatzi zuen ikusitakoa jasoz.Bertan, Baskoien deskribapen ez oso atsegina egiten da eta euskarazko hiztegitxo bat sartu zuen, beste erromesentzat lagungarri izateko
  • Dec 7, 1200

    Gonzalo de Berceo

    Gonzalo de Berceo
    Gonzalo de Berceoren lanetan euskara azaltzen da. Euskarazko hitzetako bat, "zatico". XII-XIV mendeetatik aurrera gero eta testu gehiago azaltzen dira.
  • Dec 9, 1300

    Nafarroako Foruak XIII.mendea

    Foruaren hizkuntza nafar-erromantikoa.Gizarte taldeek latina utzi ,zeren eta, arauak gizarte euskaldu batentzat zirenez,euskal hitzak behin etaberriz azaldu Nafarroako foruetan.
  • Dec 9, 1300

    Nafarroako Monastegiak

    Agiri bat,garaiko euskaldunen izenak (Irantzu, Leire, Nafar foruko agiriak)- Monaserioko lur-sailen eta zerbitzarien izenak
  • Dec 16, 1475

    Bernard Etxepare

    Bernard Etxepare
    Bernard Etxepate, Sarrasketan(Donibane Garazi ondoan) jaio zen, euskarazko lehenengo liburua idatzi zuen idazle hau.
    1545ean Linguae Vasconum Primitiae liburua argitaratu zuen.Honek,2 edizio bai a bakarra gorde da. Libururaren atalak:
    -Hitzaurre bat (31 lerro)
    -Erligioari buruzko bi bertso (595 bertso lerro)
    -Maitasunari buruzko hamaika bertso (403 bertso lerro)
    -Bertso auto biografiko bat (102 bertso lerro)
    -Euskararen gorazarrea egiten duten bi bertso ( 59 bertso lerro)
    Bere ogibidea,apaiza
  • Dec 13, 1500

    XVI.mendea Berpizkunde garaia

    Grezia eta Erromako jakinduria zabaldu.Unibertsoaren zentroa gizakia.Erligioa garrantzitsua zen.
    Teknologia berriak: Gutenbergek Imprentak.--> alfabetizazioa bultzatu.Ahozkotasunaren galera.
  • Dec 13, 1500

    XVI.mendeko testuinguruak

    Kultura--> mugimendurik garrantzitsuena Ernazimendua.
    Zientzia,arte eta kulrura--> susperraldia eragin zuen.
    Hizkuntzak indartu--> Latina eta beste batzu
    Filosofia-->humanismoa bukltzatu(Jainkoa existitzen dela) baina arrazoiatik abiatuz,Bibliarekiko kezkak bideratu.
    Erligioa-->Martin Lutherek katolismoaren dogma eta Aita santuaren primatua kritikatuz. Protestatismoaren lehen urratsak eta honek Biblia euskaratzera ekarri zuen.
  • Dec 16, 1506

    Joannes Leizarraga

    Joannes Leizarraga
    Laburdin jaio zen idazle hau itzultzailea zen.Itzulitako lanak:
    -Pabeko Kontzilioan erreginak Itun Berriaren Itzulpena
    -Jesus Christ Gure Jaunaren Testamendu Berria
    -Klendrera
    -ABC edo Christinoen Instructionea
    1571.an argitaratu ziren Arroxelan.Landuak.Helbrurua:erreforma sustatzea eta hedatzea.
  • Dec 13, 1512

    Nafarroako konkista

    Nafarroako konkista
    Gaztelako erregeak Nafarroako Erresuma konkistatu.Monarkiaren estatu eremua definitu.
  • Dec 9, 1537

    Joan Zumarragakoa

    Mexikotik Durangura eskutitz bat euskaraz idatzi Tabirako Muntxaraz dorreae gogorarazi.
  • Dec 13, 1545

    Euskerazko lehenengo liburua

    Euskerazko lehenengo liburua
    Lingue Vasconum Primitiae-Bernard Etxepare
  • Dec 16, 1548

    Joan Perez de Lazarraga

    Joan Perez de Lazarraga
    Euskaldun idazle hau,Larrean jaio zen.Honek,1567an Hego Euskal Herriko testurik zaharrena idatzi zuen Dianea eta Koplak izenekoa.
    102 ORRIALDE ETA 45 KOPLEK OSATZEN DUTE.(Horietako 9 gazteleraz).Liburuak,Los siete libros de Diana lanari jarraitzen dio.
  • Gorteko Gutuna

    Erret Gortean bertako ofizial euskaldunak funtzionarien arteko gutuna euskaraz
  • Baladak/Erromantzeak

    Gertaera kontaketa oinarritzen dira eta epikan sartzen da.
    Sailkapena:
    -Eredu epikoa
    -Eredu epiko lirikoa
    -Eredu lirikoa
  • Errioxako lekukotasuna

    Errioxako lekukotasuna
    Emilionar glosak--> latinetik euskerara itzuitako prediku liburu bat.Golsa hauek español hizkuntzan daude idatzita eta horietako bi euskeraz. "Izioqui dugu" eta "guec ajutu ez dugu".Errioxan garai horretan euskeraz mintzatu.