-
105
Papera
Papera material fin bat da, gehienbat bertan idazteko, inprimatzeko edo zerbait biltzeko erabiltzen dena. Elkar gurutzaturik dauden landare zuntzek eratzen dute, zelulosak batez ere, bai fisikoki eta bai kimikoki, hidrogeno zubiak direla eta. Ts'ai Lunek asmatu zuela uste da k.a. 105 urtean. Izena papirotik datorkio, horrela deitzen baitzen paperaren Egiptoko aitzindari bat, bere izen berbera daramaten landaren batzuen zuntzekin sortua. -
Arkatza
Arkatza paperean idatzi edo marrazteko erabiltzen diren tresnetako bat da. Grafito eta buztinezko ziri bat izaten du barrualdean, gehienetan zurezko estalkiarekin. Arkatzarekin idatzitakoa erraz ezaba daiteke ezabagoma erabiliz.
1660\1665.utean baino lehenago grafito bilduleku handi bat aurkitu zuten Seathwaite Fell-en Inglaterran. Beste grafito bilduleku batzuk aurkitu arren, horietan grafitoa txikitu eta zikinkeriak kendu behar zituzten, -
Aspirina
Azido azetilsalizilikoa edo Aspirina izen komertzialaz hobeto ezaguna munduko farmako analgesikorik erabilien eta zaharrenetarikoa da.
Charles Frederic Gerhardt kimikari frantziarrak 1853an azido azetilsalizilikoa prestatu zuen lehenengo aldiz, eta Bayer enpresa alemaniarrak farmakoaren patentea bereganatu ondoren 1899an "Aspirina" izena ere hartu zuen -
Txiklea
Txiklea mastekatzen den gozokia da, eta ahoarekin puztuz, puxika bat egiteko erabiltzen dena. Zapore askotako txikleak daude. 1855ean, Vincent Geoffrion Hughesek lehenengo txiklea asmatu zuen,Ameriketako Estatu Batuetan. Hasieran sortu zuen txiklea, itsaskorregia zen, eta hainbat saiakera egin bazituen ere, ez zuen lortu gai izango zen produktua sortzea. Bere enpresak 1908an porrot egin zuen, eta hiru urte beranduago txiklea merkatuan saltzen saiatu arren, ez zuen arrakastarik izan. 1871ko otsai -
Telefono finkoa
Telefono edo urrutizkina, komunikatzeko tresna bat da, seinale elektrikoen bitartez ahotsa garraiatzeko diseinatua.
Bere asmakuntza Alexander Graham Bell-en esku izan zen 1876. Nahiz eta gaur egun jakin den, Antonio Meucciren aparailua plagiatu zuela. Orain, telefonoaren asmatzailetzat Antonio Meucci hartzen da, baina Alexander Graham Bell izan zen patentatzailea. -
Bonbila
Bonbilla goritasunaren bidez argia sortzen duen gailu bat da. Argia harizpi metaliko bat berotuz sortzen da korronte elektrikoa harizpitik igarotzean, Joule efektua dela-eta. Gaur egungoak ez dira erabat eraginkorrak, erabiltzen duten elektrizitatetik %90a bero bihurtzen dute.
Argiontzi asmatzea Edisoni eransten zaio, argiontziren garapenera lagunduz 1879-ko urriaren 21ean erabilgarri eta bideragarri bonbilla batek, 48 ordu jarraian argitu zuena, sortuz. -
Telebista
T. Telebista
Duela mende erdi hasi zen telebista gure egongelen jabe bihurtzen. Paul Nipkow ikasle alemaniarrak garatu eta patentatu zuen lehen telebista sistema elektromekanikoa, 1884an. Baina artean berde zegoen asmakuntza. Eskoziako John Logie Bairdek irudia ikustea erdietsi zuen, 1925ean. 1928an Bairden enpresak Londres eta New York arteko telebista seinalea lortu zuen. Lehen emanaldi publikoak BBCk egin zituen Erresuma Batuan, 1927an, eta CBS eta NBCk AEBetan, 1930ean. Frantziako TF1 katea -
Kotxea
Kotxea motorezko ibilgailua da, bidaiariak garraiatzeko erabiltzen dena eta bere motor propioa duena.
Aurreneko auto antzekoak lurrinez mugitutako ibilgailuak ziren, XVIII. mendean, baina XIX. mendera arte ez zuten asmatu eztanda motorra, eta 1895ean eman zioten lehenbiziko patentea gasolina auto modernoari, Estatu Batuetan. Zehatzago, 1891ko irailaren 20an gasolinarekin zebilen lehen autoa irten zen Springfielden (Masachusets, AEB), baina 1896an hasi ziren salmentak. XX mendeak ordura arte -
Irratia
Irratia irrati-uhinen teknologia baliatzen duen haririk gabeko hedabidea da, publiko zabal bati zuzendua eta norabide bakarrekoa. Irratia mundu zabaleko hedabide ohikoenetakoa da, telebistarekin batera.Guglielmo Marconi, Nikola Tesla eta Aleksandr Stepanovitx Popov jotzen irratiaren asmatzailetzat.1920 urtean egiten dira lehenengo irratsaio programatuak, publiko zabalera zuzenduak.
1922ko azaroaren 14an BBC etxeak lehenengo irratsaioak egin zituen Londrestik. -
Ordenagailua
Ordenagailu edo konputagailu bat programa baten arabera datuak prozesatzeko gai den gailu elektronikoa da.
Ordenagailua tresna digital eta elektronikoa da, bere osagaiak digitalak direlako eta erabil dezakeen informazioak diskretua edo kuantifikagarria izan behar direlako (zenbakiak, testua, irudiak, bideoa edo soinua...) -
Internet
Internet mundu osoan zabalduta dagoen sareen sare erraldoi bat da.Internet bidez erabil daitezkeen zerbitzuen artean,Internetek 1969an du jatorria. Urte horretan ARPANET izeneko konputagailuen lehen konexioa ezarri zen Estatu Batuetako Kaliforniako hiru unibertsitate eta Utahko beste baten artean -
CDa
Disko konpaktua edo Compact Disc-a Philips-ek sortua 1980 hamarkadan Sony-ren laguntzarekin, eta 1982an merkaturatua lehenengo aldiz, musika formatu digitalean gordetzeko asmoz. Compact Disc bat erabiltzen den bakoitzean diru bat ordaindu behar zaie CD-aren sortzaileei. CD bat 12 cm-ko diametroa duen disko zirkular bat da, erdian zulo bat duela, eta 1.2 mm-ko sakonera duena (8cm -ko diametroko bertsioak ere badaude) -
Telefono mugikorra
Telefono mugikorra telekomunikazioaren iraultza izan den tramankulua da, geurean batez ere 1990eko hamarkadatik zabaldutakoa.
Telefono hauen azken bertsioak Smart Phone-ak dira, interneteko konexioa duten telefonoak.
