Vikingtida

starten av vikingtida

793

Alt starta da det mektige Lindisfarne-klosteret i Nordthumbria blei plyndra av vikingar i 793, da engelskmennene merkte sin vreide for fyste gong. Desse vikingane var sjøfararar rundt om i Skandinavia. plyndringa blei starten på 250 år med skandinavisk herjing i heile Europa.

Utvandring og reising (Dublin)

849

Dei fyste plyndringane var ikkje langvarige, dei plyndra i hensikt å få med seg mest mulige verdiar. Det utvida seg til å bli angrep langs den skotske kyst, og vidare til Irland. Der fant dei seg ly og meir eller mindre overtok plassen og kalte det Dyflin, som seinere blei Dubhlinn og Dublin.

utvandring og reising

850

fleire vikingar flykta til Island, dei flykta frå Harald Hårfagres harde styre. I denne perioden segla dei over havet til forskjellige stader, og jaga bort befolkninga eller trua dei med skattebetaling om dei ville vere ifred. Ut ifrå det endra språket seg da de tok med seg mykje kultur heim til Noreg. Om noko skulle skrivast ned, blei det skrive i runer eller liknande. Slike teikn kan ein finne på ulike reiskapar, som eit merke på kven det høyrde til, eller som eit minnesmerke på noko/nokon.

Noregs fyste konge

890

Harald Hårfagre kjem opp i eit slag på Hafrsfjord mot sjøkongane som herja langs Noregs kyst. Slaget endte med siger for Harald, og han blir Noregs fyste konge.

Olav Tryggvason

995

Olav Tryggvason er i huvudsak kjent for å vere konge. Han innførte kristendommen i nokon delar av Noreg, og har også gjort at Island, Grønland og Færøyene fikk eit religionsskifte med kristendommen. Tryggvason grunnla Trondheim i 997, som på den tid heitte Nidares-kaupangen. Olav avslutta sin kongemakt ved slaget på Svolder, kor han kjempa på sitt skip "Ormen Lange", og hoppa over bord. Dette resulterte i hans død, og etter hans død valgte danskekongen og svenskekongen å gå kvar for seg.

Mest utbreidd språk?

1000

Da Leiv Eiriksson var ein oppdagningsreisande, og i år 1000 segla han i land ein stad som han kalla Vinland, noko som i seinare tid viste seg å vere Nord-Amerika.
Norrønt var det mest utbreidde språket fra Vinland(Amerika) til Volga(Russland). Men det endra seg da dei sørlege landa påverka skandinavane. Dette skjedde ikkje i den stor grad på Island, derfor har dei fortsatt eit språk som likna på norrønt. Noko som betyr at dei kan lese ein norrøn tekst utan problem.

Frå runer til det latinske alfabet(fjærpenn) del 1

1000

Omtrent på same tid som kristendommen, vart runeinnskrifta utkjempa av det Latinske Alfabetet. Runeinnskrift er det gamlaste og fyste skriftteikn og det var begrensa kva og kor mykje dei kunne skrive. Runeinnskift besto av rette linjer for at dei skulle kunne risse dei inn, samt at det var korta inn ekstremt, så ei bokstav kunne bli eit ord eller ei eiga tydning. Det fellesgermanske runealfabetet hadde bare 24 tegn som var delt på tre grupper.

Frå runer til det Latinske alfabetet(fjærpenn) del 2

1001

Ettersom det Latinske Alfabetet kom i bruk, blei det lettare å skrive å formulere budskapa. Det Latinske Alfabetet er eit opphav til dei fleste Europeiske skriftspråk, inkludert Noreg. Grunnen til at dei begynte med det Latinske Alfabet i Noreg var fordi bibelen og det kyrkjelege generelt vart skriven og tala på Latinsk.

Olav Haraldsson blir konge

1016

Olav blei konge i 1016 og regjerte fram til 1028. Hans mål var at befolkninga skulle omvendast frivillig, og om dei ikkje gjorde dette måtte de bøte med å bli døypt eller bli drepen. Hans kristendom kjem frå da han var i Rouen i eit langt opphaldet som 19 åring, der fekk han undervisning i kristendom, kor han også blei døpt. Olav blei avsatt som konge da han måtte rømme ut av landet, til Novgorod der han opphalda seg nokre år.

kristendommen vart innført

1020

Kristninga av Noreg og Europa var ein lang prosess, og tre kongar var inn på temaet. Den første var Olav Tryggvason som fekk sin kristendom frå da han vaks opp i England, kor han blei kristen etter han opplevde eit mirakel. . Men ikkje før rundt år 1000 blei Kristendommen innført av Olav Haraldsson, også kjent som Olav den hellige/Norges evige konge, som gjorde Kristendommen til den offisielle religion i landet. Dette skjedde meir nøyaktig år 1020.

slaget på stiklestad

1030

Olav Haraldsson samla en hær på 3600 mann som kjempa saman mot ein hær som var ca fire gang fleire krigarar. Dette resulterte i tap for for Olavs hær, og Olav dør.(hvem møter han og hvorfor)

"Slutten" av Vikingtida

1066

vikingtida enda ved slaget på Stamford Bridge, da den engelske kongen vann over sin motstander som var Harald Hardråde, i ein blodig kamp som resulterte i Haralds død. Dette blei det siste vikingslaget nokon gong på den engelske jord. Harald Hardråde var også den siste vikingkonge i Noreg.

"Dansk Tunge"

1100

Det blei slått fast at alle dei nordiske folkeslaga snakka samme språk, som dei kalla for "dansk tunge". Dei snakka ikkje heilt likt da språket varierte i landa, som Østnordisk og Vestnordisk. Det Østnordiske språket er samansett av dansk og svensk. Det Vestnordiske bestod av norrønt, som vart snakka i Noreg, Island og dei andre øyane i vest. På denne tida var det lite skilnad på orda, men ein kunne høyra nokon skilnader.

skaldekvad

1200

Nokon som hadde ein viktig rolle i diktinga var skaldekvada,det var dei som dikta,dokumentera eller fortelje historia,og hadde høg posisjon i samfunnet,og hos en høvding eller konge der dei fekk godt betalt for å hedre dei. Skaldane fekk ein plass i kamp kor dei observerte slik at dei kunne dikte om det. Skilnaden frå eddadikta er at dei bruka heiti og kenninger,som vil seie at dei brukte meir poetiske og fine ord på ting. Dei brukte ofte bilda for å illustrere og diktinga gjekk føre seg munnleg

Den eldre Edda

1200

Den eldre Edda er ei samling av dikt i form av det norrøne språket. Desse dikta vart ikkje skriven ned før på 1200-talet, men stammar langt tilbake i tid, så langt som år 700. Boka vart skriven av den islandske Sæmund Frode, og inneheld i alt 30 dikt som er delt i 2 delar. "Gudedikt" som handlar om dei norrøne gudane, og "Heltedikt" som handlar om ulike helteskikkelsar og mykje av det litterære. Den blei samla i islands skrift, skriven på skinn seint på 1200-tallet.