-
100
AKITANIAKO LEHENDABIZIKO LEKUKOTASUNAK
Gales hiru herritan bereiztuta; belgak, galiarrak eta akitaniarrak.
Akitaniarrek euskaldunekin herri berdina osatu hizkuntza berdinarekin (euskera).
Erromatarrek eskualdea konkistatu-akitaniarren hizkuntza galduz joan.
Lekukotasunak: Ilurberrixo, andere, gison, andosus... -
400
BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK
Erdi aroan: Erromesaldiak Santiagorako bidean oso ohikoak ziren. -
Jan 2, 1100
BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK
Aimery Picaud-ek Frantziatik Santiagorako bidaian ikusitakoaren gida jaso zuen, bertan euskarazko hiztegia sartu zuen, existitzen den zaharrena. -
Jan 1, 1200
GONZALO DE BERCEO XII-XIV
Berceoren lanetan euskara agertzea, euskararen garrantzia eta zabaleraren adibide bat da. -
Jan 1, 1250
NAFARROAKO FORUA XIII.MENDEA
Foruaren hizkuntza nafar erromanikoa.
Latina alde batera utzi zuten eta erromanikoa hobetsi. Baina, arauak euskaldunei ematen zietenez euskal hitzak nabari dira. -
Jan 1, 1300
NAFARROAKO MONASTEGIAK
Erdi aroko euskararen agiritegiak, garaiko euskaldunen izenak ezagutzeko. Irantzu eta Leireko agiritegiak. -
Jan 1, 1400
BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK
Arnold Von Harff beste hiztegi bat idatzi zuen Donejakuera bidean. -
Jan 1, 1400
BALADAK XV.MENDEA
Euskal lurraldeen arteko mugak defendatzeko gerra giroak sortutako tradizio literarioa, baladak.
Gertaeren kontaketan oinarritzen dira, epika generoetan: asmaketa eta sentimenduen adierazpenak.
Naturaren aipamena nabari.
Elkarrizketaz ematen dira eta ahoz transmititu, eskualde bakoitzak bere dialektoaren ezaugarriak ezarri.
Metrikaz eta errimaz kantatu. -
Jan 1, 1450
GORTEKO GUTUNA XV.MENDEA
Erret Gortean ofizialak euskaldunak.
Funtzionarioen arteko gutun bat euskaraz aurkitu zen, Martin San Martin-ekoak Martin Zalbari idatzia. -
Jan 1, 1500
BALADEN EREDU EPIKOA XV-XVI.MENDEETAN
Gudu gertakariak, buruzagi eta jauntxoen ekintza eta bizigiroar buruzko eresi eta erlijiozko kantak. -
Jan 1, 1537
JOAN ZUMARRAGAKO
Mexikotik Durangora idatzia, Zumarragako Tabira Muntxaraz dorrea gogoratzen. -
Jan 1, 1550
ATHERRATZEKO ANDEREA BALADA EPIKOA XVI.MENDEA
Katoliko eta protestanteen arteko borrokak. Alargunak borondatearen kontra ezkonduak, kantak aditzera ematen ditu. -
Jan 1, 1550
MILIA LASTURKO ERESIA BALADA EPIKOA XVI.MENDEA
XVI. Mendeko emakume bertso kantarien adibide bat -
BALADEN EREDU EPIKO LIRIKOA XVII.MENDEA
Kontaera dute oinarri, dramadunak dira, elkarrizketaz emanak.
Adibideak: Arrosa zuriaren azpian, Brodatzen ari nintzen,... -
BALADEN EREDU LIRIKOA XVII.MENDEA
Herri poesian ugariena, gaiak sinbolopean, elkarrizketaz adierazita, amodioa gaitzat ia beti, Ipar Euskal Herrian gehienak.
Adibidez: Txori erresiñula, Eljerra zira maitia, Maitia nun zira?... -
EMILIANOR GLOSAK
Errioxa eta Gaztelakoak.
Euskaraz idatziriko lehen esaldiak, Latinezko liburu baten. Donemiligako Kukulako monastegian.
Español hizkuntzaren lehen idazkiak.
Donemiliagako esaldiak garrantzitsuak garai horretako egitura gramatikalak azalten dituztelako.