Literatura universal

Lerro kronologikoa 1

  • 100

    AKITANIAKO LEHENDABIZIKO LEKUKOTASUNAK

    Gales hiru herritan bereiztuta; belgak, galiarrak eta akitaniarrak.
    Akitaniarrek euskaldunekin herri berdina osatu hizkuntza berdinarekin (euskera).
    Erromatarrek eskualdea konkistatu-akitaniarren hizkuntza galduz joan.
    Lekukotasunak: Ilurberrixo, andere, gison, andosus...
  • 400

    BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK

    Erdi aroan: Erromesaldiak Santiagorako bidean oso ohikoak ziren.
  • Jan 2, 1100

    BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK

    Aimery Picaud-ek Frantziatik Santiagorako bidaian ikusitakoaren gida jaso zuen, bertan euskarazko hiztegia sartu zuen, existitzen den zaharrena.
  • Jan 1, 1200

    GONZALO DE BERCEO XII-XIV

    Berceoren lanetan euskara agertzea, euskararen garrantzia eta zabaleraren adibide bat da.
  • Jan 1, 1250

    NAFARROAKO FORUA XIII.MENDEA

    Foruaren hizkuntza nafar erromanikoa.
    Latina alde batera utzi zuten eta erromanikoa hobetsi. Baina, arauak euskaldunei ematen zietenez euskal hitzak nabari dira.
  • Jan 1, 1300

    NAFARROAKO MONASTEGIAK

    Erdi aroko euskararen agiritegiak, garaiko euskaldunen izenak ezagutzeko. Irantzu eta Leireko agiritegiak.
  • Jan 1, 1400

    BIDAIARIEN LEKUKOTASUNAK ETA HIZTEGI TXIKIAK

    Arnold Von Harff beste hiztegi bat idatzi zuen Donejakuera bidean.
  • Jan 1, 1400

    BALADAK XV.MENDEA

    Euskal lurraldeen arteko mugak defendatzeko gerra giroak sortutako tradizio literarioa, baladak.
    Gertaeren kontaketan oinarritzen dira, epika generoetan: asmaketa eta sentimenduen adierazpenak.
    Naturaren aipamena nabari.
    Elkarrizketaz ematen dira eta ahoz transmititu, eskualde bakoitzak bere dialektoaren ezaugarriak ezarri.
    Metrikaz eta errimaz kantatu.
  • Jan 1, 1450

    GORTEKO GUTUNA XV.MENDEA

    Erret Gortean ofizialak euskaldunak.
    Funtzionarioen arteko gutun bat euskaraz aurkitu zen, Martin San Martin-ekoak Martin Zalbari idatzia.
  • Jan 1, 1500

    BALADEN EREDU EPIKOA XV-XVI.MENDEETAN

    Gudu gertakariak, buruzagi eta jauntxoen ekintza eta bizigiroar buruzko eresi eta erlijiozko kantak.
  • Jan 1, 1537

    JOAN ZUMARRAGAKO

    Mexikotik Durangora idatzia, Zumarragako Tabira Muntxaraz dorrea gogoratzen.
  • Jan 1, 1550

    ATHERRATZEKO ANDEREA BALADA EPIKOA XVI.MENDEA

    Katoliko eta protestanteen arteko borrokak. Alargunak borondatearen kontra ezkonduak, kantak aditzera ematen ditu.
  • Jan 1, 1550

    MILIA LASTURKO ERESIA BALADA EPIKOA XVI.MENDEA

    XVI. Mendeko emakume bertso kantarien adibide bat
  • BALADEN EREDU EPIKO LIRIKOA XVII.MENDEA

    Kontaera dute oinarri, dramadunak dira, elkarrizketaz emanak.
    Adibideak: Arrosa zuriaren azpian, Brodatzen ari nintzen,...
  • BALADEN EREDU LIRIKOA XVII.MENDEA

    Herri poesian ugariena, gaiak sinbolopean, elkarrizketaz adierazita, amodioa gaitzat ia beti, Ipar Euskal Herrian gehienak.
    Adibidez: Txori erresiñula, Eljerra zira maitia, Maitia nun zira?...
  • EMILIANOR GLOSAK

    Errioxa eta Gaztelakoak.
    Euskaraz idatziriko lehen esaldiak, Latinezko liburu baten. Donemiligako Kukulako monastegian.
    Español hizkuntzaren lehen idazkiak.
    Donemiliagako esaldiak garrantzitsuak garai horretako egitura gramatikalak azalten dituztelako.