-
Period: 120,000 BCE to 35,000 BCE
Erdi paleolitikoa
- Fruituak eta beste landare batzuk
- Klima hoztu, haitzuloetan bizitzen hasi ziren; moldatu egiten zituzten eta denboraldi luzeetan bizi.
- Eguraldiak hobera, beste toki batzuetara ehiza-toki.
- Moustier kultura, bi tresna mota: karraskagailuak eta geziak.
-
Period: 35,000 BCE to 8000 BCE
Goi-paleolitikoa
- Ibaietatik oso gertu, kanpoko kanpalekuetan edota haitzen babesean.
- Enborrak, adarrak eta animalien larrua erabiltzen zuten.
- Bakoitzak bere zeregina zuen, ehiza, harriak lantzea, etab.
- Animalia belarjaleen taldeen atzetik mugitzen ziren.
- Horien bizimoduan erlijioak eta bizitza espiritualak garrantzi handia zuten.
- Arriskuetatik babesteko, erritoez baliatzen ziren.
- Ospakizun eta errito magikoetan parte hartzen zuten.
-
Period: 8000 BCE to 5000 BCE
Mesolitoa
Gizarteen ezaugarria harriaren lan-teknikak hobetzea izan zen, leunduta eta ezpalduta. Gainera, garai hartakoak dira biztanleria-kokalekuen eta hileta-errituen lehen aztarnak, non gizarte-desberdintzearen ezaugarriak ikus daitezkeen. -
Period: 5000 BCE to 2000 BCE
Neolitikoa
- Garai hartan, harria askoz gehiago lantzen eta leuntzen hasi.
- Aroaren ezaugarri nagusia nekazaritza eta abeltzaintza agertzea.
- Pertsonak, nekazaritza inguruetan eta herrixketan bildu ziren.
- Gehienetan, ibaiertzetan kokatzen ziren.
- Lanbide berriak sortu ziren.
- Jendea hobeto elikatzen hasi zen eta heriotza-tasa jaitsi.
-
Period: 3200 BCE to 400 BCE
Hierogrifikoak erabiltzen
Antzinako Egiptoan erabiltzen zuten ez zeudelako letrak eta marrazten zituzten marrazki batzuk bakoitzak letra bat zelako, horrela zen haien idazkera. -
3100 BCE
Idazkera hasi zen
Lehenengo idazkeran ez zuten erabiltzen gaur egunko letrak, erabiltzen zuten marrazki batzuk "Hierogrifikoak" deituta, denbora pasa ondoren hasi ziren gaur egungo letreken baina letra normalen aurretik hierogrifikoak zeuden. -
3000 BCE
Neolitikoa: Euskal Herrian
Euskal Herrian lehenengo joera neolitikoak, baina badirudi ez zirela erabat zabaldu. -
2380 BCE
Mesopotamia: Lugalzagesi
Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu. -
2380 BCE
Mesopotamia
- Mesopotamiarrak politeistak ziren, hau da, jainko askorengan sinesten zuten.
- Nekazariek egindako eskaintzak bildu eta administratzeaz ere arduratzen ziren. Horri esker, aberastu egin ziren eta gizartean botere handia izatera iritsi ziren.
- Izugarrizko garapena izan zuten matematikek (angeluak, luzera, azalera, bolumen... “pi” zenbakia…), natur zientziek (animalien sailkapena...) Medikuntzak (gaixotasunen azterketa...) eta astronomiak (planetak...).
- Gurpila asmatu zuten.
-
Period: 2355 BCE to 2279 BCE
Politikaren eboluzioa: Sargon I Handiaren erregetzan.
Hiri-estatu sumertarrak batuta geratu ziren eta horrela sortu zen historiako lehen inperioa, Akaden Inperioa; zituen lurraldeak Mediterraneoa eta Turkiaraino hedatu ziren. -
2120 BCE
Ur dinastia
Ur-en Lehen Dinastia Indiako hiriko gobernarien dinastia izan zen K.a. XXV. mendeko Sumeria zaharrean. Mesopotamiaren Historiako III. aldi dinastiko goiztiarraren parte da. Kish Lehen Dinastia eta Urukiko Lehen Dinastia izan zituen aurren. -
Period: 2000 BCE to 1 CE
metal aroa
-
Period: 1630 BCE to 1100 BCE
Mizenestar zibilizazioa
Mizenastarrek konkista erabili zuten. Zibilizazio honeko hiria, minoikioak bezala, jauregien inguruan sortu ziren. -
Period: 753 BCE to 509 BCE
Monarkia
-
751 BCE
Erromaren sorrera
-
Period: 750 BCE to 100 BCE
Burdin-aroa
Bere teknologiarik garrantzitsuenaren arabera definitzen da: burdinaz egindako objektuak. -
509 BCE
Errepublikaren hasiera
-
Period: 509 BCE to 27 BCE
Errepublika
-
501 BCE
Filosofia hastea
Filosofia Grezian sortu zen, erlijiotik nabarmenduz, eta espekulazio arrazional gisa eratu zen. Helenismoan, espekulazio-forma arrazional gisa garatuz, erlijioa sortu eta harekin bat egiten du. Kristautasunean, erlijioa doktrina gisa adierazten da. -
Period: 500 BCE to 400 BCE
Atenasko gobernua hiritarren esku zegoenean
Atenasen, K.A. V. mendean, gobernu-sistema demokratiko bat sendotu zen. Sistema horrek Periklesen garaian izan zuen goren unean. -
132 BCE
Grakoren errebolta
-
27 BCE
Gobernu forma berria
Senatuak Augustu izendatu zuen; hau da "jainko-jaikosek hautatua -
Period: 27 BCE to 476
Erromatar inperioa
Octavio Augustok boterea hartu zuenean. -
25 BCE
Inperioaren hasiera
-
3 BCE
Historiaurrearen amaiera
Historiaurrearen amaiera izan zen idazkera hasi zenean, gizakiak bere ideiak eta iritziak idatziz lehen aldiz jarri ahal izan zituenean. -
Period: 3 BCE to 1 CE
Kalkolitikoa
Lurralde batean bizi ziren biztanleen sedentarizazioa, produkzio-ekonomia bat finkatzea, konplexutasun handiagoa hartzen duen gizarte-egitura garatzea eta lehen meatzaritza- eta metalurgia-jarduerak sortzea izan zituen ezaugarri. -
Period: 1 BCE to 1 BCE
Brontze-aroa
"Sapiens" gizakiak brontzea aurkitu du kobrearen eta eztainuaren aleazioaren bidez, landare-ikatzezko labe batean. -
212
Karakalaren ediktua
-
395
Inperioaren zatiketa
-
Lascauxen aurkikuntza
-
Egiptoko aurkikuntza