Filosofiaren historia

  • 624 BCE

    Tales Miletokoa

    Tales Miletokoa
    Miletoko Tales filosofo, matematikari, geometra, fisiko eta legegile greziarra izan zen. Mileton bizi eta hil zen, joniar kostaldeko polis greziarrean. Aristotelesek Miletoko eskolaren abiarazletzat hartu zuen, Anaximandro eta Anaximenes ere eskola horretakoak zirelarik.
  • 569 BCE

    Pitagoras

    Pitagoras
    Pitagoras filosofo eta matematikari greziar bat izan zen, lehen matematikari purutzat hartua.
  • 540 BCE

    Heraklito

    Heraklito
    Efesoko Heraklito, filosofo greziar presokratiko natiboa izan zen, Efesokoa, Jonia hirikoa, Asia Txikiaren mendebaldeko kostaldean. Bere bizitzaren iturri nagusia Diogenes Laercioren bidez iristen zaigu.
  • 485 BCE

    Protagoras

    Protagoras
    Sofista griego bat izan zen eta hau esan zuen "el hombre es la medida de todas las cosas".
  • 470 BCE

    Sokrates

    Sokrates
    Sokrates greziar filosofo klasiko bat izan zen, mendebaldeko filosofiako nahiz filosofia unibertsaleko handienetakotzat hartua. Platonen maisua izan zen, eta Aristoteles izan zuen dizipulu, hiru hauek izanik Antzinako Greziako filosofiaren funtsezko ordezkariak.
  • 460 BCE

    Gorgias

    Gorgias
  • 427 BCE

    Platon

    Platon
    Platon, greziar filosofo bat izan zen, Sokratesen jarraitzailea eta Aristotelesen maisua. Atenasko Akademia sortu zuen, bederatziehun urte baino gehiagoan zehar jarraituko zuen erakundea, eta Aristoteles Estagiratik etorriko zen 367 inguruan filosofia ikastera.
  • 384 BCE

    Aristoteles

    Aristoteles
    Aristoteles, Antzinako Greziako iparraldean dagoen Estagira hirian jaiotako filosofo, politikari eta zientzialaria izan zen. Platonekin batera, mendebaldeko filosofiaren aitatzat hartzen da. Bere ideiek eragin handia izan dute Mendebaldeko historia intelektualean, bi mila urte baino gehiagoz.
  • 354 BCE

    Agustin Hiponakoa

    Agustin Hiponakoa
    Agustin Hiponakoa edo Aurelio Agustin Hiponakoa, San Agustin izenez ere ezaguna, idazle, teologo eta filosofo kristaua izan zen. Bihurtu ondoren, Afrikako iparraldean dagoen Hiponako apezpikua izan zen, eta manikeoen, donatisten eta pelagianismoaren heresien aurkako hainbat borroka zuzendu zituen.
  • 341 BCE

    Epikuro

    Epikuro
    Epikuro, Samosko Epikuroa izenez ere ezaguna, greziar filosofoa izan zen, bere izena daraman eskolaren sortzailea. Bere doktrinaren alderdirik nabarmenenak hedonismo arrazionala eta atomismoa dira.
  • 4 BCE

    Seneka

    Seneka
    Luzio Anneo Seneka, Seneka Gaztea bere aitarengandik bereizteko, filosofo, politikari, hizlari eta idazle erromatar bat izan zen, izaera moraleko bere lanengatik ezaguna.
  • 1225

    Tomas Akinikoa

    Tomas Akinikoa
    Predikarien Ordenako abadea, fraidea, teologoa eta filosofo katolikoa izan zen Akinoko Santo Tomas, irakaskuntza eskolastikoaren ordezkari nagusitzat eta teologia sistematikoaren figura handienetakotzat jotzen da.
  • 1285

    Gilen Okham.

    Gilen Okham.
    Guillermo de Ockham, Occam, Ockam edo beste hainbat grafia filosofo, logiko, teologo eta fraide frantziskotar ingelesa izan zen, ordezkaririk nabarmenena izateagatik ezaguna.
  • 1478

    Tomas Moro

    Tomas Moro
    Thomas More, gaztelerazko Tomás Moro izenez ere ezaguna, edo latinezko Thomas Morus izenez, eta katolikoek eta anglikanoek Tomas Moro santu bezala gurtua, pentsalaria izan zen.
  • 1561

    Francis Bacon

    Francis Bacon
    Francis Bacon, Verulamiumeko lehen baroia, Saint Albanseko lehen bizkondea eta Ingalaterrako kantzilerra, filosofo, politikari, abokatu eta idazle ingeles ospetsua izan zen, enpirismo filosofiko eta zientifikoaren aita.
  • René Deskartes

    René Deskartes
    René Descartes filosofo, matematikari eta fisikari frantziar bat izan zen, geometria analitikoaren eta filosofia modernoaren aitatzat hartzen zena.
  • Baruch Spinoza

    Baruch Spinoza
    Baruch Spinoza jatorri hispaniar-portugaldarreko filosofo nederlandarra izan zen. Baruj, Bento, Benito, Benedikto edo Benedictus Spinoza edo Espinosa izenez ere ezagutzen da, jatorriari buruzko hipotesietan oinarritutako bere izenaren itzulpenen arabera.
  • John Locke

    John Locke
    John Locke filosofo eta mediku ingelesa izan zen, enpirismo ingelesaren pentsalari garrantzitsuenetakotzat jotzen dena eta «liberalismo klasikoaren aita» bezala ezagutzen dena.
  • Gottfried Wilhelm

    Gottfried Wilhelm
    Gottfried Wilhelm Leibniz, batzuetan Gottfried Wilhelm von Leibniz, Alemaniako politikaria, filosofoa, matematikaria, logikoa, teologoa, legelaria, liburuzaina eta politikaria izan zen.
  • Thomas Hobbes

    Thomas Hobbes
    Thomas Hobbes, antzinako testu batzuetan Thomas Hobbes of Malmesbury, filosofo ingelesa izan zen, filosofia politiko modernoaren sortzaileetako bat.
  • George Berkeley

    George Berkeley
    George Berkeley, Irlandako filosofo eta apezpikua izan zen, idealismo subjektiboa deituriko korronte filosofikoaren aitzindaritzat hartua izan da.
  • Charles Louis de Secondat

    Charles Louis de Secondat
    Charles Louis de Secondat, Brèdeko jauna eta Montesquieuko baroia, filosofo eta legelari frantziarra izan zen, bere lana Ilustrazioa izeneko mugimendu intelektual eta kulturalaren testuinguruan garatzen delarik.
  • David Hume

    David Hume
    David Hume filosofo, historialari, ekonomialari eta saiakeragile eskoziarra izan zen. Mendebaldeko filosofiako eta Eskoziako Ilustrazioko figura garrantzitsuenetako bat da. Enpirismoan, eszeptizismoan eta naturalismoan eragin handia duen sistema filosofikoagatik da ezaguna.
  • Jean-Jacques Rousseau

    Jean-Jacques Rousseau
    Jean-Jacques Rousseau politikari suitzar frankofonoa izan zen. Idazlea, pedagogoa, filosofoa, musikaria, botanikaria eta naturalista izan zen aldi berean, eta ilustratu gisa definitu bazuten ere,
  • Immanuel Kant

    Immanuel Kant
    Immanuel Kant Ilustrazioaren filosofo eta zientzialari prusiarra izan zen, kritizismoaren lehen ordezkaria eta idealismo alemaniarraren aitzindaria. Europa modernoaren eta filosofia unibertsalaren pentsalari eraginkorrenetakotzat hartzen da.
  • Georg Wilhelm Friedrich Hegel

    Georg Wilhelm Friedrich Hegel
    Georg Wilhelm Friedrich Hegel Alemaniako Idealismoaren filosofo bat izan zen, Modernitatearen azkena, "Modernitatearen kontzientzia" bezala ere deitua, hirugarrena izan zen.
  • Sigmund Freud

    Sigmund Freud
    Sigmund Freud judutar jatorriko mediku neurologo austriarra izan zen, psikoanalisiaren aita eta XX. mendeko irudi intelektual handienetako bat.
  • Karl Heinrich Marx

    Karl Heinrich Marx
    Karl Heinrich Marx, alemanetik gaztelaniara Carlos Enrique Marx bezala itzultzen dena, filosofo, ekonomialari, soziologo, kazetari, intelektual eta politikari komunista alemaniarra izan zen, jatorri judukoa.
  • Nietzsche

    Nietzsche
    Friedrich Wilhelm Nietzsche filosofo, poeta, musikari eta filologo alemaniarra izan zen, mendebaldeko filosofiaren filosoforik garrantzitsuenetakotzat jotzen dena, eta bere lanak eragin handia izan du bai historian bai mendebaldeko kulturan.
  • Husserl

    Husserl
    Edmund Gustav Albrecht Husserl filosofo eta matematikari alemaniarra izan zen, Franz Brentano eta Carl Stumpf-en dizipulua, fenomenologia transzendentalaren sortzailea eta, haren bidez, mugimendu fenomenologikoaren sortzailea, XX. mendeko mugimendu filosofiko eraginkorrenetako bat.
  • Bertrand Arthur William Russell

    Bertrand Arthur William Russell
    Bertrand Arthur William Russell filosofo, matematikari, logiko eta idazle britainiarra izan zen, Literaturako Nobel Saria irabazi zuena. Russelleko hirugarren kondea Erresuma Batuko familia aristokratiko garrantzitsuenetako batekoa zen.
  • Ludwig Wittgenstein

    Ludwig Wittgenstein
    Ludwig Josef Johann Wittgenstein, Ludwig Wittgenstein bezala ezagutua, austriar filosofo, matematikari, hizkuntzalari eta logikoa izan zen.
  • Martin Heidegger

    Martin Heidegger
    Martin Heidegger filosofo alemaniarra izan zen. XX. mendeko pentsalari eta filosofo alemaniar garrantzitsuena da
  • Karl Raimund Popper

    Karl Raimund Popper
    Karl Raimund Popper filosofo eta irakasle austriarra izan zen, britainiar nazionalizatua, falsazionismoa eta bere faltsukeriaren teoriengatik eta mugaketaren irizpideagatik ospetsua. XX. mendeko zientziaren filosofo garrantzitsuenetakotzat hartzen da.
  • Jean-Paul Sartre

    Jean-Paul Sartre
    Jean-Paul Aymard Sartre, Jean-Paul Sartre bezala ezaguna, filosofo, idazle, eleberrigile, antzerkigile, aktibista politiko, biografo eta literatur kritikari frantsesa izan zen, existentzialismo, postmodernismo eta marxismo humanistaren erakusle.
  • Hannah Arendt

    Hannah Arendt
    Hannah Arendt, Johanna Arendt jaioa, alemaniar idazle eta teoriko politikoa izan zen, geroago nazionalizatu egin zena, judutar erlijiokoa, eta nahiz eta bere buruari hala deitzen ez zion, XX. mendeko filosofo eraginkorrenetakotzat har daiteke.
  • Claude Lévi-Strauss

    Claude Lévi-Strauss
    Claude Lévi-Strauss, frantziar antropologo, filosofo eta etnologoa izan zen, XX. mendearen bigarren erdian bere diziplinako figura handienetako bat.
  • Simone Lucie

    Simone Lucie
    Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir, Simone de Beauvoir bezala ezagutua, filosofo, irakasle, idazle eta aktibista feminista frantsesa izan zen.
  • Paul-Michel Foucault

    Paul-Michel Foucault
    Paul-Michel Foucault filosofo, historialari, soziologo eta psikologo frantsesa izan zen. Frantziako eta AEBetako hainbat unibertsitatetan irakasle izan zen, eta pentsamendu-sistemen historian katedraduna.
  • Jürgen Habermas

    Jürgen Habermas
    Jürgen Habermas filosofo eta soziologo alemaniarra da, filosofia politikoan, etikan eta zuzenbidearen teorian eta hizkuntzaren filosofian egindako lanengatik ezaguna.