XIX. mendea

By Nenpa
  • Period: to

    Espainia inbaditu

    Frantzia espainia inbaditu. Napoelon bere anaiari Josef I.a erregea izendatu( Karlos eta bere semeari Fernando kenduz gero)
  • Period: to

    Ondoriak eta konstituzioa

    Gerra ondorioa: Amerikako koloniak galdu. Krisi humanitario eta ekonomikoa. Kontzientzia nazionala piztu. Abertzaleen eta frantsesen lisakarrak. Konstituzionalismoa sortu.
    Konstituzioa: Monarkia izatea. Banatu hiru botere:legegilea, betearazlea eta judiziala. Nazioarena burujabetza. Oinarrizko eskubide eta askatasun: hezkuntza publikoa, zerga berdintasuna...
  • Period: to

    Altxamendua eta independetzia gerra

    Madrilen hasi zen altxamendua gero espaina osotik zabaldu. Indepedentzia gerra piztu( frantsesen porrotarekin). Fernando joan zen eta juntak sortu.
  • Period: to

    Lehen konstituzioa

    Cadizko gortean idatzi zuen lehen konstituzioa.
  • Period: to

    Amaitu da gerra

    Fernando itzuli eta nahi zuen konstituzioa kentzea eta abslutimoa ipintzea. Gero liskar batzuk zegoen absolutisten eta libelaren artean. Fernando onartu behar zuen konstituzioa gero lasaituta zegoenean ipni berriro absolutismoa.
  • Period: to

    Nork izango da erregea edo erregina?

    Fernando hil zuen. Gero liskar bat egon zen Karlisten( Karlosen aldean jarri zituztenak Fernandonen anaia zelako) eta liberale artean( Elisabet printzesa roposatu zuten erregina izatea baina 3 urte dauka). Lehen karlistaldia zen Elisabet aldeakoak irabazi zuen. Elisabet boterera iritsi zen baina ezin izan zuen gobernatu adinez nagusi arte. 1840 erregina bihurtu zen. Espainia monarkia parlamentarioa bihurtu zuen betiko. Bi alderdi politiko: Kontserbadorea eta progesista( biak liberalak)
  • Period: to

    Loriatxu Matxinada

    Eliabet espainiatik joan zen.
  • Period: to

    Lehen errepublika

    Gorteak lehen erreplublika aldarrrikatu zuen. Ez zen luze iraun: 11 hilabete lau presidente.
  • Period: to

    Itzuli zen

    Elisabetren semea itzuli zen espainiara Alfontxo zuen izena eta gorteek erregea izendatu zuen. Bi alderdi nagusiak:
    Liberalak eta kontserbadorea( modu baketsuan txandakatu ziren gobernatzeko). Karlistekin bakean biztzea lortu zuen Alfontxo
  • Period: to

    Errege berri bat

    Amadeo zen errege berria baina herritarrek ez zuen guztoko bi urte gero eta tronuari utzi zuen.