België

By SSQV
  • Period: to

    Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

    confederale republiek in noorden
  • Period: to

    Oostenrijkse Nederlanden

  • hervormingen van Jozef II

    administratief en gerechtelijk: rechtbanken, beroepshoven en hof van cassatie
    inperking macht kerk: tolerantie-edict, burgerlijk huwelijk, kloosters afschaffen
  • reactie op hervormingen

    aanslag op heerlijke rechten (eigendomsrecht) en Kerk
  • intrekking Blijde Inkomst

    Jozef II
    Henegouwen en Brabant weigeren beden
  • Brabantse omwenteling

    leger van vrijwilligers, generaal Vander Mersch
    stormen vanuit N binnen
    van der Noot: roept Vlamingen op aan te sluiten bij de weerstandsbeweging
  • onafhankelijkheidsverklaring Brabant

    Staten van Brabant verklaren zich soeverein
  • onafhankelijkheidsverklaring Vlaanderen

    Staten van Vlaanderen verklaren roepen onafhankelijkheid uit
    beslissen Vlaamse vertegenwoordigers voor Staten-Generaal
    adel weer in staten (eruit door keizer)
  • Verenigde Nederlandse Staten / États Belgiques Unis

    Staten-Generaal
  • Period: to

    Verenigde Nederlandse Staten

  • Leopold II van Oostenrijk

    Jozef II sterft
    meer gematigd
  • Verdrag van Den Haag

    Oostenrijkse monarchie hersteld
    Zuidelijke Nederlanden heroverd
    staat terug naar voor Jozefijnse hervormingen
  • Period: to

    restauratie Oostenrijkse Nederlanden

  • Franse inval

    Jemappes, Henegouwen
  • Period: to

    Oostenrijk vs. Frankrijk

  • Oostenrijkse restauratie

  • Franse bezetting

    definitief, oog op annexatie
    Fleurus
  • Period: to

    Bataafse Republiek

    vazalstaat Frankrijk
  • annexatie bij Frankrijk

    direct legal transplant Frans recht
    Oostenrijkse Nederlanden, prinsbisdom Luik, abdijvorstendom Stavelot-Malmedy, hertogdom Bouillon
  • Period: to

    Franse annexatie

  • Code Merlin

    bestaande Franse wetten ook in Z-Nederlanden van toepassing
    Franse minister van Justitie Merlin de Douai
    vervangt Nederlandse wetten door Franse
  • Code civil

    nog geldig in België (oud BW)
    ook andere wetboeken ingevoerd (Napoleon codificaties)
  • Period: to

    Koninkrijk Holland

    Lodewijk Napoleon, broer Bonaparte (verlichte absolutist)
  • Period: to

    Noordelijke Nederlanden geannexeerd

    Frankrijk
  • Koninkrijk noordelijke Nederlanden

    na Franse troepen wegtrekken
    gewend aan koningsschap
    Willem I van Oranje: gerespecteerde familie stadhouders
    kans op hereniging met koning gewende zuiden
    eigen grondwet gebaseerd op Franse van 1791 (van Hogendorp)
  • Verdrag der Acht Artikelen

    'reünie' van Nederlanden
    aanpassing noordelijke grondwet in overleg
    gelijkheid alle godsdiensten en toegang openbare ambten vast
    Belgische provincies op passende manier vertegenwoordigd in Staten-Generaal
  • Congres van Wenen

    VK, Pruisen, Oostenrijk, Rusland, Frankrijk
    leggen Europese grenzen vast (vele nog geldig)
    Zuid-Nederlanden bij noordelijke koninkrijk voegen: réunion –> **Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
    groothertogdom Luxemburg bij Duitse Bond
    Neutraal-Moresnet
    provincienamen gewijzigd
    godsdiensttolerantie en gelijkheid in Nederlanden
  • Grondwet Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

    start traditie: nieuwe staat, nieuwe grondwet
    Gijsbert Karel van Hogendorp
    volksraadpleging (< 2000 stemmers, meerderheid keurt af) –> arithmétique hollandaise (meerekenen afwezigen en religieuze afkeuring) fundamentele vrijheden
    unitaire staat
    koning deel uitvoerende en wetgevende macht
    Staten-Generaal: twee kamers (censitair kiesstelsel), meeste edellieden, toegewezen bevoegdheid
    Willem redelijk absolutistisch
    jury afgeschaft
    ministers alleen verantwoording tegen vorst
  • Period: to

    Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

  • Nederlands staatstaal

    Frans als voertaal verboden
    meerderheid elite Vlaanderen en Wallonië Franssprekend
    redt Vlaams in België
  • Monsterverbond

    2 petities van 1/3 stemgerechtigden
    katholieken en liberalen samen
    - vrijheid drukpers, onderwijs, taal
    - onafhankelijke rechterlijke macht + jury
    - minder belastingen
    - gelijke verdeling ambten N en Z
    - ministeriële verantwoording aan parlement
  • Unionisme

    Nationaal Congres, Monsterverbond
    geen georganiseerde partijen (meer katholieken, maar respect unie)
    priester de Lammenais: liberalisme is pragmatische eis
    katholieken genieten ook van vrijheden (vooral onderwijs)
    vrijheden belangrijkste: taal (verfransing), industriële-economische ontwikkeling (vroegsocialisme), onderwijs (KUL)
  • Belgische revolutie

    • De stomme van Portici: liefde voor vaderland
    • burgerwacht
    • Belgische vlag: Jottrand en Ducpétiaux (gevangenissen)
    • Brabançonne: Jenneval, Van Campenhout
  • onafhankelijkheid België

    Voorlopig Bewind / Gouvernement provisoire
    De Potter, Gendebien, de Merode, Roger, van de Weyer
  • Nationaal Congres

    rechtstreekse verkiezing, stemgerichtigheid door opleiding, beroep en grondbezit (Frankrijk 1817 en 1830)
    jong, veel juristen
    stemt onafhankelijkheid
    parlementaire monarchie
  • regent Surlet de Chokier

    in afwachting van koning
  • Belgische grondwet

    pragmatisch conservatisme: tradities behouden
    monarchie, tweekamerstelsel (Senaat matigt)
    • toegewezen bevoegdheden koning
    • koning onbekwaam
    • jury voor politieke misdrijven
    • provincies beperkte macht toch innovatie als nodig
    invloed van Nederlandse (1815), Franse charter (1814) en revolutie (1791), indirect Engels grondwettelijk recht
    theorie van Verlichting: Montesquieu, Sieyès, Rousseau directe verkiezingen
    onafhankelijke rechters, vastbenoemd, openbaarheid en motivering
  • exceptie van illegaliteit

    rechter kan regel niet toepassen in concreet geschil als die ongrondwettig is
  • Tractaat der XVIII Artikelen

    VK, Frankrijk, Pruisen, Oostenrijk, Duitsland
    erkennen Belgische staat
    staatsschuld bepalen
    Nationaal Congres akkoord, Willem niet
  • Leopold I

    zit zelf ministerraad voor
    ambtenarenparlement met afzetbare ambtenaren, machtsuitbuiting door koning (1848 afgeschaft)
  • Period: to

    Koninkrijk België

  • Verdrag der XXIV Artikelen

    verplichte neutraliteit voor Belgische onafhankelijkheid
    Zeeuws-Vlaanderen, Oost-Luxemburg, Maastricht, Oost-Limburg verloren
    garantie verbinding Antwerpse haven met Ruhrgebied (Ijzeren Rijn), 2005 Permanent Hof van Arbitrage herbevestigd
    Willem akkoord
  • petitie Vlaams

    kanunnik David
    aanzet meer flamingantisme
  • eerste liberaal congres

    Frère-Orban
    gemeenschappelijk programma (conservatief en progressief)
    eerste politieke partij
    • industriële topnatie
    • vrij oprichten vennootschappen
    • afschaffing stedelijke octrooibelastingen
    • werkgever > arbeider
  • Grondwetsherziening Nederland

    moderne parlementaire monarchie
    ministeriële verantwoording aan soeverein parlement
    Thorbecke
  • geen constitutionele toetsing

    uitspraak Cassatie
    rechterlijke macht kan formele wetten niet toetsen aan grondwet
    meeste Europese landen
    tegenstelling Amerika
    exegetische school
  • Commissie der Vlaamse Grieven

    wil dat Vlaams erkend wordt
    regering Rogier: 2 officiële talen in 1 land niet goed
  • socialiste vakbonden

    Gentse wevers en spinners
    coalitieverbod geldt nog (wet Le Chapelier)
  • zaak Coecke en Goethals

    Vlaamse arbeiders, geen kennis Frans
    strafprocedure volledig in Frans
    ter dood veroordeeld
    later twijfel schuld, maar straf al uitgevoerd
  • Meetingpartij

    voorloper taalpartij
    niet veel succes: taalstrijd ontwikkelt in bestaande partijen
  • Leopold II

    probeert zoveel mogelijk macht naar zich toe te trekken
    Congo
    positief bouwbeleid
  • Strafwetboek

    ontwerp Jacques-Joseph Haus (Gent)
    andere wetboeken Napoleon behouden
  • taalwet strafzaken

    Vlamingen recht op procedure in eigen taal
  • taalgebruik in bestuur

    principe Vlaams in Vlaanderen, maar Frans mag
    omgekeerde niet in Wallonië
  • taalwet onderwijs

    recht op onderwijs in eigen taal
    meerderheid scholen katholiek, blijven Frans
  • eerste schoolstrijd

    liberale regering (Frère-Orban / Van Humbeeck) verplicht neutrale lagere school in elke gemeente
    schaft subsidies vrije lage scholen af
    Kerk weigert sacramenten aan personeelsleden 'geuzenscholen'
    katholieke regering maakt de wet ongedaan
  • katholieke en conservatieve kringen

    katholieke partij
    Woeste
    middenklasse: corporatieve maatschapij, verbinding geloof aan sociaaleconomische organisatie en Vlaamse beweging (Helleputte, Volksbond)
    priester Daens: arbeidersbeweging = Daensisme
    Rerum Novarum: laat christenen toe aan vakbond deel te nemen
    antisocialistisch dagblad 'Het Volk'
  • BWP

    Belgische Werkliedenpartij
    fusie Vlaamse, Brusselse en Waalse socialistische groepen
    reactie op economische crisis
    streven naar algemeen enkelvoudig stemrecht
    1894: ideologisch programma in Quaregnon
  • coalitieverbod uit strafrecht

    geweldplegingen en bedreigingen tijdens protesten wel strafbaar gesteld
  • liberalisme in vraag / sociale wetten

    • beperking kinder- en vrouwenarbeid
    • arbeidsongevallenverzekering
    • verplichte ziekteverzekering
    • codificatie arbeidsvoorwaarden + inspectie
  • algemeen meervoudig stemplicht

    cijns- en capaciteitsstemrecht
    ieder min 1 stem, max 2 extra door meer belastingen, diploma of gezinshoofd
  • Gelijkheidswet

    wet Coremans-De Vriendt
    alle wetten in beide talen, naast elkaar in BS
    zelfde authentieke kracht
  • evenredige vertegenwoordiging

    tegengestelde winner takes it all
    *stemmentelsysteem D'Hondt: voordeel voor grote partijen
  • Albert I

    held door Eerste Wereldoorlog
    meer persoonlijke macht door bijzondere omstandigheden
    zit ministerraad voor tot 1930
  • Period: to

    eerste Duitse bezetting

    Generaal-Gouvernement: grootste deel
    - von Bissing
    - Zivilverwaltung: burgerlijk bestur
    - probeert bezet te legitimeren
    - rechtbanken blijven Belgisch recht toeopassen
    - Flamenpolitik: activisme Vlaamse eisen realiseren met Duitsland Etappengebied: Oost- en West-Vlaanderen
    - strenger en nerveuzer
    - opgepakt voor minste verdenking **Operationsgebied: achter fromt
    militaire bevelen
  • Belgische regering in WO I

    vrij België: enkele gemeenten achter Ijzer
    besluitwetten: KB's met kracht van wet
    regering van nationale eenheid
    Koning Albert I bij regering
  • 'staatsgreep' van Loppem

    Albert I roept politieke en economisch prominenten samen, behalve conservatieven
    moderniseren informateur en formateur aangewezen
    titel Eerste Minister
    coalitieregeringen
    bijzondere machten aan regering
  • repressie + oorlogsschade

    eerst militaire rechtbanken voor collaborateurs: makkelijkste zaken, maar strengste straffen
    daarna hoven van assissen rechtbanken van oorlogsschade
    streven naar minnelijke schikking
    mogelijkheid hoger beroep en cassatie
    uiteindelijk afgeschaft
  • algemeen enkelvoudig stemrecht

    leeftijd verlaagd naar 21 (vroeger 25)
    mannen en vrouwen als weduwe
  • paritaire comités

    • collectieve arbeidsovereenkomsten
    • achturenwerkdag
    • verplichte bijdragen pensioenen
    • kinderbijslag
    • betaalde vakantiedagen
    • stakingsverbod afgeschaft
  • Volkenbond + Internationale Arbeidsorganisatie

    Veertienpuntenplan president Wilson
    42 staten ratificeren oprichtingsakte, VS niet
    in Verdrag van Versailles
    relatief zwak
    duurzame vrede met sociale rechtvaardigheid
  • Vrede van Versailles

    gebiedsuitbreiding België met Oostkantons en Neutraal Moresnet + mandaat Ruanda-Urundi
    geen verplichte neutraliteit meer
  • Flandria-arrest

    overheid kan burgerlijk aansprakelijk gesteld worden
    controle uitvoering beslissing uitvoerende macht
  • Frontpartij en VNV

    Frontpartij:
    - onderdrukking Vlamingen in WO I
    - Albert I belooft algemeen enkelvoudig stemrecht en gelijkheid Walen en Vlamingen VNV: extreemrechts, economische malaise voorlopers taalpartijen
  • territorialiteitsbeginsel

    Vlaams in Vlaanderen, Frans in Wallonië
    faciliteiten in taalgrensgemeenten*
    verfransing Brussel
    Vaste Commiessie voor Taaltoezicht
  • Belgische Katholieke Unie

    conservatieven, Boerenbond, arbeiders en middenstanders verenigen
  • Pan-Europese Unie

    Coudenhove-Kalergi
    zet zich in voor Europese politieke en economische samenwerking
    alleen continentaal Europa
    oudste Europese eenheidsbeweging
    na WO II Europese vlag en volkslied ontworpen
  • Plan van de Arbeid

    socialistische minister De Man (voorzitter BWP)
    terugdringen werkloosheid door grote openbare werken
    energie- en financiële sector overheidscontrole
    theorie geleide staatseconomie Keynes
  • vernederlandsing Gentse Rijksuniversiteit

    volledig Nederlands
    Nolfbarak in 1923: 2 afdelingen met verschillende verhouding Nederlands - Frans
  • onderwijs in streektaal

    vrij en officieel onderwijs in streektaal
  • Leopold III

    koningskwestie
    troonafstand
  • taalgebruik in gerechtszaken

    taal van taalgebied persoon integraal gebruikt in alle processen
  • taalwet leger

  • advisirende cultuurraden

    cultuur in gewest oplossen
    voorloper gemeenschapsparlementen
  • Period: to

    tweede Duitse bezetting

    regering in ballingschap Londen zonder Leopold III
    besluitwetten rechtbanken passen Belgisch recht toe
    besluiten gebleven secretarissen-generaal, aanzet bezetter jodendeportaties, Fort van Breendonk
  • Galopinedoctrine

    Comité Galopin: Galopin, Gérard, Collin
    krijgen België toevertrouwd
    schaduwregering
    economie weer op gang
  • sociaal pact

    sociaal overleg zonder parlement
    Overeenkomst van Sociale Solidariteit tussen vakbonden en werkgevers
    sociale vrede, behoud gezag bedrijfsleiding en rentabiliteitsvereisten door patronaat
    in ruil algemene sociale zekerheid: RSZ
  • douane-unie Benelux

    regeringen beslissen in ballingschap in Londen samen te werken
    afzonderlijke verdragen voor douane-unie proeftuin Europese integratie
  • repressiegeweld

    volk foltert en vermoordt collaborateurs
    procedures: eerst heel strenge straffen (laatste doodstraffen)
    later genade en sociale rechten bij spijt (Wet Vermeylen)
    amnestie niet, gevoelig (eis flaminganten)
  • BSP

    Belgische Socialistische Partij
    individueel lidmaatschaap ipv collectief door vakbonden
    Van Acker eerste minister: sociale zekerheid, tweede schoolstrijd grote successen in jaren 60
  • CVP/PSC

    Christelijke Volkspartij
    Kerstprogramma - koningskwestie
    tweede schoolstrijd
    quasi altijd in regering
  • korte regeringsdeelname communisten

    brede coalitieregering
    communistische Onafhankelijksfront belangrijk in WO II geen invloed communistische Rusland
    interne strijd
    geneutraliseerd door mee te regeren
    vrij snel verdwenen
  • Verenigde Naties (UNO)

    opvolger Volkenbond
    missie: blijvende wereldvrede
    5 grootmachten permanente leden in Veiligheidsraad (vetorecht)
    veel dochterorganisaties
  • Raad van State

    Afdeling Wetgeving: advies bij totstandkoming wetten en besluiten
    **Afdeling Bestuursrechtspraak: controle uitvoerende macht, later ook wettigheidscontrole, oorspronkelijk politiek benoemd
    mogelijk schadevergoeding voor geannuleerde beslissing
  • Verdrag van Duinkerke

    Frankrijk en VK
    militair steunen bij Duitse of Russische aanval
  • OEES

    Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
    voorwaarde voor Marshallplan
    gecoördineerd gebruik en verdeling middelen voor herstel
  • vrouwenstemrecht

    vooral socialisten en liberalen tegen
    vrees grote invloed kerk op vrouwen
  • Pact van Brussel

    basis NAVO en Raad van Europa
    vervolg Verdrag van Duinkerke
    Frankrijk, VK, Benelux
  • NAVO

    Noord-Atlantisch Verdrag
    collectieve verdedigingsstrategie
    10 Europese staten, VS en Canada
    art. 5: aanval op 1 is aanval op alle
    West-Europa afhankelijk
    uitbreiding lidstaten: bijna alle Europese landen nu
  • Raad van Europa

    EVRM in 1950
    directe toepassing en primeert op nationaal recht EHRM: mogelijk lidstaten te veroordelen voor schendingen verdrag
    vb. arrest-Marckx, Salduz-arrest
    elke belanghebbende na uitputting nationale rechtsmiddelen afschaffing doodstraf: voorwaarde om lid te worden nu huidig 46 leden, Rusland in 2022 uitgezet
  • Koningskwestie

    • snelle, onvoorwaardelijke overgave
    • onderhoud met Hitler
    • huwelijk met burgermeisje zonder toestemming (weduwnaar)
    • autoritaire houding tov regering en parlement
    • volgde regering niet naar Londen
    • eist verontschuldigingen van regering
    voorlopig regentschap door broer prins Karel
    Kerstprogramma 1945: Leopold terug
    referendum 1950: Vlaanderen voor, Wallonië tegen
    rellen met doden
    troonafstand Leopold III
  • Schumanplan

    Jean Monnet en Robert Schuman
    kolen- en staalproductie Frankrijk en West-Duitsland gezamenlijk regelen om oorlog te voorkomen
    andere landen kunnen aansluiten, richting Europese federatie
  • Boudewijn I

    mini-Koningskwestie
    weigerde wet abortuslegalisatie te tekenen (liberalen en socialisten)
    in strijd met zijn geweten
    ministerraad verklaren koning even onbekwaam om te regeren, oefenen zijn macht uit populair, 'vader' Belgen
  • EGKS

    Europese Gemeesnchap voor Kolen en Staal
    Frankrijk, West-Duitsland, Benelux, Italië
    Monnet, Schuman, Adenauer, Spaak, Bech, De Gasperi
    Hoge Autoriteit: uitvoerende macht
    Raad van Ministers: parlementaire vergadering, adviserend
    Hof van Justitie
    ! afstand van nationale soevereiniteit (eerste keer) opgeheven in 2002, opgenomen in EU
  • Volksunie

    christendemocratisch
    jaren 60 en 70 successen
    belangrijke bijdragen aan defederalisering
    valt uiteen als gemeenschappen gewesten autonomie hebben FDF en RW taalpartijen in Wallonië
  • Verdragen van Rome

    eerste: Euratom (Europese Gemeeschap voor Atoomenergie)
    tweede: EEG
  • EEG

    Europese Economische Gemeenschap
    doel: gemeenschappelijke markt
    via douane-unie en gemeenschappelijk beleid
    aparte Commissie en Raad van Ministers
    EESC, ESF, EIB
  • tweede schoolstrijd // Schoolpact

    socialisten verminderen subsidies voor vrij middelbaar onderwijd
    nieuwe rijksscholen
    pact: vrij en rijksonderwijs voor iedereen beschikbaar tussen 3 traditionele partijen, achteraf bekrachtigd door parlement (particratie)
  • Benelux Economische Unie

    verdere economische samenwerking voor 50 jaar
    vrije verkeer personen, goederen, diensten en kapitaal
    soms harmonisatie nationale wetgeving (merkenrecht)
    eenvormige wetten: identieke inhoud, aparte nationale wetten Benelux-Gerechtshof: uniforme interpretatie
    prejudiciële vragen van nationale rechters
    **Benelux Interparlementaire Assemblee
    : adviserend en informerend bij verdere ontwikkeling
    samengesteld uit magistraten / parlementsleden aparte staten
  • EVA

    Europese Vrijhandelsassociatie
    beperkte samenwerking
    nu slechts 4 leden
  • OESO

    Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
    omvorming van OEES na herstel compleet is
    vooral rijke landen globaal
    bespreken en bestuderen sociaal en economisch beleid
    rapporten
  • PVV-PLP

    Partij voor Vrijheid en Vooruitgang
    liberalen verbreden naar katholieken
    unitaristische kiescampagne na Leuven Vlaams, verlies
  • Europese Gemeenschappen (EG)

    Fusieverdrag
    1 Raad van Ministers en Commissie
    1 begroting
    Europese Rekenkamer later
    landen om zes maanden voorzitter
  • Leuven Vlaams

    heftige betogingen
    regering valt
    aanleiding eerste staatshervorming
  • splitsing CVP en PSC

    PSC -> CDH -> Les Engagés
    Vlaamse christendemocraten: Eyskens, Tindemans, Martens, Dehaene, Van den Brande
  • beginselen behoorlijke bestuur

    praetoriaanse rechtsvorming
    beginsel van de redelijke termijn: overheid antwoord op vraag + proces
  • eerste staatshervorming

    Eyskens
    3 cultuurgemeeschappen met leden taalgroepen Belgisch parlement (dubbelmandaat)
    vier taalgebieden, vastgelegd in bijzondere meerderheidswet
    taalaangelegenheden bevoegdheid cultuurgemeenschappen
  • Smeerkaasarrest

    arrest Franco-Suisse Le Ski
    suprationale regels staan boven Belgische
    regels richtlijnconform interpreteren
    controle wetgevende macht
  • splitsing PVV-PLP

    Vlaamse PVV: De Clercq, Vanderpoorten, Grootjans
    Wallonië: PRL
  • Cultuurpact

    wettelijke bescherming ideologische en filosofische minderheden
    Vaste Nationale Cultturpactcommissie: controle, klachtenbehandeling
    partijen in bestuur VRT, culturele instellingen
  • eerste uitbrieding EG

    VK, Ierland en Denemarken
    Noorwegen niet na referendum
    voorwarde: overname volledige Gemeenschapsrecht (acquis communautaire)
    tijdelijke overgangsmaatregelen
  • Vlaams Blok

    extreemrechtse afscheuring van Volksunie
    Egmontpact: 'te verregaande' toegevingen Volksunie
    Vlaamse Nationale Partij en Vlaamse Volksparij (Dillen, Claes)
    samen kartel = Vlaams Blok
    uiteindelijk 1 partij Vlaamse onafhankelijkheid, vreemdelingenproblematiek
    Dillen, Dewinter successen in jaren 80 zaak financieringsvzw's voor inbreuken Antidiscriminatiewet
  • Egmont- en Stuyvenbergakkoorden

    niet uitgevoerd
    idee staat, gemeenschappen en gewesten
  • splitsing BSP

    PS in Wallonië
    SP in Vlaanderen (dalende populariteit, wel invloed in beleid)
    ook katholieke voorzitters
    nieuwe thema's: vrouwenrechten, kernbommen, milieu
  • Agalev

    ecologie, vreedzaam samenleven, basisdemocratie
    invloed beweging Anders Gaan Leven (Versteylen), maar geen band
  • Arbitragehof

    paritair grondwetspecialisten en oud-politici
    enkel bevoegdheidsconflicten nationale, communautaire en regionale wetgevers
  • tweede staatshervorming

    Martens
    persoonsgebonden bevoegdheden aan gemeenschappen
    'cultuur' uit naam
    raad en executieve in gewesten
    decreterende bevoegdheid aan gemeenschappen, gewesten (niet Brussel)
  • verlaging stemgerechtigde leeftijd

    18 (voordien 21)
  • Verdrag van Schengen

    Schengenzone: niet alle lidstaten + enkele niet-lidstaten
    geen grenscontroles binnenlands
    SIS voor politiediensten toetreding Grikenland, Spanje en Portugal
  • bevoegdheidsuitbreiding Arbitragehof

    • gelijkheid
    • niet-discriminatie
    • vrijheid van onderwijs beginselen linken aan alle fundamentele rechten (wettelijk erkend later) de facto constitutionele toetsing
  • derde staatshervorming

    Martens
    bijkomende bevoegdheden aan gemeenschappen en gewesten
    communautarisering onderwijs
    financiëring
    BHG ordonnantiegevende bevoegdheid
  • cordon sanitaire

    nooit met Vlaams Blok / Belang (extreemrechts en ondemocratisch) politieke akkoorden of regeercoalities
    afspraak traditionele partijen
  • (Open) VLD

    Vlaamse Liberalen en Democraten-Partij van de burger
    Guy Verhofstadt
    burgermanifesten: burger centraal
    na versmelting met Vivant = Open VLD
    Wallonië: fusie verschillende partijen tot MR
  • Verdrag van Maastricht // Europese Unie

    Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)
    gemeenschappelijke markt gerealiseerd
    politiek op voorgrond
    naamswijziging: Europese Unie
    subsidiariteitsbeginsel: optreden op gepast niveau als niet exclusief
  • vierde staatshervorming

    Dehaene
    Sint-Michielsakkoorden
    rechtstreekse verkiezingen gemeenschaps- en gewestraden
    Senaat wordt reflectiekamer en ontmoetingsplaats gemeenschappen
    splitsing provincie Brabant
    gecoördineerde grondwet
  • Criteria van Kopenhagen

    stabiele instellingen: democratie, rechtsstaat, mensenrechten, bescherming minderheden
    goed draaiende markteconomie
  • Albert II

    verzoenende en matigende rol
    promoot noodzaak overleg en verdraagzaamheid
  • afschaffing doodstraf

    onder invloed Raad van Europa
    grondwettelijk verankerd in 2005
  • stemrecht voor EU-burgers

  • SP.a

    SP-anders / sociaal progressief alternatief
    verruiming en vernieuwing Vl.Pro (vroeger SPIRIT): centrumlinksen Volksunie
    opgenomen in SP.a
  • CD&V

    reactie op dioxinecrisis, zware verliezen, niet in regering
    Christen-Democratisch en Vlaams
    kartel met N-VA in regionale verkiezingen 2004
    in dalende lijn door ontzuiling en ontkerkelijking
  • N-VA

    centrumrechtsen van Volksunie
    sterkst groeiende partij in 21e eeuw
    kartel met CD&V in 2004 en 2007
    succes in Vlaase verkiezingen
    is 'traditionale partij' aan het worden
    Bart De Wever, Geert Bourgeois
  • vijfde staatshervorming

    Verhofstadt
    Lambertmont- en Lombardakkoorden
    meer bevoegdheden aan deelstaten, aanpassing financiering
    defederalisering provincies en gemeentes
  • Vlaams Belang

    na zaak Vlaams Blok
    naamsverandering, officieel nieuwe partij
  • Groen(!)

    Wallonië: Ecolo
    in Vlaamse regering
    2012 ! weg
    2020 in federale regering
  • zaak Vlaams Blok

    Hof van Cassatie: partij is geen politieke instelling, slechts medium van politieke instelling
    geen definitie
    benadering: verdedigers standpunt deel bevolking, vereniging, ideologisch gelijkgezinden, wenst deel te nemen aan overheid (wetgevend, uitvoerend) 3 financieringsvzw's Vlaams Blok veroordeeld voor racisme, aanzetting tot discriminatie
    bevoegdheidsvraag: politiek misdrijf of niet
  • lokaal migrantenstemrecht

    gemeenteverkiezingen
  • grote uitbreiding EU

    10 landen, vooral Oost- en Centraal-Europa
    daarvoor ook verenigde Bondsrepubliek Duitsland, neutrale staten
    in 2007 en 2013 nog een paar landen
  • Grondwettelijk Hof

    naamverandering Arbitragehof
    bevestigt bevoegdheid constitutionele toetsing
  • hernieuwing Benelux Economische Unie

    • interne markt en economische unie
    • duurzame ontwikkeling
    • justitie en binnenlandse zaken
  • zesde staatshervorming

    Di Rupo
    Vlinderakkoord
    Brussel-Halle-Vilvoorde gesplitst volgens gerechtelijke arrondissementen
    gezinsbijslag, gezondheidszorg, huuwet, justitieheizen bevoegdheden deelstaten
    Senaat wordt assemblee deelstaten
  • Filip I

    Koning belangrijke symbolische rol
    vertegenwoordiger, moreel gezag, bemiddelaar discussie wenselijkheid monarchie bij dotaties
  • Brexit

    VK verlaat EU
    referendum nu 27 lidstaten
  • Vooruit

    Conner Rousseau
    nieuwe naam SP.a
    cultuurcentrum Gent niet dankbaar