-
Period: to
" La Violencia"
Alderdi Liberaleko, Jorge Eliecer Gaitan, asasinatu zuten.
Honen Herriaren altxamendua ekarri zuen
(Garraio-Komunikabideen suntsiketa; istiluak eta bortizkeria itzela kaleetan, etab.)
https://www.youtube.com/watch?v=T-4NGsVA7ow
Gaitanen hilketak bederatzi urtetako gatazka zibil eta armatuari eman zion hasiera, " La Violencia" aroa deritzona.
Garai honetan 250.000/ 300.000 pertsona hil zituzten. https://www.malsalvaje.com/2018/04/09/bogotazo-del-9-abril-1948-dia-comenzo-la-guerra/ -
Period: to
Fronte Nazionalaren sorrera
Kontserbadoreek eta Liberalek Fronte Nazionala osatzea erabakitzen dute, gatazka armatua eta zibila bukatu nahian. Bi partiduek diputatu kopuru bera izanik, bien artean txandakatuko ziren gobernuan. Gainontzeko alderdi politikoak debekatu zituzten. https://www.youtube.com/watch?v=34lf2eKhg9c -
Period: to
Gerrilla taldeen sorrera
1964an, ELN ( Ezkerreko Askapen Nazionaleko Gerrila) eta EPL
( Herriaren Askapenerako Talde Maoista) sortzen dira; 1966an, berriz, FARC-ak sortzen dira ( Kolonbiako Indar Armatu Iraultzaileak). Handik bost urtera,1971an hain zuzen, M19 Ezkerreko Armadaren ekintzak hasten dira. https://www.youtube.com/watch?v=lYxCWusE1lo -
Period: to
Droga Trafikoaren kontrako borrokaren hasiera
Drogaren trafikoa izugarri hasi zen hamarkada honetan
( marihuana, batik bat). Julio Turbay, Alderdi Kontserbadoreko presidenteak, droga trafikoaren aurkako borroka hasiko du polizi arloko eta legezko neurriak hartuz. https://www.youtube.com/watch?v=Y1n1Ogpw6DY -
Period: to
Bortizkeria garaia
Bortizkeria handiko garaia etorri zen Liberal Alderdiko Virgilio Barco Vargasek hauteskundeak irabazi ostean: Droga kartelek, Eskubiko Paramilitarrek eta Gerrillak milaka pertsona hil zituzten eta biolentziaz betetako garaia ezaugarritu zuten. https://www.youtube.com/watch?v=-TZhA9FHT3Y -
Period: to
Konstituzio Berria ezartzen da
Lege berriak ezarri zituen Konstituzioak, besteak beste, dibortzioa legeztatu edota herrialdeko indigenen eskubideak bermatzen dituzte.
Hizkuntzen inguruan, gaztelania hizkuntza bakarra izanda ere, beste 65 hizkuntza ere badira ( Arawak, Chikba, Kitxua dira hiztun gehineka dituztenak).
Erlijioaren alorrean, 10tik 9 kristauak dira ( % 90 katolikoak eta % 10 protestanteak). https://www.elespectador.com/noticias/nacional/igualdad-el-camino-trazo-constitucion-de-1991-articulo-640214 -
Period: to
Pablo Escobar Gaviriaren hilketa
Poliziak Pablo Escobar, Medellin Karteleko buruzagi ospetsu eta boteretsua, hil zuten atxiloketa- operazio batetik ihes egitean saiatu zenean, -
Period: to
Bake Prozesuaren hasiera
Kontserbadore Alderdiko presidentea, Andres Pastrana, eta Gerrillako buruzagiak elkarrekin bildu ziren Bake Prozesuari hasiera emanaz. https://www.youtube.com/watch?v=EmChQ7lchR4 -
Period: to
" Kolonbia plana"
AEBk eta Kolombiak narkotrafikoaren kontrako borrokarako akordioa sinatu zuten. AEBk dirulaguntza eta militarki laguntzeko konpromezua hartu zuten herrialde hegoamerikarrean.
Era berean, alderdi ezkertiarrek AEBk bake prozesua oztopatzeko saiakera iruditu zitzaien. Intentzio hori izan ala ez, 2001- 2002 bitartean Bake Prozesuak jarraitu zuen. -
Period: to
Alvaro Uribe, presidente berria
Alvaro Uribe eskuindarrak irabazi zituen hauteskundeak.
Gobernuan egon zen urteetan Bake Prozesuaren aurkako jarrera, AEBen aldeko jarrera ( Komertzio askatasunerako akordioa sinatu zuten) eta Venezuelarekin gatazka diplomatikoak eta militarrak izan ziren nagusi. -
Period: to
Juan Manuel Santos, presidente berria
Uriberen alderdikoa izanagatik, haren kontrako jarrera erakutsi zuen: Bake Prozesuaren aldeko apustu garbia edota Venezuelako gobernuarekin harremanak hobetu zituen. -
Period: to
Bake Prozesuaren akordioa sinatu zuten FARC-ek eta Gobernuak
Akordioa berresteko asmotan, Kolonbiako herriari akordioari buruzko galdeketa egitea adostu zuten. Gutxigatik izanda ere (%1 bat baino gutxiago), Kolonbiako biztanleek ezezkoa eman zieten adostutakoari. Hala ere, beste akordio bat sinatzea lortu zuten. Nazioartean izugarrizko oihartzuna izan zuen Bake Prozesuak, eta Presidente kolonbiarrak Nobel Saria eskuratu zuen. http://www.casamerica.es/index.php/politica/conversaciones-en-paz-la-reconciliacion-tras-el-conflicto-en-colombia -
Period: to
Ivan Duquek, presidente
Duquek ( askok Uriberen jarraitzaile sustutzat dutena), Santosen ekarpenari muzin egin, eta Uriberen bidea jarraitu du. https://elpais.com/internacional/2019/08/29/colombia/1567107853_540879.html -
Period: to
FARC-en itzulera
Ivan Marquezek, FARCeko buruzagietako batek, armak beriz hartzearen alde agertu da, Gobernuak " ez dituelako bete adostutako konpromezuak".
Egun Kolombia zatitutako herrialde da:
- Lau milioi kolonbiar aberatsenek herrialde guztiko diru sarreren
% 55,57 du.
- Pobrezia indizea igo egin da azken urtean % 17,8tik % 19,6ra.
- Landa eta hiriaren arteko ezberdintasuna areagotu dira.
https://magnet.xataka.com/en-diez-minutos/la-brecha-entre-la-colombia-rural-y-urbana-explicada-a-traves-de-9-graficos