-
Industrializazioa Euskal Herrian
Euskal Herrira industrializazioa beranduago heldu zen, XIX.mendean Bizkaiara eta Gipuzkoara, eta XX.mendean Nafarroa, Araba eta Lapurdira. Horrekin batera langile klaseak indarra hartu zuen.
Bideoak Europakoa ere azaltzen du: https://www.youtube.com/watch?v=X3g6Z3S0OTI -
EAJ-ren sorrera
Euskal Nazionalismoaren sorrerarekin batera EAJ sortu zen. Sabino Aranaren ezinbesteko papera.
Irakurri Berriaren artikulua: https://www.berria.eus/udako_serieak2020/07/28/eajk-125-urte/euskal-abertzaletasunaren-sorrera.htm -
Period: to
Lehen mundu gerra Euskal Herrian
Frantziako gudarostean borrokatzera joan ziren Iparraldeko milaka herritar, eta horietako asko hil egin ziren.
Ikusi "Una historia de Vasconia"ren "Morts pour la patrie" atala: https://www.eitb.tv/es/video/el-programa-analiza-las-consecuencias-que-la-primera-guerra-mundial-tuvo-en-euskal-herria-3a-temporada/7092/178034/el-programa-analiza-las-consecuencias-que-la-primera-guerra-mundial-tuvo-en-euskal-herria/ -
Period: to
Julen Madariaga
ETA 1959an sortu zen, eta Julen izan zen sortzaileeko bat. 2021ean hil zen Senperen.
Berriaren artikulua: https://www.berria.eus/ikasgela/berriak/xehetasuna/julen-madariaga-eta-sortu-eta-itxi-nahi-izan-zuena -
Maravillas Lambertoren hilketa
Nafarroan hiru mila biztanle baino gehiago hil zituzten gerra zibilean, tartean Maravillas Lamberto, Vicente Lamberto militante sozialistaren aita. Berri Txarrak taldearen bere omenezko abestia egin zuen.
Abestiaren bideoa: https://youtu.be/LngoXi7LWlg -
Period: to
Saturrarango kartzela
Saturrarango hondartzan frankisten kartzeletako bat egon zen. Bertan 4000 emakume eta haur preso izan zituzten baldintza txarretan. “Izarren Argia” fikziozko pelikulak gaia lantzen du.
Pelikularen teaser-a: https://youtu.be/Swd16IjFH1g -
Period: to
Ikastolen mugimendua
Ikastolen hastapenak 60.hamarkada baino lehenagokoak diren arren, garai hartan sortuko dira lehenengo ikastolak. Sortzaileen artean Elbiria Zipitria (1906-1982)
Ikusi gaiari buruzko "Itxi Liburuak" saioa: https://www.eitb.tv/eu/bideoa/itxi-liburuak-2-denboraldia/7409/175002/ikastolen-sorrera--begona-errazti/ -
Period: to
Basauriko hamaiken epaiketa
Abortatzea edo abortuak egitea leporatu zieten eta prozesuak oihartzun handia izan zuen Euskal Herrian zein bertatik kanpo. Mobilizazio ugari egin zituen mugimendu feministak.
Gaiari buruzko podcasta (gazteleraz): https://deesonosehabla.com/episodios/episodio-3-una-placa-en-mi-pueblo/ -
Gladys del Estalen erailketa
Gladys del Estal donostiar ekintzaile ekologista Guardia Zibil batek hil zuen tiroz Tuteran, bertan egiten ari zen protesta antinuklear batean.
Ikusi bideoa: https://youtu.be/3BWU8Tmcbss -
Euskalduna ontziolaren itxiera
1984an azkeneko itsasontzia eraiki zuten, eta 85ean, berriz, ontziola itxi zuten. Itxiera aurretik bertako langileek erresistentzia-borroka handia egin zuten. Protestetan istilu eta errepresio izan zen.
Ikusi "Ur Handitan" saioa "Euskaldunaren itxiera": https://www.eitb.tv/es/video/ur-handitan-ahaztu-aurretik/7248/182653/euskaldunaren-itxiera/