-
Period: to
ESPAINIA XVIII BIDEO AUKERAKETA
https://youtu.be/C1OcZziLgkY?si=L1mz6HNiOB-zXCQd Bideo honek oso ondo azaltzen du Espainian XVIII. mendean gertatu zena. Marrazkiak erabiltzen ditu entretenigarriagoa eta gogoratzeko errazagoa izateko. Amaieran, guztia ulertu duzun egiaztatzeko galderak ere baditu, noten estres gabeko azterketa txiki bat bezala. Aspergarria izan liratekeen zerbait, historia bezala, ikusteko atsegina bihurtzen duelako. Espainiaren iraganari buruzko serie bat ikustea bezalakoa da, baina marrazkiekin. -
KARLOS II HERIOTZA
Karlos II.a 1700ean hil zen, seme-alabarik gabe, osasun arazoengatik. Horrek gerra eragin zuen, hainbatek tronua nahi zutelako. Borboiko Felipe V.ak irabazi zuen, baina Espainiak lurraldeak galdu zituen Europan. -
Period: to
ONDORENGOTZA GERRA
Karlos II.a seme-alabarik gabe hil zelako hasi zen. Bi hauek errege izan nahi zuten: Felipe Borboikoa (Frantzia) eta Karlos Austriakoa. Gaztelak Felipe babestu zuen, Aragoik eta Kataluniak Karlos babestu zuten bitartean. Felipek irabazi zuen, baina Espainiak lurraldeak galdu zituen eta Aragoi eta Kataluniako foruak desagertu ziren. -
KARLOS ATXIDUKEA EMPERADORE BIHURTU
1711n Karlos enperadore bihurtu zenean, Ingalaterrak eta Holandak haren laguntza emateari utzi zioten, botere gehiegi ematea eragozteko. Horrek lagundu zion Felipe V.ari gerra irabazten. -
Period: to
UTRECHTEKO ITUNA
Utrechteko Itunak Filipe V.a Espainiako errege bezala konfirmatu zuen, baina Espainiak Europako bere lurraldeak galdu zituen: Gibraltar eta Menorca Ingalaterrarentzat, eta bere jabetzak Italian eta Herbehereak Austriarentzat. -
FELIPE V.ak ABDIKATU
Felipe V.ak abdikatu zuen, bere osasun mental eta fisikoa zela eta. Lehen aldia 1724an izan zen, bere seme Luis I.aren alde -
Period: to
KARLOS III.aren ERREGEALDIA
Karlos III.ak 1759tik 1788ra arte gobernatu zuen Espainian. Bere erregealdia hezkuntzan, ekonomian eta obra publikoetan egindako erreformengatik nabarmendu zen, herrialdea modernizatuz. -
LUIS XVI.aren EXEKUZIOA
Luis XVI.a Frantziako Iraultzan goi mailako traizioagatik exekutatu zuten, gobernu iraultzaile berriaren aurka konspiratzea salatuta. -
Period: to
KOLONIAK INDEPENDIZATU
Batez ere faktore ekonomiko, sozial eta politikoengatik independizatu ziren. Politika ekonomiko zapaltzaileak, diskriminazio soziala eta askatasun eta autonomiaren ideia ilustratuak -
TRAFALGARREKO GUDUA
Trafalgarreko Gudua britainiar flotaren funtsezko garaipena izan zen Horatio Nelson buru zuen Frantzia eta Espainiako itsas indarren aurka. -
IRUDI AUKERAKETA
Trafalgarreko gudaren izugarrizko suntsiketa erakusten duelako aukeratu dut irudi hau. Ontziak apurtuta eta itsasoa kaosean. Borroka erabakigarria izan zen, eta dena aldatu zuen. Espainia eta Frantzia Ingalaterraren aurka, itsasoak kontrolatzeko borrokan.
Espainiar eta Frantziar flotaren derrotak itsasontzi eta arrantzale askoren heriotza ekarri zuen. Irudi honek Trafalgarren eragina liburuek baino hobeto adierazten dizu. Modu ikusgarri eta benetan emozio askoko kontatutako istorioa eginez. -
FONTAINEBLEAUKO ITUNA
Napoleon Bonapartek eta Espainiako Carlos IV.ak sinatu zuten. Akordio honi esker, Frantziako tropek Espainia zeharkatu zuten Portugal inbaditzeko. Ondorioz, Portugal hiru zatitan banatu zuten -
ARAJUEZKO MATXINADA
Altxamendu popular hau, Manuel Godoy lehen ministroarekiko eta Carlos IV.a erregearen politikarekiko haserre orokorrak bultzatu zuen. Emaitza Karlos IV.aren abdikazioa izan zen -
Period: to
IDEPENDENTZIA GERRA
Espainiak, bere aliatu britainiar eta portugaldarrekin batera, frantziar okupazioaren aurka borrokatu zuen. Maiatzaren Biko erreboltarekin hasi zen gerra Madrilen, eta Frantziako tropen erretiratzearekin amaitu zen -
GORTEEN EGOITZA CÁDIZEN
Cádizko Gorteak Espainiako Independentzia Gerran bildu zen asanblada legegilea izan ziren. Gorte hauek 1812ko Konstituzioa idatzi eta aldarrikatu zuten, Espainian monarkia konstituzional bat ezartzeko lehen saiakeretako bat. -
LEHEN KONSTITUZIOA CÁDIZEN
Espainiako lehen konstituzio modernoa izan zen, eta liberalismoaren eta demokraziaren printzipioak ezarri zituen, hala nola subiranotasun nazionala eta botereen banaketa. -
FERNANDO VII ITZULI
Itzuli zenean, despotismorik gabe gobernatuko zuela agindu zuen, nahiz eta ondoren absolutismoa berrezarri zuen. -
Period: to
SEIURTEKO ABSOLUTISTA
Fernando VII.ak Cadizeko Konstituzioa baliogabetu eta absolutismoa berrezarri zuen, liberalak erreprimituz. -
Period: to
HIRURTEKO LIBERALA
Ricok Cadizko Konstituzioa berrezartzera behartu zuen Fernando VII.a. San Luisen Ehun Mila Semeek absolutismoa berrezarri zuten. -
Period: to
HAMRKADA DOILARRA
Fernando VII.aren gobernu absolutistaren menpeko liberalen jazarpena, exekuzio eta erbesteratzeekin. -
ISABEL II. KOROA JASO ZUEN
Bere erregealdia ezegonkortasun politikoak eta liberalen eta absolutisten arteko gatazkek markatu zuten. -
Period: to
LEHEN KARLISTALDIA
Gerra Fernando VII.aren heriotzaren ondorengo gatazkaren ondorioz sortu zen. Karlistek erregimen absolutista babesten zuten, eta isabeldarrek, berriz, monarkia konstituzionala -
KONZTITUZIOA ONETSI
Monarkia konstituzionala ezarri zuen Espainian, Senatua, Kongresua eta prentsa-askatasuna zituen bi ganberako sistema batekin, muga batzuekin -
ISABEL II NAGUSI ALDARRIKATU ZUEN
Adinez nagusi izendatu zuten 13 urterekin, eta Espainiako erregealdi efektiboaren hasiera markatu zuen -
GUARDIA ZIBILA SORTU
Zelaiko segurtasuna hobetzeko eta orden publikoa mantentzeko sortu zuten. Sorkuntzak segurtasun nazionaleko gorputz eraginkor baten beharrak erantzun zuen -
LA GLORIOSA
Altxamendu militar eta herritarra izan zen Espainian, Isabel II.a erreginaren abdikazio eta kanporatzean gertatu zena. Ekitaldi honek Seiurteko Demokratikoaren hasiera markatu zuen -
PESETA EZARRI
Pezetak erreal zaharrak ordezkatu zituen eta zirkulazioan mantendu zen 2002an euroa onartu zen arte. -
Period: to
PSOE ETA UGT SORKETA
Pablo Iglesias Posse-k sortua, Espainiako Langile Alderdi Sozialista langileen eskubideak defendatzen dituen alderdi politikoa da.
Pablo Iglesias Posse-k ere sortua, Langileen Batasun Orokorra lan eskubideen alde borrokatzen duen sindikatua da. -
KONSTITUZIOA
Konstituzio honek monarkia konstituzionala ezarri zuen eta Espainian gizonezkoen sufragio unibertsala onartu zuen lehena izan zen -
Period: to
ESPRESIONISMOA
Errealitatea zalantzan jarri eta subjektuaren esentzia eta sentimenduak azpimarratzen dituen mugimendua da, non Emil Nolde eta Vasily Kandinsky nabarmendu ziren. mendearen hasieran garatu zen batez ere Alemanian. Artista horiek emozio subjektiboak adierazi nahi zituzten errealitate objektiboaren ordez, forma distortsionatuak, kolore biziak eta pintzelada indartsuak erabiliz, estutasuna, alienazioa eta kritika soziala transmititzeko, industrializazioaren eta Lehen Mundu Gerraren tentsioan -
Period: to
FAUVISMOA
Fauvismoa XX. mendearen hasierako mugimendu artistikoa izan zen (1905 inguruan), eta kolore biziak, puruak eta biziak erabili zituen, pintzelkada kementsuekin aplikatuta eta ikus-errealitateaz gehiegi arduratu gabe. Adierazpen emozionalean jartzen du arreta, ez adierazpen zehatzean. Ezuagarriak
Kolore ez-naturalistak (adibidez, zuhaitz urdinak, aurpegi berdeak).
Forma sinplifikatuak eta ingurune markatuak.
Modelatua eta ikuspegi tradizionala baztertzea. -
"LA ALEGRÍA DE VIVIR" (HENRI MATISSE)
Fauvismoaren ser den ondo irudikatzen duelako aukeratu dut lan hau: kolore biziak eta naturaren aurkakoak, forma sinplifikatuak eta adierazpen-askatasun erradikala. Mihise horretan, Matissek alde batera uzten du ikuspegi tradizionala, eta errealitateari ez dagozkion tonalitate biziak erabiltzen ditu. Irudi biluziak erakusten ditu obrak paisaia idiliko batean, baina iraultzailea da nola kolore puru eta ausartek harmonia eta pozezko zentzua sortzen duten. -
"LES DEMOISELLES D`AVIGNON (PABLO PICASSO)
Koadro hau funtsezkoa da, kubismoaren sorrera markatzen duelaako. Picassok espazioaren eta formaren irudikapen tradizionalarekin apurtzen eta iraultzailea irudikatzen duelako aukeratu dut. Bost irudi femeninoak plano geometrikoetan zatituta daude, aurpegiek aurrealdeko eta profileko ikuspegiak konbinatzen dituzte aldi berean, eta ikuspegi tradizionala erabat desagertzen da. Eskuin irudien aurpegietan -
Period: to
KUBISMOA
Eragina egin zuen pinturan, formak irudi geometrikoetan deskonposatu zuelako eta objektu beraren hainbat ikuspegi irudi bakar batean erakutsi baitzituen. Kubismo analitikoan (tonu neutroetan zatikatutako formak) eta kubismo sintetikoan (kolore biziagoak) banatzen da. Pablo Picasso eta izan zen ordezkari nagusiena -
Period: to
DADAISMOA
Logika eta arrazoiaren aurkako protesta gisa jaio zen mugimendua da, irrazionala azpimarratuz, non Tristan Tzara nabarmendu zen. 1916an sortu zen Zurichen. Lehen Mundu Gerrarei aurre egiteko. Dadaistek errefusatu egiten zituzten balio burgesak, konbentzio artistikoak eta arte tradizionalaren ideia bera. Arte kategoriara goratutako eguneroko objektuak, collagea, fotomuntaketa sartu zituzten. Mugimendua nahita artearen aurkakoa eta edertasun eta esanahiaren nozio ezarriak suntsitu zuten -
"FOUNTAIN" MARCEL DUCHAMP
Hau aukeratu dut, grazia eman zidalako eta dadaismoaren esentzia iraultzaile eta probokatzailea ederki irudikatzen duelako. Duchampek portzelanazko pixatoki bat besterik ez zuen hartu, "R. Mutt" ezizenez sinatu, "Fountain" titulatu eta artelan gisa aurkeztu zuen. Keinu erradikal horrek zalantzan jartzen zuen artearen definizioa bera, haren erakundeak eta balioak. Eguneroko objektu erabilgarri bat artearen mailara jasotzean, Duchampek konbentzio estetiko tradizionalei aurre egin zien -
TOTALITARISMOAREN SORRERA ETA AMAIERA
Totalitarismoa kontzeptu politiko gisa XX. mendearen lehen erdian sortu zen nagusiki. Historikoki, erabat totalitariotzat hartutako lehen erregimenak Lehen Mundu Gerraren ondoren sortu ziren. Crac-ak totalitarismora ere eraman zuen, krisi ekonomikoa delako.
Totalitarismoari ezin zaio azken datarik jarri, baina askok mundu gerraren ondoren desegin ziren -
Period: to
FAXISMOA
Italian sortua eta beste herrialde batzuetara zabalduta, demokrazia, liberalismoa eta parlamentarismoa baztertu eta alderdi bakarreko diktadura ultranazionalista eta militarista ezartzen du lider karismatiko batekin bere ekonomia, errepresio eta zigorrezko gizartea kontrolatzen ditu, komunikabide eta gorroto diskurtsoak erabiliz. Benito Mussolini zuzenduta -
Period: to
ESTALINISMOA
Errusian 1924an Lenin hil ondoren, Estalin boterean jarri zen. Berak Alderdi Komunistaren barruan edozein oposizio mota kendu zuen. Erregimenaren garaian, disidenteen jazarpenak, Alderdi Komunistako kideen eta intelektual kritikoen aurkako purgak eta milaka preso bidali zituzten “gulags” izenez ere ezagutzen diren lantokietara. -
Period: to
SURREALISMOA
Mugimendu hau Fpsikoanalisiaren teorietan inspiratuta dago, non artistek arrazionaltasuna baztertzen duten, inkontzientea esploratzen dute eta ametsen mundua irudikatzen dute. Salvador Dalí izan zen bere ordezkari nagusietako bat. Surrealismoa 1924an sortu zuen. Teknika hauek dira, kontzienterik gabeko sorkuntza, paranoia kritikoa eta elementu inkongruenteen aurkako gauzak. Mugimenduak eragin handia izan zuen lmunduan eta garrantzitsua izaten jarraitu zuen Bigarren Mundu Gerraren ondoren ere. -
BERRESPEN PRAGAMATIKOA
Karlos IV.a erregeak emandako dekretua izan zen. Dekretu honek Lege Salikoa baliogabetu zuen, emakumeek Espainiako tronua oinordetu ahal izatea ahalbidetuz -
Period: to
ALEMANIA NAZIA
Hitler Versaillesko Ituna baztertu eta "Alemania handi bat" bilatu zuen. 1923an estatu kolpe txar baten ondoren bere alderdiak irabazi zuen 1932an. Hindenburg hil ondoren, Hitlerrek boterea hartu eta Hirugarren Reicha aldarrikatu zuen.Ekonomia bultzatu zuen, Estatuaren esku-hartzearekin, autohornikuntzarekin eta obra publikoekin, armamentu berri baten batera. Juduak persegitzen zituen, Nurembergeko Legeekin eta Kristal Hautsien Gauarekin , Daviden "J" eta izarrarekin identifikatzera behartuz -
METAMORFOSIA ( DALÍ)
Pintura hau aukeratu dut atentzioa deitu didalako, eta gainera, greziar mitologiako jainko bati buruzkoa delako, jainko honek bere buruaz maitemintzean lore bihurtu zen, eta, egia esan, nahiko ondo irudikatzen du, ulertzen da zelan ezkerraldean uretan bere burua ikusten duela, baina eskuinaldean, berriz, esku baten harrapatuta dagoela lore bihurturik -
Period: to
FANKISMOA
Frankismoa (1939-1975) Gerra Zibilaren ondoren Frankok gidatutako diktadura izan zen. Autoritarismoa, errepresioa, nazionalismoa eta pobrezia eragin zuen. Hasierako ekonomia autoritario izan zuen ezaugarri. 1959tik, Egonkortze Planarekin, "Espainiako miraria" bezala ezagutzen den hazkunde ekonomikoa bizi izan zuen. Eliza Katolikoak eragin handia izan zuen gizartean. 1975ean Franco hil zenean amaitu zen erregimena, Trantsizio Demokratikoari bide emanez. -
"EL GRITO" EDVARD MUNCH
Espresionista izatea zer den ondo irudikatzen duelako aukeratu dut lan hau: emozio biziak errealitate objektiboaren gainetik irudikatzea. Zeru uhindua tonu laranja eta gorrietan, estutasun existentzialeko keinu batean desitxuratutako aurpegia duen figura, eta garrasiaren bibrazio ozena transmititzen dutela diruditen lerro makurrak, denak antsietate sakon bat komunikatzen du. Munchek ez zuen errealitate bisuala irudikatu nahi, errealitate emozionala baizik.