İslam Medeniyetinin Doğuşu

Hz. Ebu Bekir'in halife seçilmesi

632

Hz. Muhammed'ten sonra Hz. Ebu Bekir 632 yılında ortak bir kararla Sakifetü Beni Saide denilen yerde İslam Devleti’nin ilk halifesi seçildi.

Ridde Olayları

632

Hz. Ebu Bekir'in ilk yıllarında, sahte peygamberler çıktı ve bazı kabileler zekat vermeyeceklerini söylediler. Bunun üzerine Ridde Olayları dediğimiz olaylar patlak verdi.

Hilafet kurumunun ortaya çıkışı

632

Hz. Muhammed'in vefat etmesinden sonra siyasi otorite boşluğundan dolayı hilafet kurumu ortaya çıktı.

Hz. Ebu Bekir ve hilafeti

Period: 632 to 634

Kur'an'ın Mushaf haline getirilmesi

633

Ridde Olaylarından sonra Kur'an hafızlarının bazılarının şehid olmasıyla birlikte Kur'an'ın koruma altına alınması gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılması için Mushaf haline getirildi.

Ridde Olayları

633

Ridde Savaşları, Hz. Ebu Bekir dönemindeki en önemli olaylardır. Bu savaşlar bittikten sonra fetih hareketleri başlamıştır.

Ecnadeyn Savaşı

634

Müslümanların Suriye ve Filistin’i fethi sırasında Bizanslılarla yaptıkları ilk büyük savaştır. Ecnadeyn Savaşı ile Filistin ve Suriye’nin kapıları Müslümanlara açıldı.

Hz. Ömer ve halife seçilmesi

634

Hz. Ebu Bekir kendisinden sonra yerine Hz. Ömer’i halife olarak önerdi. Ortak bir kararla bu kabul edildi ve böylece İslam Devleti'nin ikinci halifesi Hz. Ömer oldu.

Köprü Savaşı

634

Hz. Ömer döneminde Irak bölgesinde Sasaniler'e karşı yapıldı ve Müslümanlar bu savaşta yenildi.

Hz. Ömer ve hilafeti

Period: 634 to 644

Yermük Savaşı

636

Suriye’de Bizanslılarla yapılan son büyük savaş oldu. Suriye bölgesi tamamen Müslümanların eline geçti.

Kadisiye Savaşı

637

Müslümanlar ve Sasaniler arasında yapıldı. Müslümanların zaferiyle sonuçlandı ve bunun sonucunda İran’ın kapıları Müslümanlara açıldı.

Filistin ve Kudüs'ün fethi

638

Filistin fethedildi ve Kudüs Müslümanların eline geçti. Kudüs'ün ilk fatihi Hz. Ömer oldu

Hicri Takvim

639

Hz. Ömer'in halifeliği sırasında Hz. Ali'nin önerisiyle Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicreti baz alındı ve Hicri Takvim oluşturuldu ve kullanılmaya başlandı.

Divan Teşkilatı

641

İslam dünyasında ilk defa Hz. Ömer döneminde fey gelirlerini dağıtmak için kuruldu.

Beyt'ül Mal

641

Bu kurumun tarihini Hz. Muhammed'in medine dönemine kadar götürmek mümkün olsa da devlet hazinesinin (Beyt’ül Mal) belirli bir sisteme oturtulması Hz. Ömer döneminde oldu.

Adli Teşkilat

641

Fethedilen toprakların yönetiminin daha kolay olması için yönetim birimlerine ayrıldı. Ayrılan yönetim birimlerine valiler ve kadılar atandı.

Nihavend Savaşı

642

Bu savaş, İslam tarihinde Fetihler Fethi olarak anılmaktadır. Sasaniler bu yenilgiden sonra bir daha toparlanamadılar. Böylelikle Irak’ın tamamı fethedildi. Irak bölgesinde Basra ve Kûfe şehirleri askeri garnizon olarak kuruldu.

Mısır'ın Fethi ve Fustat

643

İskenderiye'nin fethinden sonra Mısır da fethedildi ve Mısır'ın idaresi için Fustat şehri askeri garnizon olarak kuruldu.

Hz. Ömer'in şehadeti

644

Hz. Ömer, İran'lı bir köle olan Ebu Lülü tarafından şehid edildi.

Hz. Osman

644

İkinci halife Hz. Ömer’in şehid edilmesinden sonra bir şura tarafından üçüncü halife olarak seçildi.

Hz. Osman ve hilafeti

Period: 644 to 656

İlk İslam Donanması

649

Şam Valisi Muaviye tarafından ilk İslam donanması kuruldu ve seferlere başladı. Denizdeki ilk sefer Kıbrıs'a oldu. Kıbrıs vergi vereceğine dair bir anlaşma yaptı.

Kur'an'ı Kerim ve çoğaltılması

651

Kur’an-ı Kerim çoğaltıldı ve çoğaltılan yedi Kur'an nüshasından biri Medine'de bırakıldı. Diğer nüshaları Mekke, Kufe, Basra, Şam, Yemen ve Bahreyn'e gönderildi.

Zatü's Savari Savaşı

652

Bu tarihte Sicilya ve Rodos üzerine seferler düzenlendi. İslam donanması Bizans donanmasına karşı büyük bir zafer kazandı. Zatü’s Savari adı verilen bu savaş ile Bizans’ın Doğu Akdeniz’deki hâkimiyeti sona erdirildi.

Kıbrıs'ın fethi

654

Kıbrıs vergi vereceğine dair anlaşma yapmış olmasına rağmen bundan caymış ve Kıbrıs bu tarihte fethedilmiştir.

Türklerle Karşılaşma

655

Müslüman/Arap orduları ve Hazar Türkleri arasında yoğun savaşlar yaşandı; bu savaşlar sonucunda Hazarlar İslam ordularının Kafkaslar’ın kuzeyine geçmesini engelledi.

Hz. Ali'ye baskılar

656

Hz. Osman’ın şehit edilmesinden sonra katillerin bulunması için Hz. Ali’ye baskılar yapıldı. Bunların başında Hz. Muaviye ve Hz. Aişe vardı.

Cemel Vakası

656

Hz. Aişe’nin önderliğindeki Mekke grubu ile Hz. Ali grubu aralarında (Cemel Vakası) yaşandı. Olay Hz. Aişe'nin devesinin etrafında yaşandığı için bu ismi almıştır.

Hz. Ali ve olaylı halifelik seçimi

656

Hz. Ali halkın belli bir kesimi tarafından dördüncü halife olarak seçildi. halifeliğine onay verenler genellikle Haşimoğullarındandı. Ümeyyeoğulları ise buna pek yanaşmadılar.

Hz. Osman'ın şehadeti

656

Devletin üst makamlarına kendi soyundan olanları getirmesi iddiası tepkilere yol açtı ve bir grup isyancı tarafından şehit edildi.​

Hz. Ali ve hilafeti

Period: 656 to 661

Sıffin Savaşı

657

Cemel Vakası'ndan sonra Muaviye, Hz. Osman'ın katillerinin bulunmamasını gerekçe göstererek isyan etti. Muaviye grubu ile Hz. Ali grubu arasında 657’de Sıffin Savaşı yapıldı.

Müslümanlar arasında ilk ayrılık

657

Hakem Olayı ardından Müslümanlar, 3 siyasal gruba ayrıldı; Şiiler, Sünniler, Hariciler.

Hakem olayı

657

Sıffin Savaşı'nda Muaviye taraftarlarının mızrak uçlarına Kur'an sayfaları takmasından dolayı Hz. Ali taraftarları geri çekilmek zorunda kaldılar. Olay sonrasında halifenin kim olduğunu belirlemek amacıyla Hakem Heyetine gittiler. Bu sebeple bu olaya Hakem Olayı denir.

Nehrevan Savaşı

658

Sıffin Savaşı sonrası ayrılıkçı bir politika izleyen Hariciler ve Hz. Ali arasında gerçekleşen bu savaş Haricilerin yenilmesiyle sonuçlandı.

Hariciler ve Hz. Ali'nin şehadeti

661

Sıffin Savaşı'ndan sonra ne Muaviye'nin ne de Hz. Ali'nin halifeliğini kabul etmeyen bu grup, başta Hz. Ali olmak üzere Muaviye ve Amr. bin As'a suikast düzenlediler. Sabah namazı vakti düzenlenen bu suikastlerde Hz. Ali şehid oldu.

Muaviye (Birlik Yılı)

661

Hz. Hasan Müslümanlar arasında daha fazla kargaşa olmasını arzu etmediği için Muaviye'nin halifeliğini ondan sonra yine seçimle belirlenmesi şartıyla kabul etmiştir. Böylelikle İslam tarihinde halifelik, yaklaşık 90 yıl sürecek olan Emevi Hanedanlığı'na geçmiş oldu. Emeviler Döneminde İslam Devleti'nin merkezi Şam'a taşınmıştır.

Hz. Hasan ve halifeliği

661

Son halife Hz. Ali'nin hariciler tarafından şehit edilmesinden sonra oğlu Hz. Hasan halifeliğini ilan ederek kısa bir süre İslam topraklarının bir kısmını yönetmiş ancak Muaviye'nin güçlü bir ordu kurup geniş topraklara hükmetmesi pek çok Müslüman'ın onun halifeliğini kabul etmesine sebep olmuştur.

Emeviler Dönemi

Period: 661 to 750

İstanbul Kuşatması

669

İstanbul kuşatma altına alındı. Kuşatma başarılı olmasa da İstanbul üzerine akınlar devam etti. Kuşatma sırasında daha önce Hz. Muhammed’in sancaktarlığını yapan Eyüp El Ensari şehid oldu. Bugün İstanbul’daki Eyüp Sultan Türbesi, Eyüp El Ensari’ ye aittir. ​

Kayrevan Şehrinin Kurulması ve Kuzey Afrika Fetihleri

670

Kuzey Afrika fetihleri için askeri üs olarak Kayrevan şehri kuruldu. Berberiler arasında İslam hızla yayılmaya başladı. ​

II. İstanbul Kuşatması

674

Birinci kuşatma başarısız olunca İstanbul ikinci kez kuşatıldı. Denizden yapılan bu kuşatma aralıklarla yedi yıl sürdü. Bu kuşatmadan, iklim farklılığına askerlerin uyum sağlayamaması, İstanbul’un merkeze uzak olması, İstanbul’un etrafının surlarla çevrili olması ve Bizans’ın grejuva denilen “denizde de yanabilen Rum ateşi” ile savunma yapması yüzünden sonuç alınamadı.

Maveraünnehir ve Sind Fetihleri

676

Ordular Buhara ve Semerkant’ı ele geçirdiler. Kabil’e kadar ulaşıp şehri aldılar. Hindistan’ın bir bölümü vergiye bağlandı.

Müslümanlar arasında ikinci ayrılık

680

Muaviye vefatından önce yerine veliahd olarak oğlunu bırakmak istediğini ilan etmiş, ciddi tartışmalar yaşanmıştı. Yine de vefatından sonra çoğu bölgede Yezid’e biat edildi.
Problem Medine’de çıktı. Hz. Hüseyin ve Abdullah bin Zübeyr, Yezid’in halifeliğini tanımadılar. Kendilerinden zorla biat alınmak istenince de Medine’yi terk ederek Mekke’ye gittiler. İkinci iç savaşın fitilini ateşlenmiş oldu.

Kerbela Olayı

680

Yezid’in hilafetine en büyük itiraz Kûfelilerden geliyordu. Hz. Hüseyin’e mektup yazarak Kûfe’ye davet ettiler ve bayrağı altında Yezid ile savaşacaklarını bildirdiler. Hz. Hüseyin Kûfe’ye doğru yola çıktı ama yolda Yezid’in görevlendirdiği ordu yetişti. Kûfe’den de yardım gelmedi. Hz. Hüseyin ve beraberindekilerin tamamına yakınını Kerbela’da katledildi. ​

Abdullah Bin Zübeyr

683

Hz. Hüseyin’in şehadetinden sonra Abdullah bin Zübeyr Medine’de gizlice biat almaya başladı. Medine halkı da eğlenceye düşkünlüğü yüzünden Yezid’e biattan ayrılma eğilimindeydi. Yezid’in isyanı bastırmak için gönderdiği ordu Medineliler ile savaştı ve yendi. Ardından Medine’yi kuşattı. Kuşatma devam ederken Yezid’in vefat haberi gelince kuşatma kaldırıldı, ordu Şam’a geri döndü.

II. Muaviye Dönemi

683

Yezid’in ölümü üzerine oğlu II.Muaviye’ye biat edildi. Muaviye siyasetle pek az ilgilenmekte idi. Halifeliğin babadan oğula irsi olarak geçmesinin doğru olmadığını ve halifenin şura ile seçilmesinin daha doğru olduğunu düşündü. Babası Yezid öldüğünde halife olmak istemediği halde devlet idarecileri ve saray mensuplarının halife olmanın doğru olduğunu ve erdemli hüküm sürmenin mümkün olduğunu ona inandırdıktan sonra halifeliğe geçtiği bildirilir.

II. Muaviye’nin Vefatı

684

Muaviye icraat yapmaya vakit bulamadan vefat etti. Abdullah b. Zübeyr’in isyanı devam ediyordu, ülke tamamen bir kargaşa ortamına sürüklenmişti. Emevilerden dahi birçok kimse Abdullah b. Zübeyr’e biat etmeyi düşünüyordu.

Mervan bin Hakem

684

Kendisine yapılan teklifler üzerine Mervan bin Hakem halifeliğe niyetlendi. Emeviler arasında yapılan görüşmelerde de çoğunluğun desteğini sağladı.
Önce Şam’daki isyanı, ardından Filistin’deki ve Mısır’daki Abdullah bin Zübeyr isyanını bastırdı.

Abdülmelik Dönemi ve İsyanların Bastırılması

685

Mervan bin Hakem öldükten sonra yerine oğlu Abdülmelik geçti. Abdullah bin Zübeyr’in isyanı Arabistan ve Irak’ta hala devam ediyordu. Diğer taraftan Ehli Beyt taraftarları ve Hariciler de isyan halindeydiler. İç karışıklıklardan istifade eden Bizans da saldırılarını artırmıştı. Abdülmelik tüm karışıklıkları ortadan kaldırmayı başardı.
Arapçayı resmi işlerde zorunlu dil haline getirdi ve Arapça yazılı para bastırdı. Vergi kayıtlarının Yunanca ve Farsçadan Arapçaya çevrilmesini başlattı.

Muhtar es-Sekafi

691

Hz. Hüseyin’in intikamını alma adına ortaya çıkan Muhtar es-Sekafi, Kufe’yi Abdullah bin Zübeyr’in elinden almıştı. Abdülmelik’in gönderdiği orduları da yendi. Abdülmelik bundan sonra müdahale etmedi. Abdullah b. Zübeyr’in müdahalesini bekledi. Abdullah bin Zübeyr, 691’de Muhtar’ı yenerek Irak’ı kontrolü altına almayı başardı.

Kubbet-üs-Sahra

691

Kubbet-üs-Sahra, zamanının ilk İslami yapılarından biriydi. yılları arasında, muhtemelen en önemli Emevi halifesi olan Abdülmelik tarafından, İbn Zübeyr'e ​​karşı verdiği bir iç savaş sırasında, taraftarları için dini bir odak noktası olarak yaptırılmıştır. Abdülmelik, Kubbet-üs Sahra'nın inşaatına başladığında Kâbe'nin kontrolüne sahip değildi.

Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî

692

Abdulmelik, Abdullah bin Zübeyr ile mücadele etmesi için ünlü komutanı Haccac’ı görevlendirdi. Haccac Mekke’yi kuşattı. Uzun süren kuşatmanın sonucunda Abdullah bin Zübeyr öldürüldü. ​

İlk İslam Parası

696

İlk İslam parası bu dönemde basıldı. Dinar adı verilen bu altın paraların her iki yüzünde de Allah'tan başka İlah yoktur yani Kelime-i Tevhid yazılıdır.

Harici İsyanının Bastırılması

697

Haricilerin bir kolu İran’da isyan halindeydiler. İsyanların bastırılması ancak Haccac'ın görevlendirilmesi ile mümkün oldu. İsyanın bastırılması Haccac’ın 3 yılını aldı.

Vasıt Şehrinin Kurulması

702

Hz. Ömer zamanında askeri garnizon olarak kurulan, sonra çok büyük merkezlere dönüşen Kûfe ve Basra’nın yerini alacak askeri garnizon olarak Haccac tarafından kuruldu. Irak’ta, Kûfe ile Basra’nın tam ortasında yer alıyordu ve ordu doğu seferlerine buradan çıkıyordu.

Velid bin Abdulmelik Dönemi

705

Abdülmelik öldüğünde oğluna büyük ölçüde sorunsuz bir devlet bıraktı. Babasından sorunları halledilmiş bir devlet devralan Velid ikinci İslam Fetih dalgasını başlattı.
Maveraünnehir’i Kuteybe bin Müslim
Sind ve civarını Muhammed bin Kāsım es-Sekafi
Anadolu gazalarını kardeşi Mesleme bin Abdülmelik
İspanya’yı Tarık bin Ziyad ve Musa bin Nusayr
Bu fetihler sayesinde ülkenin sınırları Türkistan’dan Fransa içlerine, Anadolu’dan Hindistan sınırlarına kadar uzandı.

İslam Orduları

711

Tarık bin Ziyad komutasındaki İslam ordusu İspanya’nın fethine başladı.
Türkler de bu dönemde yoğun bir şekilde İslam’a girmeye başladılar.
İmar faaliyetlerine de önem verildi. Kudüs’teki Mescid-i Aksa ve Şam’daki Emeviye Camii bu dönemde yapıldı.

Kadiks Savaşı - Vadi-i lekke Savaşı

711

Emeviler ve Vizigotlar arasında oldu. Emevilerin komutanı Tarık bin Ziyad, Kadiklerin komutanı ise Kral Rodiktir. Savaşın sebebi Müslüman olan Emevi Devletinin İspanyayı ele geçirmek istemesidir. Bu savaş Sonucunda ise Kral Rodik öldürüldü , Vizigot Krallığı son bulmuş ve İspanya Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Müslümanlar İspanya yarım adasına Endülüs ismini verdi.

Türkler

711

Türkler de bu dönemde yoğun bir şekilde İslam’a girmeye başladılar.

Emeviye Camii

711

İmar faaliyetlerine de önem verildi.Şam’daki Emeviye Camii bu dönemde yapıldı.

Süleyman Bin Abdulmelik

715

Velid’in ölümü üzerine babasının veliaht tayin ettiği kardeşi Süleyman Halife oldu. Halife olur olmaz ilk işi, abisini kendisine karşı destekleyen devlet adamlarını ortadan kaldırmak oldu. Kabileler arasında mücadeleler yeniden başladı. Dönemi, Emeviler için duraklama döneminin başlaması olarak kabul edilir.

İstanbul Kuşatması

717

Süleyman bin Abdulmelik önemindeki en dikkate değer askeri harekat İstanbul’un kuşatılmasıdır. Önemli kayıplar veren İslam ordusu fethi başaramamıştır. Kendisi de sefahate düşkün birisiydi. Diğer yandan onun döneminde din adamlarının etkisi zirveye ulaştı. Ölüm döşeğindeyken, yerine tayin edebileceği oğlu ve kardeşleri varken amcasının oğlu Ömer bin Abdülaziz gibi dindar birini veliaht gösterdi.

II. Ömer- Ömer Bin Abdulaziz

717

Halife tayin edildiğinde Medine Valiliğini yürütüyordu. İlmi ve takvası ile meşhurdu. Diğer Emevi halifelerinden farklı bir profil çizen Ömer bin Abdülaziz bazıları tarından 5. Raşid halife olarak kabul gösterilir. İlmi çalışmalara büyük önem verdi. En yakın danışmanları zamanın büyük alimleriydi. Fıkıh ve Kelam alanında önemli çalışmalar yapıldı. Halk tarafından sevilmeyen idarecileri alarak yerlerine dindar, dürüst yöneticiler atadı. Haksız olarak el konmuş malları hazineye devretti. ​

II. Ömer - Ömer bin Abdulaziz

717

Hz. Ali evlatlarına çok iyi davrandı. Haricilerle ikna yoluyla mücadele etmeye çalıştı. Harici isyanları durdu. Arap olmayan Müslümanlardan alınan haksız vergileri kaldırarak eşit Müslümanlar haline getirdi. Onun döneminde Berberiler ve Türkler arasında İslam hızla yayılmaya başladı. Halife seçiminde istişareyi temel yöntem haline getirmek için gayret ettiyse de Emevi ailesinin şiddetli muhalefetini aşamadı. Yerine Süleyman tarafından veliaht gösterilmiş olan Yezid bin Abdülmelik geçti. ​

II.Yezid’in Halife Olması

720

Emevi halifelerinin en başarısızlarından birisi olarak kabul edilir. Halifelik makamına yakışmayacak bir hafif meşrep tabiata sahipti. Vaktinin çoğunda devlet işlerinin dışında işlerle meşguldü.
Döneminde Yezid bin Mühelleb isyanı patlak verdi. Yezid bin Mühelleb, Halife Velid’in emriyle Haccac’ı ortadan kaldırmıştı. Yeni halife ise Haccac’ın yeğeni ile evliydi. Kendisini cezasız bırakmayacağını düşünerek kaçtı ve kabilelerin desteğini de sağlayarak Basra’yı ele geçirdi. ​

Türk-Arap İlişkileri

720

Arap orduları, Muaviye’nin halife olmasından sonra Türklerle mücadele etti ve bu mücadelelerde Horasan bir üs olarak kullanıldı. Bölgede Türkler, kalabalık olmalarına rağmen siyasi birlik oluşturamadılar. Bu durum Arapların bölgeyi fethini kolaylaştırdı. Horasan valiliğine getirilen Kuteybe, Ceyhun Irmağı’nı geçerek Taşkent, Buhara, Semerkant şehirlerini ele geçirdi. Türgeş Kağanı Sulu Han, Emevi valisini yendiyse de daha sonra geri çekilmek zorunda kaldı.

Hişam bin Abdulmelik

724

Başarılı bir devlet adamı ve dindar bir insandı. Dönemi, Emevi devlerinin 3. Yükseliş devri olarak görülür.
Hazar Denizi civarında Soğdlular ve Türkler’le şiddetli savaşlar yapıldı.

Avrupa'da İlerleyişin Durması

732

Endülüs’te Abdurrahman el-Gāfiki kumandasında Pireneler’i geçen İslam ordusu, Fransa’da Poitiers’te Charles Martel kumandasındaki Frank ordusuna yenildi. Avrupa içlerine uzanan İslam dalgası ancak durdurulabilmişti.
Döneminin sonuna doğru Abbasi muhalefeti ve Harici propagandası arttı. Hz. Ali evlatlarından Zeyd bin Ali’nin isyanı ortaya çıktı ama kolayca bastırıldı.

Puvatya Savaşı

732

Avrupa’daki ilerleyiş Fransa’da Franklarla yapılan Puvatya Savaşı’na kadar sürdü. Abdurrahman el-Ğâfıkî komutasındaki İslâm ordusu ile Şarl Martel (Charles Martel) komutasındaki Frank ordusu arasında meydana gelen Puvatya savaşı, gerek İslâm tarihi gerekse Avrupa tarihi açısından önemli bir savaştır.Bu savaştan sonra Müslümanlar Avrupa’da toprak kaybetmeye başladı.

II. Velid - Velid bin Yezid

743

Bir önceki Halife’nin oğluydu. Vaktini devlet idaresinden çok içki alemleri ve av partileri ile geçiriyordu. Mukaddes değerleri de hafife aldığı rivayet edilen Velid, Emeviler de dahil olmak üzere güçlü bir muhalefet ile karşılaştı.
Emevi ailesinden III. Yezid bin Velid bin Abdülmelik’in liderlik ettiği bir isyanla II. Velid tahttan indirildi ve öldürüldü.

III. Yezid- Yezid bin Velid

744

II. Velid’i tahttan indiren III. Yezid Halife oldu. Ömer bin Abdülaziz’i örnek alacağını ilan etti ama otoriteyi sağlayamadı. 6 ay sonra da vefat etti.

İbrahim bin Velid

744

III. Yezid’in kardeşi İbrahim başa geçti.

II. Mervan - Mervan bin Muhammed

744

Halifeliğini kabul etmeyen Azerbaycan valisi Mervan, öldürülen Velid’in çocuklarının hilafet hakkını savunmak bahanesi ile Şam’a hücum etti.Bizansla savaşan güçlü bir orduya sahipti. Şam’ı ele geçirdi. Kendisini Halife ilan etti. Ama o da otoritesini kabul ettiremedi. Bu yüzden hilafet merkezini Harran’a taşımak durumunda kaldı.Ülke bölünmüş, birlik kaybolmuş, isyanlar başlamıştı. Suriye ve Irak bölgesinde birçok cephede savaşmak zorunda kalsa da isyanları büyük ölçüde bastırmaya muvaffak oldu.

Abbasi İsyanı ve Emevi Devletinin Yıkılması

750

Ebu Müslim Horasani Mevalinin de desteğini alarak Horasan’da isyan başlatmıştı.Hz. Peygamber’in akrabalarını başa geçirmek istiyordu.İsyan Fars ve Horasan bölgesinde yayıldı. Sonra isyancılar Kûfe’yi ele geçirdiler ve Seffah’ı halife ilan ettiler. Mervan’ın ordusu yenildi.Suriye’ye kaçan Mervan’ı takip edip, Mısır’da öldürüldüler.Emevi ailesi tamamen ortadan kaldırıldı. Sadece Abdurrahman bin Muaviye katliamdan kurtuldu. Kuzey Afrika’ya oradan da Endülüs’e geçerek Endülüs Emevi Devleti’ni kurdu.

Emevi Devleti’nin yıkılması sebep sonuç ilişkisi

750

Devletin yıkılmasında;
İmparatorluğun çok geniş sınırlara ulaşması sonucu merkezi otoritenin zayıflaması,
Arap milliyetçiliği politikası izlemesi sonucu, Emevi egemenliğindeki Mevâli diye tabir edilen Arap olmayan Müslümanların yönetime karşı tavır almaları,
Devlet makamlarına genellikle Emevi ailesi dışında yöneticilerin getirilmemesi,
Şiilerin halifeliği ele geçirme mücadelelerini sürdürmeleri,
Hz. Muhammed’in soyundan gelenlerin Emevi yönetimine karşı mücadeleleri etkili olmuştur.

Endülüs Emevi Devleti

756

Emevilerden sonra Abbasi Devleti, Endülüs topraklarını merkezden gönderdiği valilerince yönetmeye başladı ancak 756 yılında Emevi ailesine mensup Abdurrahman bin Muaviye Kurtuba'ya geldi ve yönetimi devraldı.