De opstand

Misstanden in De katholieke kerk

1500

Rond het jaar 1500 hadden veel mensen kritiek op de katholieke kerk. De priesters en monniken vertelden dat gelovigen ze zich aan de regels moesten houden, terwijl zij alle regels braken. De bisschop liet het toe zolang de priesters maar de jaarlijkse boete betaalde.

Aflaatbrief

1507

Gelovigen konden een aflaatbrief kopen van de monniken. Dat is dat je bewijs had dat je zondige gedrag was vergeven. Je kocht dan als het ware een plekje in de hemel.

Karel V

1515

Karel V werd landsheer in 1515 landsheer van de Nederlandse gewesten. Karel V had in het begin nog niet heel Nederland in zijn landen. Maar door nieuwe gebieden te kopen en oorlog te voeren, bezat hij in 1543 had hij heel Nederland in zijn handen.

95 stellingen

1517

De Duitste monnik Maarten Luther dacht : hoe kon je zeker zijn dat je later naar de hemel zou gaan? Luther vond het bedrog dat je een aflaatbrief kocht. Alleen door oprecht te geloven kon je met Gods genade in de hemel komen. In 1517 noteerde hij zijn kritieken in een lijst van 95 stellingen. De leiding van de katholieke kerk werd woest en verband Maarten Luther.

De Nederlanden

1543

Karel V heerste over De Nederlanden, maar Nederland vormde geen eenheid. Het bestond uit zeventien gewesten en elk had eigen regels en eigen gewoontes. Maar ze moesten ook aan geld komen, Voor wat? Om bijvoorbeeld oorlog te voeren. Moesten alle vorsten in Nederland belasting betalen. Karel V was ook de keizer van het Duitse rijk en koning in Spanje, hij verbleef meestal buiten Nederland. Hij liet zich daarom vertegenwoordigen door een landvoogdes.

Plakkaten tegen ketters

1550

De hervormers hadden ook aanhangers in Nederlanden. Karel V wenste dat ze katholiek waren en daarom vaardigde hij een paar keer plakkaten tegen de protestanten, die hij als ketters beschouwde. Een plakkaat was een keer zo streng dat het bekend staat als het bloedplakkaat.

Filips ll

1559

Karel V werd uitgeput van het 40 jaar reizen en besturen. Dus in 1555 trad hij af en ging hij in het warme Spanje wonen. Zijn broer: Ferdinand volgde hem op in het Duitse rijk als keizer. Zijn zoon Filips ll werd koning van Spanje en landsheer van Nederland. Hij voelde zich niet zo thuis in Nederland en daarom vertrok hij 1559 voorgoed in Spanje, het bestuur liet hij over aan zijn halfzus: Margareta van Parma zij werd landvoogdes.

Beeldenstorm

1566

Margareta had beloofd om de inquisitie voorlopig te matigen. Ze moest haar kerkdiensten geheim houden. Tijdens zulke hagenpreken riepen sommige predikanten de toehoorders op om de katholieke kerk in bezit te nemen. Volgens de predikant was dit afgoderij. Zo brak er in 1566 in Vlaanderen de beeldenstorm uit. Over de tijd werd het verspreid naar Nederlanden.

De ijzeren hertog

1567

Margareta gaf de stadhouders de taak om in hun gewesten een eind te maken aan de beeldenstorm. Sommige pakten het harder aan dan andere en sommige gingen voorzichtig aan het werk. Filips ll die had inmiddels besloten om hardere maatregelen nodig waren. Hij stuurde zijn beste Spaanse veldheer naar Nederland: de hertog van Alva. Willem van Oranje vluchtte meteen toen hij het nieuws hoorde. Heftig van Alva volgde hij Margareta als landvoogd en richtte de raad van beroerten op.

Oorlog in der Nederlanden

1572

Willem van Oranje viel Nederland 2 keer binnen met een paar huurlingenlegers maar het mislukte beide keren. Maar tot verrassing namen de watergeuzen het stadje Den Briel over. Nu kozen andere steden in Holland en Zeeland ook de kant van de opstandelingen, want Alva wou de tiende penning in voeren. De staten van Holland en Zeeland benomen op eigen gezag Willem van Oranje opnieuw tot stadhouder. Alva zette de tegenaanval in: als een stad zich niet meteen overgaf werd er een bloedbad gesticht.