-
LUIS XVI.aren exekuzioa
Luis XVI.a 1793ko urtarrilaren 21ean exekutatu zuten Frantzian, Frantziako Iraultzaren garaian. Frantziako monarkiaren amaiera eta Errepublikaren sorrera irudikatu zuen gertakaria izan zen. -
TRAFALGARREKO GUDUA
Trafalgarko Gudua 1805eko urriaren 21ean gertatu zen. Britainiako Errege Armadak, Horatio Nelson admiralaren agindupean, Frantzia eta Espainiako itsas armaden aurka borrokatu zuen eta garaipena lortu zuen. Nelson admiralak borrokan zauritu eta hil egin zen. -
FONTAINELUOKO ITUNA
Fontainebleauko Ituna 1807ko urriaren 27an sinatu zen. Itun honek Frantziari Espainia zeharkatu eta Portugal inbaditzea baimendu zion. Portugaleko lurrak Frantzia eta Espainiaren artean banatu ziren. Ondorioz, Frantziako tropak Espainiatik igaro eta Portugalen sartu ziren. -
ESPAINIAKO INDEPENDENTZIA GERRA
Espainiako Independentzia Gerra (1808-1814) Napoleonen gerretan kokatzen da. Espainia, Portugal eta Erresuma Batua Frantziaren aurka borrokatu zuten. Matxinadak izan ziren lehenik, eta Frantziako tropak Espainiara iritsi ziren -
ARANGUEZKO MATXINADA
Aranjuezko Matxinada 1808ko martxoaren 18-19an gertatu zen. Espainiako Karlos IV.a erregearen aurkako altxamendu bat izan zen, Manuel Godoy sekretarioa kargutik kentzea eta Fernando VII.a semearen esku utzi behar izan zuten agintea eragin zituena. -
Period: to
INDEPENDENTZIA GERRA
Espainiako Independentzia Gerra (1808-1814) Napoleonen Gerretan kokatzen da. Espainia, Portugal eta Erresuma Batua, Frantziako inperioaren aurka borrokatu zuten. Matxinadak hasieran izan ziren eta Frantziako tropak Espainian sartu ziren. Azkenean, aliantzak garaipena lortu zuen eta Fernando VII.a tronura itzuli zen. -
Period: to
ESPAINIA AMERIKA ZITUEN KOLONIA
Espainia Ameriketan kolonien jabe izan zen XVI. mendetik XIX. mendera arte. Kolonia nagusiak: Mexiko, Peru, Kolonbia eta Argentina. Kolonizazioa merkantilismo eta kristianizazio bidez egin zen. -
ERRESISTENTZIA CADIZEN
Erresistentzia Cadizen 1808an hasi zen Napoleondar Gerretan. Espainiako armada eta miliziak Cadiz defendatu zuten frantses inbasioa saihestuz. -
KADIZEKO KONSTITUZIOA
Kadizeko Konstituzioa 1812ko martxoaren 19an onartu zen. Espainiako lehen konstituzioa izan zen, liberala eta monarkia konstituzionala ezarri zuena2. Konstituzio hau Cadizko Gorteek aldarrikatu zuten, eta "La Pepa" ezizenaz ere ezagutzen da. -
FERNANDO VII. ESPAÑARA ITZULI
Fernando VII.a 1814an Espainiara itzuli zen, Napoleonen tropak Espainiatik irten ondoren. Errege izendatu zuten berriro eta absolutismoa berrezarri zuen. -
Period: to
SEI URTEKO ABSOLUTISTA
Sei Urteko Absolutista (1814-1820) Fernando VII.a Espainiara itzuli zen urteetan dago. Fernando VII.akabsolutismoa berrezarri zuen, aurreko erreformak indargabetuz eta zapalkuntza politikari liberalen aurka ezarri zuen. -
Period: to
HIRU URTEKO LIBERALA
Hiru Urteko Liberala (1820-1823) Fernando VII.a erregearen absolutismoaren aurkako iraultza izan zen. Espainian liberalen boterea nagusitu zen, Cadizko Konstituzioa berrezarri eta erreforma politiko eta sozialak bultzatuz. -
Period: to
HAMARKADA DOILORRA
Hamarkada Doilorra (1823-1833) Fernando VII.a Espainiako erregearen erreinu absolutista azken fasea da. Garaian, liberalen aurkako errepresalia eta tirania nabarmenak izan ziren. -
ISABEL JASO KOROA
Isabel II.a 1833an Espainiako errege bihurtu zen, aitaren heriotzaren ondoren. Bere erreinua politikoki instabilak izan ziren, eta 1868an botata zuten -
Period: to
LEHEN KARTISTALDIA
Lehen Karlistaldia (1833-1840): Gerra zibila Espainian. Karlos Maria Isidrok Elisabet II.a ordezkatzeko errege izan nahi zuen, baina liberalek Elisabet babestu zuten. Gerra Nafarroan indartsua izan zen, liberalen garaipenarekin amaitu zen. -
KOSTITUZIOA ONETSI ZEN
1837ko Konstituzioa Espainian onetsi zen, Maria Kristina Borboikoaren erregealdian. Alderdi Progresistaren ekimena izan zen, Alderdi Moderadorekin adostasunezko konstituzio bat proposatu zuten. Konstituzio hau 1845 arte indarrean egon zen -
ISABEL II. ADINEZ NAGUSI ALDARRIKATU ZEN
Isabel II.a 1843an, 13 urte zituela, Espainiako errege bihurtu zen. -
TRENBIDEA INAUGURATU
Trenbidea 1894ko maiatzaren 2an inauguratu zen, Bilbo eta Lezama (gaur egungo Kurtzea) artean. Begoña eta Lezamako geltokietan egin zen lehen bidaia. -
Period: to
FAUVISMOA
-
-
-
-
Period: to
SURREALISMOA
-
Benito Mussolini Italian
1922an, Benito Mussolinik boterea lortu zuen Italian, Erromaren gaineko Martxaren ondoren, herrialdean faxismoaren hasiera markatu zuen funtsezko gertaera. Lehen Ministro izendatua, bere agintea sendotzen hasi zen oposizio politikoa eta komunikabideen kontrola ezabatuz, horrela erregimen totalitario baterako oinarriak ezarriz. -
ALDERDI NAZIAREN IGOERA ALEMANIAN
Alderdi Naziaren igoera Alemanian 1920ko hamarkadan hasi zen, Lehen Mundu Gerraren ondorengo krisi sozial eta ekonomikoaren testuinguruan. Adolf Hitlerrek, Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialistaren (NSDAP) lider karismatikoak, antisemitismoa, antimarxismoa eta arraza arioaren nagusitasuna bezalako ideiak sustatu zituen -
Period: to
PURGA SOBIETAR BATASUNEAN
Joseph Stalin boterera iristeko eta bere kontrola sendotzeko egindako indarkeria kanpaina bat -
Period: to
ERREGIMEN FAXISTEN SENDOTZEA ETA PORROTA
Faxismoaren erregimenak, Benito Mussoliniren Italiako faxismoa eta Adolf Hitlerren Alemaniako nazismoa, Lehen Mundu Gerraren ondoren sortu ziren, krisi ekonomiko eta sozialaren testuinguruan. Erregimen hauek boterea sendotu zuten propaganda, indarkeria eta oposizioaren errepresioaren bidez -
MUSSOLINI BOTERERIK KENDU
Benito Mussolini boteretik kendu zuten 1943ko uztailaren 25ean, Bigarren Mundu Gerraren erdian. Italiako faxismoaren erregimena ahultzen ari zen, eta Grand Council of Fascism-ek (Faxismoaren Kontseilu Nagusia) konfiantza-galdeketa bat egin zuen Mussoliniren aurka -
ALEMANIA NAZIA
Hitlerren eta Alderdi Nazionalsozialistaren (NSDAP) gidaritzapean egon zen Alemaniako erregimen totalitarioa izan zen. Garai honek diktadura politikoaren ezarpena, arrazakeriaren eta ultranazionalismoaren ideologiak, eta gizartearen kontrol osoa izan zituen ezaugarri. -
STALINEN HERIOTZA
Iosif Stalin 1953ko martxoaren 5ean hil zen, Moskuko Kuntsevo Dacha izeneko egoitzan. Bere heriotza garuneko odoljario baten ondorioz gertatu zen, eta Sobietar Batasunean aldaketa politiko sakonak ekarri zituen -
DIKTADURA FRANKISTAREN ERORKETA ESPAINIAN
Francoren diktadura Espainian 1975ean amaitu zen, Francisco Franco diktadorea hil ondoren. Erregimen frankistaren amaiera aldaketa politiko sakon baten hasiera izan zen, Trantsizio Demokratikoa izenez ezagutzen den prozesua. -
Period: to
KOMUNISMOAREN GAINBEHERA EKIALDEKO EUROPAN
Ekialdeko Europan komunismoaren gainbehera 1989an gertatu zen, Sobietar Batasunaren ahultzearekin eta Mikhail Gorbatxoven politika berritzaileekin, hala nola perestroika (berregituraketa) eta glasnost (gardentasuna). Herrialde askotan, protestak eta iraultzak izan ziren, eta komunismoaren erregimenak erori ziren. -
SOBIETAR BATASUNA DESEGITEA
Sobietar Batasuna 1991ko abenduaren 26an desegin zen, Mikhail Gorbatxoven perestroika eta glasnost politikek eragindako aldaketa sakonen ondorioz. Erregimen komunista ahuldu zen, eta Sobietar Batasuneko 15 errepublikek independentzia aldarrikatu zuten.