-
Alfontxo XIII.a
Espainian, mende hasieran Alfonso XIII.a (Alfonso XII. semea) izendatu zuten erregea. Oso egoera zaila zen:
Espainia galdu zuen Ameriketako azken koloniak eta krisi politiko bat egin zen.
Liskar oso bortitzak egon ziren burgesia eta langileen artean.
XIX. mendean lortutako Marokoko lurretan etengabeko gerra bat zegoen eta soldadu asko hil ziren.
1923an, Primo de Rivera jeneralak boterea lortu zuen. Diktadura
jarri zuen. Alfonso XIII.a Espainiatik alde egin zuen baina, arazoak ez ziren konpondu. -
BIGARREN ERREPUBLIKA
1931ko apirilaren 14an Bigarren Errepublika aldarrikatu zen eta konstituzio berri bat onartu zen. Hezkubide berdinak eman zuen eta emakumeak botatu ahal zuen.
Garai honetan erreforma batzuk egin zituzten arazoak konpontzek:
Nekazaritza erreformak egin ziren eta banatu ziren lurrak lan egiten zutenentzat. -Langileen soldatak igo zituzten
-Hezkuntza publikoa indartu zuten.
-Kataluniako estatutua onartu zuten autonomia bihurtzen
-Armada modernizatzen saiatu ziren
-Eliza eta Estatua banatu zituzten -
GERRA ZIBILA
1936ko uztailean, Marokon zeuden armadako kideak Gobernuaren aurka altxatu ziren, erreformen aurka zeudenen babesarekin. Haien asmoa zen boterea berehala eskuratzea, baina herrialdearen zati baten kontrola soilik lortu zuten.
Altxamendu horren ondorioz, Espainian hiru urteko gerra bat piztu zen bi bandoren artean: Bando errepublikanoa: Gobernuko alderdiek osatzen zuten.
Bando matxinatuta edo nazionala: Errepublikaren kontra zeudenekin. Gerra iraundu zuen 1936tik 1938ra. -
FRANCOREN DIKTADURA 1. partea
Gerraren ondoren, Francisco Franco jeneralaren diktadura hasi zen. Horrela, Konstituzioa kendu eta lege berri batzuk egin zituzten:
-Prentsa askatasuna kendu.
-Hauteskunde askeak debekatu, bai eta alderdi politikoak ere.
-Herritar asko beren ideiengatik gartzelatu edo hil zituzten
Hasierako urteak oso gogorrak izan ziren. Pobrezia, gosetea eta eskasia zegoen, eta gainera, beste nazioek blokeo egin zuten Espaina isolatzeko. -
FRANCOREN DIKTADURA 2. Partea
50eko hamarkadatik aurrera, egoerak hobera egin zuen eta Nazioarteko blokeoa kendu zitzaion Espainairi.
60ko hamarkadan, hazkunde ekonomiko garai bat egon zen eta bizi mailak gora egin zuen.
Franco 1975ean hil zen eta diktadura amaitu egin zen. -
TRANSIZIOA
Franco hil eta gero Joan Karlos I.a izendatu zuten Espainiako errege. Alfontso XIII.aren biloba zen. Joan Karlos I.ak Adolfo Suarez izendatu zuen Gobernuko presidente eta hau izan zen diktaduratik demokraziara igarotzeko prozesua gidatu zuena (Transizioa). Prozesu horretan zenbait neurri hartu ziren:
-Ideia politikoengatik gartzelan zeuden presoak askatu ziren.
-1977an hauteskunde demokratikoak egin ziren.
-1978ko Konstituzioa onartu zen. -
KONSTITUZIOA ETA BOTERE BANAKETA
1978ko Konstituzioa da Espainiako lege garrantzitsuena. Bertan jasotzen dira espainiarren eskubideak eta betebeharrak, Espainiako lurralde-antolaketa eta Espainiako estatuaren gobernu forma.
Konstituzioan esaten da Espainiako sistema politikoa monarkia parlamentarioa dela. Estatuak hiru botere dauzka: legegilea, betearazlea eta judiziala. Botere horietako bakoitza besteekiko askea da eta berezko eginkizuna du. Botere banatu zen: botere betearazleak, botere legegiletan eta botere judizialan. -
1981ETIK GAUR EGUN ARTE
-Adolfo Suarez
-1981etik 1982ra Leopoldo Calvo Sotelok
-Felipe González (PSOEkoa) 1982an.
--1996tik 2004ra José María Aznar (PP). Garai horretan, 2002an, Euroa bihurtu zen moneta ofiziala.
-2004tik 2011ra , PSOEk José Luis Rodriguez Zapaterorekin. -2011an PPk, Mariano Rajoy .
-2018ko maiatzaren 30 eta ekainaren 1an artean izan zen presidentea Pedro Sánchez(PSOE).
