-
Period: to
Lehen Mundu Gerra (1914-1918
Lehen Mundu gerrak bete betean harrapatu zuen Euskal Herrian gazte euskaldun asko hil ziren Frantziaren alde (1914-1918).Hala eta guztiz ere Gerrak Frantziarekiko atxikimendua suspertu zuen Ipar Euskal Herrian -
Bigarren Errepublika
1931 an Bigarren Errepublika hasi zen .Euskal Herriko lau probintzietako proiektuaonartu zuten.Ez zuten utzi Errioxa Euskal Herrian sartzen uztea.1936an Franco Errepublikaren aurka jarri zen.Gerra zibila piztu eta Euskal Herria banaturik gertu zen.Orduan onartu zen Araba ,Bizkaia eta Gipuzkoako autonomi estatutua 1936 urrian -
Santonako Ituna
1936an Eusko Jaurlaritza sortu zen 1937an Euskalerri osoa Francoren menpe zegoela Santoñako Ituna siñatu 1937ko abuztuaren 24an eta Eusko Jaurlaritza erbesteratu egin behar izan zuen. -
Europako Ekonomi Elkartea
Ipar Euskal Herrian Enbata aldizkaria jaio zen (1963)haren inguruan gorpuztu egin zenIoarraldeko mugimendu abertzalea ETArekin harremana eduki zuen eta (1959 )an ETA sortu zen frankismoari aurkako borroka armatua ekin zion.ETAk abertzaltusa eta sozialtasuna elkartu zituen ezker abertzalea sortu zen. -
Aljeriako autodeterminazioa
1970 ETAk borroka armatua areagotu zuen. Burgoseko auzia gatazka eragila izan zen.gatazka eragilea izan zen1973 Carrero blanco hil zuen -
iparretarrak talde armatua sortu zen 1973
Bitarten Ipar EUskal Herrian,Enbata sortu ondoren euskal abertzaltasuna pixkanaka pixkanaka sendotuz joan da baita euskara eta euskal kultura ere .Autonomiaren alde eta turismoaren bidez gertatzen ari den kolonizazioaren aurka iparretarrak talde armatua sortu zen -
Jurramendiko Ospazizuna
1975ean Franco hil zen hilzorian zegoela FRAPeko Txiki eta Otaegi fusilatzea agindu zuen 1975 irailaren 27 an Juan Carlos erregeak artu zuuen karguhartu zuen 1976an Sixto borboikoaren jarratzaili karlistek ospakizunetan bi pertsona hil zituzten -
Konstituzio Berria
Hauteskundeak eta gero 1977ko ekainakonstituzio berrria efin eta erreferenduma onartu zen Espainia maila 1978 konstituzioaren akde bozkatu zutenak oso gutxi izan ziren besteak beste euskal eskubideak ez zirelako behar bezala aintzat hartzen -
Jaurlaritza
Araba, Gipuzkoa ,Bizkaiaautonomi estatutuan sartu ziren hurrengo urtean Eusko Jaurlaritza sortu zen ETAren inguruko ezker abertzaleak ez zuen estatutua onartuerkunde armatua mantentzea erabaki zuen -
Batallon Vasco Español
PSOEk ETAren aurka borrokatzea erabakizuen ETAko ekintzaileak erail zituzten ETAren aurkako guda zikinean eraginkorki kolaboratu zituzten -
Euskal herria xx.mendean
1915etik aurrera euskal nazionalismoaren eraginez eukal kulturak aurrera egiten hasi zen Euskaltzaindia eta Euskal ikaskuntzaren bitartezautonomia etatutua lortzeko bidea urratzen hasi zen.Primo de riverararen bitartez -
Espainia sartu zen Europarako
Ipar Euskal Herriko egitura administratibo berria Euskal Departamendua etengabe eskatzen ari dira