ARO MODERNOA

JOHANNES GUTENBER

Feb 19, 1449

Johannes Gutenber 1400 jaio zen Alemanian. Inpreta asmatu zuen, liburuen kopiak egiteko metodo mekanikoa. Otsailaren 3an 1468 hil zen ( 68 ) urtekin

MAXIMILIANO I. HASBURGOKOA

Mar 22, 1459

Maximiliano I. hasburgokoa Austria, 1459ko martxoaren 22a - Wels, Austria, 1519ko urtarrilaren 12a) 1486-1519 bitartean Erromatarren erregea (Alemaniako erregea), 1493-1519 bitartean Austriako artxidukea eta 1508-1519 bitartean Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea izan zen. Haren erreinaldian finkatu zen Habsburgotarren nagusitasuna.Maria Borgoinakoarekin eskondu zen.

ELISABET I. ETA FERNANDO II.

May 21, 1469

Elisabet I Gastelako erregina zen. Fernando II. Aragoiko erregea. Elisabet eta fernando eskondu ziren. Bi lurraldeentan koroak elkartu ziren. Deitu zuten " errege - erregina katolikoak". Bere semeak:Isabel, Juan ,Juana I, María, Catalina.

NICOLAS CORPENICÓ

Feb 19, 1473

Nicolas Korpenicó 1473ko otsailaren 19a jaio zen-1543ko maiatzaren 24a hil ze Astronomia modernoaren aita izan zen. Berak formulatu zuen lehenengoz Eguzki Sistemaren heliozentrismoa .

FILIPE I DE HABSBURGO

Jul 22, 1478

Filipe I.a Habsburgokoa (Brugge, Flandria, 1478ko uztailaren 22 - Burgos, Gaztela, 1506ko irailaren 25), ezizenez Filipe Ederra, Maximiliano I.a Germaniako enperadorearen eta Maria Borgoinakoaren semea zen.Errege-erregina Katolikoen alaba Joanarekin ezkontzean, Gaztela eta Leongo errege bilakatu zen.

JOANA I DE ARAGON

Apr 17, 1479

Gaztela eta Aragoiko Joana anderea, Joana Eroa bezala ezaguna,(Toledo, 1479ko azaroaren 6-Tordesillas, 1555eko apirilaren12) Fernando II.a Aragoikoa eta Elisabet I.a Gaztelakoaren hirugarren alaba izan zen eta Gaztelako erregina izan zen 1504tik 1555era bitarte.Hizkuntzak eta frantsesa eta latinera ere hitz egiten zituzten.

MARIA BURGUNDIAKOA

Feb 13, 1482

Maria Borgoinakoa (Brusela, Brabanteko dukerria, 1457ko otsailaren 13a - Brujas, Flandriako konderria, 1482ko martxoaren 27a) Borgoinako dukesa izan zen 1477 eta 1482 bitartean. Bere semea Filipe I. a zen.

KRISTOBAL KOLON

Oct 12, 1492

Kristobal Kolon jaio zen Genovan. Amerika aurkitu zuen.Ekite abustuaren 3 1492 puesto de palos ( Huelvan ) bueltatu zen Huelvara martzoaren 15 1493 Negatzailea pentsatu zuen. Asiera hel zitekkeela Ozeano Atlantikoa zeharkatuz.Pasatu zuen 3 haldiz amerikatik eta ez zuen konturatu. 70 eguna egon zen. Kolon hil zen maiatzaren 20 1506.

ERRENAZIMIENTUA

Apr 19, 1500

Pizkundea edo Errenazimentua zenbaitetan Berpizkundea edo Errenaisantza ere deitua— XV. eta XVI. mendeetako kultura mugimendua izan zen.Erdi Aroa eta Aro Modernoaren arteko zubia izan zen. Izan ere, Erdi Aroaren amaiera eta Pizkundearen hasierako urteetan, oso denbora laburrean

GAZTELA NAFARROA BEREGANATU ZUEN BERE KOROARAKO

Mar 14, 1512

Isabel I hil zenean, Fernando II koskitatu zuen nabarra 1512 eta bi reinuak batu ziren.

KARLOS I ESPAÑA ETA KARLOS V ALEMANIA

Jan 18, 1516

Karlos izena " Cesar " Austriako etxeko enperadorearen bilobo ere bazen, eta horregatik, Erdialdeko Europako zenbait lurralde jaso zituen oinordetzetzan. Alemaniako enperadore hautatu zuten. Bere emazteak:Isabel de Portugal. Bere semeak:Felipe II, Juan, Fernando, María, Juana

FERNANDO MAGALLANES

Aug 10, 1519

Karlos I.a Espainiako erregearen zerbitzura, Munduari bira emateko asmoz abiatu zen Sevillatik 1519ko abuztuaren 10ean, bost itsasontziko espedizio baten buru, baina bidean hil zen. Espedizio hartan, Magallanes itsasartea aurkitu zuen, eta Ozeano Atlantikotik Ozeano Barera joan zen lehenengo europarra izan zen. Magallanes Filipinetako uharte batean hil zen, indigenekin borrokan zebilela. Canal bat asmatu zuen.

MAGALLANES ITSASERTSEA

Mar 14, 1520

Magallaes itsasartea[1] (gaztelaniaz: Estrecho de Magallanes) Hego Amerikako hego muturrean, Txileko Patagoniaren, Tierra del Fuegoren eta Ozeano Barean dauden uharte ugarien artean, dagoen itsasartea da. Ozeano Barea eta Ozeano Atlantikoa lotzen dituen pasabide natural nagusia da.Itsasartea osorik Txile barruan dago, Magallanes eta Txileko Antartika XII.

FILIPE II

Jun 19, 1556

felipe II esaten zieten " Prudente " Jaio zen valladolid maiatzaren 21 1527.Aitaten lurraldeak jaso zituen oinordetzan, Alemaniako inperioa izan ezik. 1581etik aurrera, Portulgalgo errege ere izan zen. 1561ean, Madrilen finkatu zuen hiriburuan.hil zen urriaren 13 1598.bere emasteak:María de Portugal, María Tudor, Isabel de Valois, Ana de Austria. Bere semeak:Don Carlos, Isabel Clara Eugenia, Catalina Micaela, Fernando, Carlos Lorenzo, Diego, Felipe III, María.

OLIVARESKO KONDE- DUKEA

Jan 6, 1587

(Erroma, 1587ko urtarrilaren 6a jaio zen - Toro, 1645eko uztailaren 22a) hil zen., gehienean Olivares konde-dukea deitua, espainiar noble eta politikaria izan zen. Filipe IV.a Espainiakoaren begikoa izan zen.III conde de Olivares, I duque de Sanlúcar la Mayor, I marqués de Heliche, I conde de Arzarcóllar y I príncipe de Aracena

LERMAKO DUKEA

May 7, 1598

Francisco Gómez de Sandoval y Rojas (Tordesillas, 1553 - Valladolid, 1625eko maiatzaren 17a), Lermako lehen dukea, espainiar politikaria eta estatu gizona izan zen. Filipe III.a Espainiakoaren begikoa eta ministroa izan zen 1598tik 1621 arte.Korruktu izan zen. Ez hiltzeko bihurtu zen Kardinala.

FILIPE III

Sep 13, 1598

Filipe III.a deitzen diete " jainkozale " deituz. Espainiakoa (edo Austriakoa, edo Habsburgokoa) (Madril, 1578ko apirilaren 14a — Madril, 1621eko martxoaren 31) hil zen, 1598-1621 bitartean Espainia eta Portugalgo erregea izan zen.Aita Filipe II.a eta ama Ana Austriakoa (1549-1580) izan zituen 1598ko irailean, aita hil ondoren, Espainia eta Portugalgo errege bilakatu zen.

BARROKOA

Mar 20, 1600

Barrokoa XVI. mendearen amaieratik XVIII. mendearen erdialdera arte Europan eta bere eraginpeko herrialdeetan eman zen aro kulturala da. Literaturan, eskulturan, margolaritzan, arkitekturan, dantzan eta musikan eragin zuen, garai artistiko berezi bat eratuz.

ON KIXOTE ARGITARATZEA

Dec 24, 1605

Kixote Mantxakoa gaztelaniaz: Don Quijote de la Mancha, izenburu osoa: El Ingenioso Hidalgo Don Quijote de la Mancha Miguel de Cervantes espainiar idazle ospetsuaren idazlan nagusia da. Bi zatitan argitaratu zen, lehenbizikoa 1605ean eta bigarrena 1615ean. Aditu askoren arabera, historiako eleberririk onenetako bat da. Munduko hainbat hizkuntzatara itzulita dago, tartean euskarara; halaber, ugari izan dira zinemara eraman dituzten liburuen bertsoiak .

FILIPE IV DE ESPAÑA

Mar 31, 1621

Filipe IV.a Espainiakoa Valladolid, 1605eko apirilaren 8a - Madril, 1665eko irailaren 17 hil zen, ezizenez " Handia " edo Errege-planeta, 1621-1665 bitartean Espainiako erregea eta 1621-1640 bitartean Portugalgo erregea (Filipe III.a Portugalgoa) izan zen. Bere 44 urte eta 170 eguneko erreinaldia Habsburgo leinuko luzeena izan zen eta Espainiako historiako bigarrena, Filipe V.arena eta gero.

VELÁZQUEZEK MENINAK MARGOTZEA

Apr 10, 1656

Meninak (gaztelaniaz Las Meninas) Diego Velázquezek 1656an egindako margolana da, egun Madrilgo El Prado museoan dagoena. Koadro honek osaera konplexu eta misteriotsua dauka.Espainiako Filipe IV.aren jauregiko gela handi bat ageri da koadroan, bertan errege-erreginen gorteko zenbait pertsonaia daudela.

KARLOS II

Apr 18, 1665

Karlos II.a Austriakoa (edo Habsburgokoa), ezizenaz "Sorgindua ", (Madril, 1661eko azaroaren 6 — Madril, 1700eko azaroaren 1 hil zen. Espainiako errege izan zen 1665etik hil arte. Habsburgo leinuko azken erregea zen.Aita Filipe IV.a eta ama Mariana Austriakoa zituen. Ama zuen erregeordea 1675ean adin nagusi bihurtu zen arte. izan zen Austriako etxeko azken erregea.

ILUSTRAZIOA

May 19, 1700

Argien Garaia edo Ilustrazioa XVII. eta XVIII. mendeen artean garatu zen garai filosofiko eta zientifiko aberatsa izan zen. Europan gertatu zen, Frantzia, Alemania, Espainia eta Erresuma Batuan bereziki. Euskal Herrian, Euskalerriaren Adiskideen Elkartea da garai hartako emaitzarik nabarmenena. Amaitu zen errebuluzio Frantzesa.

FILIPE V. a BORBON

Nov 15, 1700

Filipe V.a Espainiakoa edo Borboikoa Versailles, 1683ko abenduaren 19 — Madril, 1746ko uztailaren 9 hil zen, ezizenez "Adoretsua " deitua, 1700eko azaroaren 15etik 1724ko urtarrilaren 14ra eta 1724ko irailaren 6tik hil arte Espainiako erregea izan zen. Bere 45 urte eta 21 eguneko erreinaldia Espainiako historiako luzeena izan zen. Borboi leinuaren lehenbiziko Espainiako erregea izan zen.

ONDOREGOTZA GERRA

May 17, 1704

Espainiako Ondorengotza Gerra (1701-1713/1715), Karlos II.a hil ostean, Espainiako koroaren oinordekotza zela eta, gertatutako nazioarteko gatazka armatua izan zen. Europako herrialde gehienak parte hartu zuten eta, Ipar zein Hego Amerikako kostaldeetan ere borrokatu zen. Izan ere, Espainiako erregetzaren ondorengotzaz gain, Europako botere nagusien arteko oreka ere erabaki zen.

KARLOS III

Apr 5, 1746

Karlos III.a Borboikoa " Politico " Madril, 1716ko urtarrilaren 20 — Madril, 1788ko abenduaren 14 1731-1735 bitartean Parmako dukea (Karlos I.a),1734-1759 bitartean Napoliko erregea (Karlos VII.a), 1735-1759 bitartean Siziliako erregea (Karlos V.a) eta 1759-1788 bitartean Espainiako erregea izan zen

FERNANDO VI

Jun 7, 1746

Fernando VI.a Borboikoa Madril, 1713ko irailaren 23 jai zen — Villaviciosa de Odon, 1759ko abuztuaren 10 hil zen, ezizenez Zuhurra edo Zintzoa, Espainiako erregea zen 1746tik hil arte.Aita Filipe V.a eta ama Maria Luisa Gabriela Savoiakoa zituen. 1729an Badajozen Barbara Bragançakoa ezkondu zuen.Bere erreinaldia hasi zenean, Espainia Austriako Ondorengotzaren Gerran sartuta zegoen, 1748ko Aachengo Bakean bukatu zuena. .

NAPOLEON BONAPARTE

Aug 15, 1769

Napoleon Bonaparte (Ajaccio, Korsika, 1769ko abuztuaren 15a jaio zen – Santa Helena, 1821eko maiatzaren 5a)hil zen.Frantziako Armadako militarra izan zen, Frantziako enperadore izatera iritsi zena. Napoleon frogatu zuen España konkistatzea.

KARLOS IV

Dec 14, 1788

Karlos IV.a Borboikoa (Portici, Napoli, 1748ko azaroaren 11 jaio zen - Erroma, 1819ko urtarrilaren 20a) hil zen," izengoitiz Ehiztaria deitua ", Espainiako erregea izan zen 1788ko abenduaren 14tik 1808ko martxoaren 19ra arte.

FRANTZIAKO IRAULTZA

Aug 8, 1789

Frantziako Iraultza (frantsesez Révolution française) 1789tik 1799ra bitartean Frantzian aldaketa azkar eta sakonak ekarri zituen prozesu sozial eta politikoa izan zen. Prozesu horretan, Frantziako Antzinako Erregimenaren egitura politikoa (monarkia absolutua, pribilegio feudalekin aristokraziarentzat eta klero katolikoarentzat) irauli zen, Ilustrazioko printzipio arrazionaletan oinarrituta eta Liberté, égalité, fraternité leloan bilduta.