-
Period: to
FELIPE V
Filipe V.a , «El Animoso» deitua (Versalles, 1683ko abenduaren 19a - Madril, 1746ko uztailaren 9a), Espainiako erregea zen. 1724ko urtarrilaren 16tik irailaren 5era bitarteko etenaldira, Luis I.a semearen aldeko abdikazioagatik, nor 1724ko abuztuaren 31n hil zen. -
ONDORENGOTZA GERRA
Espainiako Ondorengotza Gerra nazioarteko gatazka bat izan zen, Karlos II.a hil ondoren Espainiako tronuaren ondorengotza izan zelako. Gerra horrek 1703tik 1713ra iraun zuen, baina Katalunian 1714ra arte iraun zuen, eta Mallorcan 1715era arte. Borboiak Espainian ezartzea ekarri zuen. -
KARLOS ARTXIDUKEA ENPERADORE
1711n, Karlos artxidukea Inperio Santuko enperadore bihurtu zen, ondorioz Britania Handiak eta Probintzia Batuek Aliantza Handia desegin zuten, Habsburgo etxekoek botere asko hartuko zutelako beldurra zegoen. -
GERRA UTRECHT ITUNAREKIN AMAITU
Gerra Utrecht Itunarekin (1713-1715) amaitu zen. Filipe V.a Borboikoa erregetzat hartu zuten, baina, Espainiak lurralde asko galdu behar izan zituen. Espainiak Europan zuen inperioa desegin zen:
Britainia Handia: Gibraltar eta Menorka eskuratu zituen, eta merkataritza-abantailak Amerikan.
Austria: Herbehereak, Milan, Napoles eta Sardinia hartu zituen.
Savoia: Sizilia uhartea eskuratu zuen. -
PLANTA BERRIKO DEKRETUAK
Felipe V.ak 1707 eta 1716 bitartean emandako lege batzuk izan ziren, Espainiako Ondorengotza Gerran austraziar kausaren alde egin zuten lurraldeetako foruak, erakundeak eta legeak indargabetzeko -
FAMILIA ITUNA
(1733-1789) XVIII. mendeko data ezberdinetan Espainiako Erresumaren eta Frantziako Erresumaren arteko hiru akordio egin ziren, Britainia Handiko Erresumaren eta Austriako Artxiduktuaren kontra. Itunak sinatu zituzten erregeen arteko ahaidetasun-harremanari egin diote izen hori, denak Borboiko Etxekoak dira. Lehenengo biak Felipe V.aren garaian sinatu ziren eta hirugarrena Karlos III.aren garaian. -
ILUSTRAZIOA ESPAINIARA
XVIII mendean, ideiak Espainiara iritsi eta prentsaren eta lagunen arteko elkarrizketen bidez zabaldu ziren. Hezkuntza eta instituzio berriak sustatu zituzten, libreak. Garai hartako espainiar literaturako pertsonaia garrantzitsuenetako bat Benito Jeronimo Feijoo izan zen. Ilustratuen ideiak zabaltzeagatik zen ezaguna. -
Period: to
FERNANDO VI
Fernando VI.a Espainiakoa, «Zuhurra» edo «Justua» deitua (Madril, 1713ko irailaren 23a - Villaviciosa de Odon, 1759ko abuztuaren 10a), Espainiako erregea izan zen 1746tik hil zen arte. Felipe V.aren eta bere lehen emaztea Maria Luisa Gabriela de Saboyaren laugarren semea izan zen. Badajozeko San Juan Bataiatzailearen Katedralean ezkondu zen Barbara de Braganzarekin 1729an, Espainiako erregina izan zena 1758an hil zen arte. -
DESPOTISMO ILUSTRATUA
Europako monarka batzuek ideia ilustratuak aplikatu zituzten absolutismoari uko egin gabe. Espainian, erreforma ekonomikoak egin ziren Karlos III.aren erregealdian:
- Nekazaritzaren modernizazioa
- Merkataritzaren Garapena
- Azpiegiturak sortzea
- Industriaren sustapena -
Carlos III.arenErreforma Ilustratuak
- Nekazaritza Erreforma: Lur-sailen berbanaketa nekazaritzako produktibitatea handitzeko.
- Meatzaritza: Meatzeen modernizazioa eta ustiapen hobea.
- Industria eta Merkataritza: Industria manufakturaren sustapena eta merkataritzako oztopoen murrizketa.
-
Period: to
KARLOS III
Karlos III.a Espainiakoa (Madril, 1716ko urtarrilaren 20a - Madril, 1788ko abenduaren 14a), «Politikoa» edo «Madrilgo Alkaterik Onena» deitua, Espainiako errege izan zen 1759tik 1788an hil zen arte -
Period: to
KARLOS IV
Karlos IV.a Espainiakoa, «Ehiztaria» izenekoa (Portici, 1748ko azaroaren 11 - Napoli, 1819ko urtarrilaren 19a), Espainiako errege izan zen 1788ko abenduaren 14tik 1808ko martxoaren 19an abdikatu zuten arte. -
FRANTZIAKO IRAULTZAK ESPAINIAN?
Frantziako iraultzak Espainiako monarkiaren krisia okertu zuen. Alde batetik, Espainiak jarrera argia hartu behar izan zuen, iraultzaren aurkakoa izan zena. Beste alde batetik, gertaera sorta bat askatu zuen, Espainiako sistema politikoaren kontraesan eta ahulezia guztiak agerian utzi zituena -
EMAKUMEEN HEZKUNTZA
- 1800ean espainian, emakumeen %90a analfabetoak ziren.
- Emakume gehienek hezkuntza bat jaso etxea eta familia zaintzeko.
- Espainian, emakumeen eskubideen aldeko borroka XVIII. mendearen amaieran hasi zen
- Josefa Amar eta Borbón izan zen horietako bat (1749-1833).
- 1790ean, "Emakumeen hezkuntza fisiko eta moralari buruzko hitzaldia" argitaratu zuen.
-
FRANTZIARREN INBASIOA
Napoleonek Godoyrekin aliantza bat egin zuen Britainia Handiaren aurka eta, Fontainebleauko Itunaren bidez (1807), tropa frantsesei Espainian sartzen utzi zien Portugal inbaditzeko. Hala ere, Espainiako biztanleriaren zati bat aurka agertu zen, noblezia bereziki, Fernando printzearen alde baitzegoen Godoyren aurka. Honek, 1808ko martxoan, Aranjuezeko Matxinada eragin zuen, Godoy kargutik kentzea eta Karlos IV.aren abdikazioa lortuz, Fernando VII.a errege bihurtu zelarik. -
BAIONAKO ABDIKAZIOA
Las abdicaciones de Baiona tuvieron lugar el 5 y 6 de mayo de 1808 en la ciudad francesa de Bayona. Es el nombre por el que se conocen las sucesivas renuncias al trono por parte de Fernando VII de España, que devolvió a su padre la corona obtenida con el motín de Aranjuez, y de Carlos IV, que la víspera había cedido estos derechos al emperador francés Napoleón, quien un mes más tarde designó como rey de España e Indias a su hermano, que reinó con el nombre de José I.3 -
Period: to
FERNANDO VII
Fernando VII.a Espainiakoa, «desiratua» eta «Felon erregea»3 (San Lorenzo de El Escorial, 1784ko urriaren 14a - Madril, 1833ko irailaren 29a), Espainiako erregea izan zen 1808an, eta gero berriro, 1813tik 1833an hil zen arte -
Period: to
INDEPENDENTZIA GERRA
Espainiako Independentzia Gerra Napoleonen testuinguruan 1808 eta 1814 artean eman zen gatazka belikoa izan zen, Espainia, Erresuma Batua eta Portugalen potentzia aliatuak Napoleon Bonaparteren aurka jarri zituena, Baionaren abdikazioen ondoren, bere anaia, Jose Bonaparte Espainiako tronuan jarri eta Espainia Frantziako Estatua mantetzea zuen helburuz. -
CADIZ-ko GORTEAK
Cadizeko Gorteak XIX. mendearen hasieran bildu ziren, Espainiako Independentzia Gerraren garaian. Hiria Napoleonen tropen setiopean zegoen. Espainiako Erregentziak batzar hau deitu zuen, Batzar Nagusi Gorenaren jarraibideak betez. -
INDUSTRIA IRAULTZA ESPAINIAN
https://youtu.be/43O8lmSyRdI
- Bideo honetan zer gertatu zen industria iraultzan azaltzen du, honez gain zer sortzen edo gertatzen zen hiri bakoitzen azaltzen du ere... -
Period: to
ISABEL II. ERREINALDIA
Fernando VII.a hil baino lehen, emakumeek ere errege izan zitezkeen lege bat egin zuen. 1833an, bere alaba Isabel, hiru urte besterik ez zituela, erregina bihurtu zen. Bere ama, María Cristina de Borbón, Isabelen lekuan gobernatu zuen. Hala ere, erregearen anaia, Carlos María Isidro, ados ez zegoen eta errege izan nahi zuen, horrek Lehen Karlistaldia (1833-1840) eragin zuen, hauen artean: karlistak eta Isabeldarrak -
ISABEL II.ren LIBERALAK
Esparterok karlistak garaitu zituen, eta 1843an Isabel II. adinez nagusi izendatu zuten. Liberalak hainbat taldetan zatitu ziren:
- Progresistak: Elizaren pribilegioak murriztu nahi zituzten liberale eta intelektualak. Lider garrantzitsuak: Espartero eta Prim.
- Moderatuak: Erregeak eta Kortesek boterea partekatu behar zutela uste zuten kontserbadoreak. Lider garrantzitsua: Narváez. Guardia Zibila sortu eta Vatikanoarekin akordioa sinatu zuten. -
EMAKUME AITZINDARIAK
Espainiako gizartean emakumearen rola ezinbestekoa zen. Hori dela eta, emakume askok haien eskubideengandik borrokatu eta hortik aurrera historia markatu zuten. -
SEIURTEKO DEMOKRATIKOA
https://youtu.be/F7oVU0Zb35U
- Bideo hau jarri dut oso labur eta ondo azaltzen duelako. Zer gertatu den azaltzen du seiurteko demokratikoan. Faseak ere azaltzen ditu adibidez. -
BERREZARKUNTZA GARAIA
Borbondar Berrezarpena Espainian 1874an hasi zen eta 1931ra arte iraun zuen. Alfonso XII tronura itzuli zenean hasi zen, eta konstituzio berri bat jarri zuten martxan. Alderdi politikoek txandakatu egiten ziren gobernatzeko. Epealdi hau Bigarren Errepublika aldarrikatu zenean amaitu zen.