Geschiedenis VWO examen

  • Period: 1500 to

    De tijd van de ontdekkers en hervormers

  • Period: 1515 to 1555

    Karel V was landheer van de Nederlanden

    De Nederlanden behoren tot het Spaans-Habsburgse rijk
  • 1517

    Luthers 95 aflaat stellingen

  • 1555

    Vrede van Augsburg

    Vorsten mogen zelf bepalen of hun gebied katholiek of protestant is.
  • 1555

    Margaretha van Parma landvoogdes van de Nederlanden

    Gestuurd door Phillips II
  • Period: 1555 to 1581

    Filips II heer der Nederlanden

  • 1566

    Smeekschrift

    400 lagere edelen vroegen aan Margaretha de geloofsvervolgingen te matigen
  • 1566

    Beeldenstorm

  • 1568

    Hertog van Alva in Nederland

    Om mensen die betrokken waren bij de beeldenstorm te vervolgen
  • Period: 1568 to

    De Nederlandse opstand - Tachtigjarige Oorlog

  • 1572

    Geuzen nemen Den Briel in

    De eerste overwinning voor de opstand
  • 1576

    Pacificatie van Gent

    De opstandige gewesten, Holland en Zeeland, sluiten vrede met de andere 15 gewesten
  • 1576

    Spaanse furie

    De Spaanse soldaten worden niet betaald, waardoor ze gaan plunderen
  • 1579

    Unie van Atrecht

    Meest Zuidelijke gewesten sluiten zich weer aan bij de Spanjaarden
  • 1579

    Unie van Utrecht

    De overige gewesten vormen samen een unie
  • 1581

    Acte van Verlathing

    Afzetting van Filips II, de Nederlanden gaan door zonder vorst
  • Stichting Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

  • Period: to

    René Descartes

    Rationalisme
    - Nieuwe kennis door gebruik van de rede
    - Toename van logisch redeneren
  • Period: to

    Tijd van regenten en vorsten

  • Period: to

    Twaalfjarig bestand

    Tijdelijke vrede tussen Spanje en de Republiek
  • Period: to

    John Lock

    Empirisme
    - Nieuwe kennis door waarneming en ervaring
    - Toename van observeren en experimenteren
    Sociaal Contract
    - Volk = adel + rijke burgers
    - Vorst moet het volk beschermen en zorgen voor bescherming van hun natuurrechten
    - de soevereiniteit ligt bij het volk
  • Vrede van Munster

    De Republiek is officieel een onafhankelijke staat, afgelopen oorlog met Spanje
  • Period: to

    Charles Montesquieu

    Scheiding van de machten
    - moet machtsmisbruik binnen het bestuur van een staat voorkomen
  • Begin Wetenschappelijke Revolutie

  • Period: to

    Tijd van pruiken en revoluties

  • Period: to

    Rousseau

    sociaal contract
    - Volk = alle burgers
    - Alle mensen zijn elkaar gelijken, ook armen en slaven
    - De soevereiniteit ligt bij het volk
    - Directe democratie, zodat de algemene wil uitgevoerd wordt door een aangestelde regering
    - Een slechte vorst mag afgezet worden door het volk
  • Period: to

    Adam Smith

    Overheid beïnvloedt de economie met importtarieven en exportsubsidies
    Vrije markt economie:
    - Vrijhandel en weinig bemoeienis van de overheid
    Rationeel eigenbelang:
    - ieder mens werkt hard voor zichzelf
  • Period: to

    Amerikaanse Revolutie

    • Veel vrijheid in bestuur
    • Uiteindelijk wil koning George III absolute macht
    • Nieuwe belastingen om oorlog te betalen
    • “No taxation without representation!”
  • 13 Britse koloniën verklaren zich onafhankelijk

  • Period: to

    Burgeroorlog tussen patriotten en prinsgezinde

    • Prinsgezinde winnen
    • Patriotten vluchten naar Frankrijk
    • Patriotten komen terug met franse versterking
  • Staten-Generaal komen bijeen (Franse Revolutie)

    In de Staten-Generaal wordt er niet per persoon gestemd, maar per stand
    (Franse Revolutie)
  • Oprichten Nationale Vergadering Derde stand

    door de Derde Stand
    (Franse Revolutie)
  • financiële crisis in Frankrijk

    Lodewijk XVI -> lege schatkist -> nieuwe belastingen -> bijeenroepen Staten-Generaal
  • Period: to

    Franse revolutie

    Derde stand ontevreden
    - Oplopende staatsschuld
    - Alleen derde stand betaalt belasting
    - Misoogst in 1787 & 1788
    - Lodewijk XVI wil belasting verhogen
  • Period: to

    Terreur van Roberts Pierre

    Na Pierres dood einde terreur
  • Bataafse Republiek wordt gesticht

  • Period: to

    Bataafse Revolutie

    Patriotten wilde een nieuw modern bestuur
  • Napoleon staatsgreep in Frankrijk

  • Period: to

    Tijd van burgers en stoommachines

  • Napoleon neemt Bataafse republiek in

  • Congres van Wenen

    Restauratie:
    - Herstel van de oude orde voor 1792:
    - Verworvenheden van de Verlichting worden zo veel mogelijk teruggedraaid
    Creëren van een machtsevenwicht:
    - Tussen de Europese staten om nieuwe oorlogen te voorkomen
  • Napoleon definitief verslagen

    • Einde van periode van grote politieke veranderingen in Europa
    • Oude orde wordt hersteld door vorsten
  • Belgische Opstand

    België wordt onafhankelijk
  • Period: to

    Eerste Opiumoorlog

    Na aanleiding van de verbranding van opiumvoorraden
  • Verdrag van Nankin

    Voordelen Britten:
    - In 5 havensteden handeldrijven
    - Compensatie
  • Grondwetsherziening van Thorbecke

    Nieuwe vrijheden, bijvoorbeeld:
    - Vrijheid van onderwijs
    - Vrijheid van vereniging en vergadering
    Koning:
    - Blijft lid van de regering
    - Onschendbaar
    Tweede Kamer:
    - Gekozen door de burgers met censuskiesrecht
    - Ontslaan van ministers
    Minsters:
    - Ministeriële verantwoordelijkheid
  • Period: to

    Nianopstand

    Wordt uiteindelijk neergeslagen door buitenlandse hulp
  • Period: to

    Taipingopstand

    Wordt uiteindelijk neergeslagen door de regering
  • Period: to

    Tweede Opiumoorlog

    Gevolg:
    - 10 havensteden opengesteld
    - Vrijgave opiumhandel
  • Period: to

    Zelfversterkingsbeweging

    • Vasthouden aan confucianisme en modernisering naar westers en Japans
    • Zet belangrijke stappen op weg naar modernisering, maar het blijkt niet voldoende te zijn.
  • Period: to

    Eerste Chinees-Japanse oorlog

    Grote nederlaag voor China
  • Bokseropstand

    • Tegen westerse invloeden, hulp van Cixi
    • Wordt neergeslagen door buitenlandse mogendheden
  • Puyi wordt keizer

    Cixi sterft
  • Oprichting KMT

    • Onder leiding van Sun Yat-sen
    • Nationalisme, democratie en welvaart
  • Yuan Shikai president

    Grijpt de macht en zet president Sun Yat-sen af
  • Begin Republiek China

    • Puyi moet aftreden
    • Sun Yat-sen sticht de republiek
  • Period: to

    Eerste Wereldoorlog

  • China valt uiteen

    • Yuan Shikai sterft
    • Warlords bestrijden elkaar
  • Oprichting 4 meibeweging

    • Tegen westerse invloeden
    • Willen westerse waarden
  • Period: to

    Republiek van Weimar

    In Duitsland werd het keizerrijk vervangen door een sociaal-democratische regering
  • Spartakusopstand

    Communisten proberen de macht te grijpen in Berlijn, dit mislukt
  • Vrede van Versailles

    Duitsland:
    - is schuldig voor het uitbreken van WO-I
    - moet grote herstelbetalingen betalen
    - moet grondgebieden en koloniën afstaan
    - mag slechts een klein leger hebben
  • Oprichting NSDAP

    Leider: Adolf Hitler
  • Ontstaan Chinese Communistische Partij

    Door 4 meibeweging
  • Grote economische crisis in Duitsland

  • Duitsland heeft achterstand in betalingen

    • Frankrijk en België bezetten Ruhrgebied
    • Staking Duitse arbeiders in Ruhrgebied.
    • Duitse regering drukt geld bij om lonen door te betalen.
    • Hyperinflatie.
  • Mislukte staatsgreep van de NSDAP

  • KMT en CCP werken samen

    strijden samen tegen de verbrokkeling van China
  • Dawesplan in Duitsland

    • Herstelbetalingen koppelen aan draagkracht van de Duitse economie
    • Verstrekken van leningen aan Duitsland
  • Hitler begint opnieuw met de NSDAP

  • Chiang Kai-shek neemt de KMT over

    • Sun Yat-sen sterft
    • Chiang Kai-shek volgt hem op
  • Period: to

    Noordelijke Veldtocht

    • Onder leiding van Chiang Kai-shek
    • Militaire actie van nationalisten en communisten om de warlords te verslaan
    • Leidt tot vele overwinningen
  • Chinese Burgeroorlog

    Chiang Kai-shek breekt met communisten
  • Oprichting Rode leger

    • Communisten krijgen steeds meer aanhangers
    • Opgericht door Mao Zedong
  • Beurs op Wall Street

    • Leidt tot economische wereldcrisis
    • VS willen geleend geld van Dawesplan terug
    • Duitsland wordt extra hard getroffen
  • China wordt een autoritaire eenpartijstaat

    Chiang Kai-shek hersteld het centrale gezag na Chinese burgeroorlog
  • Period: to

    Nationalisten en communisten bevechten elkaar

    Worden in het midden gedwongen om samen te werken tegen Japan
  • Japan bezet Mantsjoerije

    Mantsjoerije wordt een marionetten staat
  • Oprichting Chinese Sovjetrepubliek

    • Uitgeroepen door Mao Zedong vanuit Jianxi
  • NSDAP grootste partij

    met 37% van de zetels
  • Rijksdagbrand

    KPD krijgt de schuld, maar de schuld is nooit bewezen
  • Nieuw ministerie opgericht is Duitsland

    Het ministerie voor Volksvoorlichting en Propaganda
    - Goebbels werd hier minister van
  • Hitler wordt benoemd tot rijkskanselier

    • De Republiek van Weimar is dus beëindigd
    • Er ontstaat een dictatuur
  • Ingebruikname concentratiekamp Dachau

    het eerste concentratiekamp van de nazi’s
  • Begin Jodenhaat

    Boycot van Joodse winkels
  • Lange Mars

    • Jianxi wordt veroverd door regeringsgroepen
    • Communisten vluchten naar het Noordwesten (strategische verplaatsing)
  • Invoering van Neurenberger wetten in Duitsland

    Bepalen wij een echte Duitser is
  • Chiang kai-shek werkt samen met Communisten

    Doel: Japan verdrijven
  • Period: to

    Tweede Chinees- Japanse Oorlog

    Wordt onderdeel van WO-II
  • Joden krijgen geen toegang meer tot openbare voorzieningen

  • Conferentie van München

    • Hitler wil aansluiting van Sudetenland bij Duitsland.
    • Aanwezig: Duitsland, Italië, Frankrijk en Groot-Brittannië
    • Sovjet Unie was niet uitgenodigd en was het hier NIET mee eens.
    • Uitkomst: Hitler mag Sudetenland innemen als hij belooft om de rest van Tsjechoslowakije niet in te nemen.
  • Duitse inval van Polen

    • Einde appeasmentpolitiek
    • Begin Tweede Wereldoorlog
  • Period: to

    Tweede Wereldoorlog

  • Duitsland sluit een niet-aanvalsverdrag met de SU

  • Begin van Operatie Barbarossa is Duitsland

    Duitsland valt de Sovjet-Unie binnen
  • Wannsee-confrentie in Duitsland

    Doel: Definitieve oplossing (Endlösung) van het 'joodse vraagstuk'.
    - Verwijdering van de joden uit de Duitse Volksgemeinschaft.
    - 'Evacuatie' naar het oosten onder toezicht van de SS.
    - Genocide op joden in vernietigingskampen.
  • De Duitse nederlaag bij Stalingrad

    De Duitsers waren genoodzaakt zich steeds verder terug te trekken uit de Sovjet-Unie
  • D-Day

    • De invasie in Normandië
    • Duitsland wordt aan twee kanten teruggedrongen
  • Trumandoctrine

    Doel: voorkomen verdere verspreiding van communisme.
    - De VS gaan landen helpen die bedreigd worden door communisme.
    - Voorbeeld: Marshallhulp → Europese eenwording en samenwerking moet bevorderen
  • Duitse overgave

  • Hervatting Burgeroorlog

    • Chiang Kai-shek wordt gesteund door de VS
    • Mao Zedong door de Sovjet-Unie
  • Period: to

    De Blokkade van Berlijn

    Stalin sluit toegangswegen naar West-Berlijn af
  • Stichting van de BRD en de DDR

    BRD: Bondsrepubliek Duitsland, Konrad Adenauer, West
    DDR: Duitse Democratische Republiek, Erich Honecker, Oost
  • Oprichting Chinese Volksrepubliek

    • CCP wint Burgeroorlog
    • Chinese Revolutie
    • Mao tekent een vriendschapsverdrag met Stalin
  • Westbindung

    BRD sluit zich aan bij EGKS
  • Arbeidersopstand

    In Oost-Duitsland
  • BDR wordt lid van de NAVO

  • Oprichting Warschaupact

    militair bondgenootschap van communistische landen
  • Period: to

    China breekt met de Sovjet-Unie

    China in isolement
  • Period: to

    Grote Sprong Voorwaarts

    • In korte tijd moet China een industriële wereldmacht worden zonder ongelijkheid en privébezit
    • Hongersnood omdat boeren staal zijn gaan produceren
    • Gevolg: rond de 45 miljoen doden
  • De bouw van de Berlijnse Muur

    Chroesjtsjov (SU) geeft toestemming voor de bouw
  • Period: to

    De Berlijnse Muur

  • Cubacrisis

    hierna worden de relaties tussen de VS en de SU beter
  • Period: to

    CCP kiest voor een pragmatisch economisch beleid

    Voor economisch herstel
  • Verschijning van het Rode Boekje

    Citaten van Mao Zedong
  • Period: to

    Culturele Revolutie

    Complete breuk met het verleden, nieuwe poging van de CCP om de samenleving en de economie ingrijpend te hervormen
    - Antitraditioneel
    - Anti-intellectueel
    - Xenofoob
  • BRD en DDR erkennen elkaar als gelijkwaardige staten

  • Deng Xiaoping wordt de nieuwe leider van de CCP

    • Mao Zedong sterft
    • Deng Xiaoping volgt hem op, wilt alleen economische veranderingen, geen politieke
    • Vier Moderniseringen
  • Honecker wordt vervangen door Egon Krenz

    Maar een fundamentele verandering was het niet
  • Studentenprotest op het Plein van de Hemelse Vrede

    Grootste demonstratie tegen de CCP in China
  • Val van de Berlijnse Muur

  • Hereniging van Duitsland

  • Einde van de Sovjet-Unie

  • Koude Oorlog definitief ten einde

  • Jiang Zemin wordt de nieuwe leider van de CCP

    • Deng Xiaoping treed af
    • Jiang Zemin gaat verder met het beleid van Deng
    • Relatie met het westen verandert
  • China wordt lid van de Wereldhandelsorganisatie