Erdi aroko ardatz kronologikoa

Goi Erdi Aroa

476

Goi Erdi Aroan politika monarkia ahula zen. Gizartea estamenduetan banatuta zegoen eta estamenduen barruan pribilegiodunak (noblezia eta kleroa) eta ez pribilegiodunak (beste guztiak) zeuden. Azkenik, ekonomiaren oinarria feudoak ziren. Goi Erdi Aroa XI. mendean amaitu zen.

Mendebaldeko Erromatar Inperioaren erorketa

476

Antzinaroa amaitu eta Erdi Aroaren hasiera markatu. III.mendean krisia sufritu eta herri barbaroen ekimenez inperioa bertan behera geratu zen.

Hegira

622

Hegirak Mahoma eta musulmanen lehen komunitatea Mekatik Medinara transferitzea adierazten du.

Bisigodoen erresuma suntsitu penintsulan (musulmanek).

711

Ekialdeko eta Ipar Afrikako musulman taldeek (arabiarrak, siriarrak eta berbereak), Tariken agindupean, Don Rodrigo errege bisigodoa garaitu zuten Guadaleteko guduan.

Aita Santuak Karlomagno enperadore izendatu

800

Erromako San Pedron (Italia), Leon III.a aita santuak Karlomagno enperadorea koroatzen du, Inperio Karolingioaren sorrerari hasiera emanez.

Erdi Aro Betea

1001

Erdi Aro Betean politika monarkia zen eta kuria eta parlamentoetan zegoen banatuta. Gizartea estamenduetan zegoen banatuta eta estamenduen barruan pribilegiodunak (noblezia eta kleroa) eta ez pribilegiatuak (burgesia) zeuden. Ekonomian nekazaritza zen oinarria, baina artizautza: gremioa ere zegoen. Azkenik kulturan arte gotikoa zegoen. Erdi Aro Betea XIV. mendean amaitu zen.

Gurutzadak

1096

Behartsuen Gurutzada Konstantinoplara iristen da eta Alejo I.a Komneno enperadoreak hartzen du, laguntza ekonomikoa emanez. Gurutzatuek bandalismo- eta lapurreta-ekintzak egiten dituzte, nahitaez erretiratu aurretik. Rhinelandeko sarraskia juduen aurka.

Izurrite beltza

1348

Izurrite beltzak Europako biztanleriaren herena suntsitu zuen, eta 1490era arte behin eta berriz errepikatu zen; azkenean, 200 milioi pertsona inguru hil zituen.

Inprenta

1450

Asmakizun batek mundua aldatu zuen lehen urtea izan zen beharbada, gure egunerokotasunera iristen den moduan: inprenta.

Konstantinoplaren konkista turkiarren eskutik

1453

Konstantinopla turkiar otomandarren eskuetan erori zen (garai hartan indarrean zegoen juliotar egutegiaren arabera), eta gertaera historikoa izan zen, Ekialdeko Erromatar Inperioaren azken aztarnari amaiera eman ziona.

Kolon Amerikara heldu zen

1492

Kristobal Kolonek bere bidaia Ozeano Atlantikoan barrena burutu zuen eta Mundu Berrira iritsi zen. Kolon, benetan, urriko egun horretan iritsi zen San Salvador izeneko uharte batera, gaur egun Bahamen parte dena.