Dertigjarige Oorlog

By _Tobias
  • Period: to

    Boheemse Fase

    • Evangelische Liga (o.l.v. de calvinistische keurvorst Frederik V van Palts)
    • Katholieke Liga (o.l.v. hertog Maximiliaan van Beieren)
    Gevolgen:
    - Overwinning van de keizer en de Spaanse troepen
    - Herstel katholieke orde in Bohemen

  • Tweede Praagse Defenestratie

    Tweede Praagse Defenestratie
    • Ferdinand II (keizer H.R.R.) stuurde afgevaardigde om in Praag (en Bohemen) te verklaren dat het katholiek territorium werd.
      • Afgevaardigde werden uit het raam gekieperd
      • Startschot Boheemse opstand (en aanleiding Dertigjarige Oorlog)
  • Period: to

    Deense Fase

    • Christiaan IV van Denemarken valt het H.R.R. binnen.
    • Voorwendsel: Steun aan de Lutheranen tegen de Katholieke Liga
    • Wilde vooral greep krijgen op de regio (Controle op handel en monding Elbe en Weser).
    Gevolgen:
    - Opnieuw overwinning voor de troepen van de keizer van het H.R.R.
    - Vrede van Lübeck in 1629.

  • Vrede van Lübeck

    Vrede van Lübeck
    • Vredesverdrag tussen Denemarken en H.R.R.
      • Denemarken trok zich terug uit de Dertigjarige oorlog en mengt zich niet meer in rijkszaken.
      • Overwinning voor katholieke partij. -> Restitutie-edict (1629)
    • Aanloop:
      • Denemarken was oorlogsmoe.
      • Verschillende tegenslagen tegen Katholieke Liga (maar nog niet verslagen).
      • Zweden probeerde hen tevergeefs in de oorlog te houden door militaire en financiële steun.
  • Period: to

    Zweedse Fase

    • Zweedse koning Gustavus Adolfus valt het H.R.R. binnen.
    • Bedoeling: Versterking positie in Baltische ruimte.
      • Franse financiële steun.
      • Nieuwe militaire tactieken: Inname van Beieren en München.

  • Slag bij Lützen

    Slag bij Lützen
    • Zweedse leger (o.l.v. Gustavus Adolfus):
      • Eén van de modernste van zijn tijd.
      • Nieuwe ideeën op vlak van bevoorrading (plundering van de bevolking) ('oorlog moet oorlog voeden')
    • Alsnog overwinning voor het Habsburgse leger, Gustavus Adolfus gedood.
  • Period: to

    Zweeds-Franse Fase

    • Frankrijk ging over tot een aanval en wilde de macht van de Habsburgers breken.
      • Alliantie met de protestanten in het H.R.R.
      • Verzwakking van de macht van de keizer in het H.R.R.
      • Verzwakking van de positie van Spanje

  • Vrede van Westfalen

    • Vrede van Munster:
      • Spanje erkende de Republiek der Nederlanden
    • Vrede van Osnabrück:
      • Einde Dertigjarige Oorlog (Ondertekend door de keizer van het H.R.R. Ferdinand III, Zweden, de protestantse Duitse vorsten en Frankrijk.)

  • Gevolgen Vrede van Westfalen

    Gevolgen Vrede van Westfalen
    • Gebiedsverlies voor H.R.R.
    • Frankrijk krijgt delen van Lotharingen en Elzas.
    • Zweden krijgt Bremen en delen van Pommeren.
    • Herverkaveling van delen van het H.R.R. onder Rijksvorsten.
    • Religieuze rust (Vrede van Augsburg van 1555)
    • Religieuze pluraliteit: katholicisme, lutheranisme en calvinisme.
    • Godsdienstverschillen worden vanaf nu uitgevochten op Rijksdagen, niet meer met wapens.

  • Door de vrede:

    • Wijziging in de interne machtverhoudingen van de keizer:
      • Positie van de keizer wordt zwakker ten voordele van de Rijksvorsten en vooral de keurvorsten
      • Reden: Buitenlandse politiek van de keizer werd afhankelijk gemaakt van de Rijksdag ( keurvorsten)