-
Period: to
Ondorengotza gerra
Karlos II. ondorengo barik hil zelako Espainako troinurako bi hautagai zeuden, Felipe V. eta Karlos Austriako artxidukea, askenean Felipe V.a Espainiako lehen errege borboia izan zen. -
Period: to
Utrecheko ituna
Ondorengotza Gerra amaitu zuen ituna izan zen.
Utrechteko Itunaren puntu nagusiak: Lurraldeen lagapena: Espainiak Gibraltar eta Menorca eman zituen Britainia Handiari. Pribilegioak berreskuratzea: Kataluniako pribilegioak berreskuratzeko konpromisoa hartu zuen. Merkataritza-harremanak: merkataritza-harreman berriak ezarri ziren -
Felipe V. abdikatu
Luis I.ak, Felipe V.aren semeak, hil baino lehen hilabete batzuk baino ez zituen errege izan. Felipe V.ak orduan tronua berreskuratzea erabaki zuen eta hil arte agintzen jarraitu zuen. -
trafalgarreko gudua
Espaniak gerra deklaratu zion frantziari, bakea sinatu zuten eta espainiak frantziarekin egin zuen itunaren ondorioak bere ontzidia galdu zuen trafalgadeko guduan britania handiaren aurka.
Gudu horretan, BritainiarArmadak, Frantzia eta Espainiaren garaitu zuen. Garaipen hau erabakigarria izan zen Napoleon Bonaparteri Britainia Handia inbaditzea eragotzi zuen. -
Fontanebleauko ituna
https://youtu.be/mo_jArE9XOk?si=Irk4NV3kdLveM6wP Napoleon eta Karlos IV. a Espainiakoaren artean sinatu zuten. Itunak Frantziako tropek Espainia zeharkatzea ahalbidetu zuen, Portugal inbaditzeko. Ondorioz, Portugal Frantzia eta Espainiaren artean banatu zen eta horrek Espainiako Independentzia Gerra eragin zuen. Bideo honek ituna eta bere garrantzia historikoa laburki azaltzen ditu, baita itunaren xehetasunak, akordio nagusiak eta Espainian izan zuen eragina eta ondorioak ere -
Aranjuezeko matxinada
Gertaera Manuel Godoyrekin eta Karlos IV.aren politikak eragindako desadostasunak eragin zuen. Horrek Godoyren kargugabetzea eta Karlos IV.a Fernando VII.aren alde abdikatzea ekarri zuen. Altxamendu honek Antzinako Erregimenaren erorketaren hasiera markatzen du Espainian. -
Period: to
Independentzia gerra
Espainiako Independentzia Gerra, gatazka napoleonikoetako funtsezkoa izan zen. Espainia, Portugal eta Erresuma Batua Frantziako Inperioaren aurka borrokatu ziren Napoleonen inbasioaren ostean, anaia Espainiako tronuan jarri nahi izan zuena.
1808ko maiatzaren 2ko altxamendua, 1814an Frantziako indarrak garaituak izan ziren eta Fernando VII.a Espainiako tronura itzuli zen.
1808ko maiatza 3aFrantziako tropek aurreko egunean altxamenduan parte hartu zituenak exekutatu zituzten -
Monarkia konstituzionala
Monarkia Konstituzioa Cadizen izan zen, izan ere, Espainiako Independentzia Gerran (1808-1814), hiria tropa napoleonikoen esku ez zen Espainiako azken lekua bat izan zelako.
Konstituzio honek monarkia konstituzionala ezarri zuen, erregearen botereak mugatuz eta nazio-subiranotasunean eta botereen banaketan oinarritutako gobernu-sistema ezarriz. -
Fernando VII Espainara itzuli
Haren itzulerak absolutismoa berrezartzeko garai baten hasiera eman zuen, 1812ko Konstituzioa indargabetuz eta liberalak eta frankofonoak jazarriz. -
Industria iraultza
Espainian Industria Iraultza berrikuntzak, baliabideak, inbertsioak, azpiegiturak eta eskaerak eragin zuen.Espainian Industria Iraultza XVIII.mendearen amaieran hasi zen eta batez ere XIX. Katalunia (ehungintza) Euskadi (siderurgia eta meatzaritza) eta Asturias (meatzaritza) bezalako eskualdeei eragin zien bereziki. Industrializazioak landa-migrazio handia ekarri zuen hirietara eta klase sozial berrien hazkundea bultzatu zuen, hala nola langile klasea eta burgesia -
Period: to
Gerra zibila: karlistak eta isabeldarrak (1833-1840)
Lehen Karlistada (1833-1840) Karlisten arteko gatazka izan zen, Karlos Maria Isidro Borboikoa eta erregimen absolutista baten alde zeuden eta Isabelinos, Isabel II.a eta bere erregeorde Maria Cristinaren gobernu liberalaren alde egin zuena. Gerra Fernando VII.a hil ondoren hasi zen 1833an eta 1840an amaitu zen isabelarren garaipenarekin. -
La Gloriosa
"La Gloriosa" 1868ko Iraultza espainiarrari egiten dio erreferentzia, Zibilen laguntzarekin izandako altxamendu militarra izan zen, Isabel II.a erregina bota eta Sei Urte Demokratikoaren hasiera ekarri zuena. Desadostasun politikoak eta estatua berritzeko nahiak bultzatu zuen iraultza. Behin-behineko gobernua ezartzea eragin zuen eta azkenean 1873an Espainiako Lehen Errepublika aldarrikatzea ekarri zuen. -
Period: to
Seiurteko demokratiboa
Espainian seiurteko Demokratikoa (1868-1874) demokrazia ezartzeko saiakeraren sei urteko aldia izan zen. Isabel II.a bota zuen 1868ko Iraultzarekin hasi zen. Garai horretan behin-behineko gobernua ezarri zen, Amadeo I.a errege izendatu zuten (1871-1873) eta Espainiako Lehen Errepublika aldarrikatu zen (1873-1874). Aldi hau 1874an Borboiko monarkia berrezartzearekin amaitu zen. -
EL GRITO
Edvard Munchen El Grito, Espresionismoaren lanik adierazgarrienetako bat. Irudi hau aukeratu dut emozioak adierazten duen irudi bat delako, beldurra eta etsipena transmititzen ditu, kolore kontrastatuek antsietate eta tentsio sentsazioa indartzen dute ere. -
Period: to
FAUVISMOA
Errealitatearen gainetik kolore biziak eta adierazpen emozionala erabiltzea lehenesten zuen mugimendua.
Ezaugarriak:
- Nahasketarik gabeko kolore biziak eta puruak.
- Pintzelkada lodi eta solteak.
- Ikuspegi tradizionalaren falta.
- Artista garrantzitsuak: Henri Matisse, André Derain, Maurice de Vlaminck. -
Period: to
ESPRESIONISMOA
Artearen bidez emozioak eta sentimenduak adierazi nahi zituen mugimendua, estilo subjektibo eta biziarekin.
Ezaugarriak:
- Kolore biziak eta kontraste indartsuak.
- Lerro markatuak eta errealitatearen distortsioa.
- Gai dramatikoak edo kezkagarriak.
- Artista garrantzitsuak: Edvard Munch, Egon Schiele, Ernst Ludwig Kirchner. -
Period: to
KUBISMOA
Pintura irauli zuen mugimendua, objektuak plano berean perspektiba anitzetatik irudikatuz.
Ezaugarriak:
- Forma geometrikoak erabiltzea.
- Irudiak plano eta zuzenetan deskonposatzea.
- Kolore soilak erabiltzea hasierako fasean eta kolore biziagoak collageekin geroko fasean.
- Artista garrantzitsuak: Pablo Picasso, Georges Braque, Juan Gris. -
FUTURISMOA
XX. mendearen hasierako abangoardiako mugimendu artistikoa, teknologia, abiadura eta modernitatea goraipatzen dituena. Tradizioarekin haustea proposatzen du.
Ezaugarriak:
- Abiadura
- dinamismoa
- kolore biziak
- teknologiarekiko mirespena
- iraganaren aurkako jarrera.
- Artista nagusiak: Filippo T. Marinetti, Umberto Boccioni, Giacomo Balla, Carlo Carrà eta Luigi Russolo. -
Period: to
TOTALITARISMOAREN SORRERA 1
LEHEN DIKTADUREN GARAIPENA
Inperio autoritarioak desagertzen dira eta orain inperio demokratikoak zeuden baina hauskorrak ziren, eta inperio hauek krisi ekonomikoa garatu zuten, tentsio sozial larriak egon ziren eta horregatik, langileen altxamenduak sortu ziren eta zenbait herrialdetan erregimen diktatorialak ezarri ziren, adibidez: Espainia, Portugal, Errusia -
Period: to
TOTALITARISMOAREN SORRERA 2
EXTREMISMOA 30 URTEETAN
29ko krisia biztanleriaren konfiantza galtzea eragin zuen demokraziak, partidu tradizionalak
egoeraren erresponsableak hartzen zituztenez, alderdi komunistak hazi ziren , eta Sobietar Batasuna adibide bihurtu zen. Herrialde batzuetan, ideologia faxista zuten.30 urteetan diktadura olatu bat egon zen eta adibidez Alemanian erregimen naziak garaile izan zuen 1933an Hitlerren menpe, baina diktadura guztiak ez ziren berdinak gehienak gobernu kontserbadoreek zuzendu zituzten. -
Period: to
TOTALITARISMOAREN SORRERA 3
3 ERREGIMEN TOTALITARIO
1- Italiako faxismoa
2- Alemania eta nazismoa
3- Sobietar Batasuna eta estalinismoa
Horietan guztietan, alderdi bakar batek estatuaren botere guztiak kontrolatzen zituen, giza eskubideak eta askatasuna kentzen. -
Period: to
DADAISMOA
Gerraren eta gizartearen aurkako protesta gisa sortu zen mugimendu artistiko eta literarioa. Artearen ohiko arauekin hautsi eta absurdua eta irrazionala sustatu nahi izan zuen.
Ezaugarriak:
- Collagea eta fotomuntaia erabiltzea.
- Ironia, probokazioa eta logikaren arbuioa.
- Ezohiko materialak eta teknika esperimentalak.
- Artista garrantzitsuak: Marcel Duchamp, Hugo Ball, Tristan Tzara, Jean Arp. -
Period: to
SURREALISMOA
Inkontzientea eta ametsak arakatzen zituen mugimendua, Freuden teorien eraginez.
Ezaugarriak:
- Irudi ametsikoak eta ilogikoak.
- Automatismoaren eta idazketa automatikoaren eragina.
- Irrazionalaren eta sinbolikoaren irudikapena.
- Artista garrantzitsuak: Salvador Dalí, René Magritte, Max Ernst, Joan Miró. -
TOTALITARISMOAREN BEHERAKADA
-Totalitarismoa amaitu zen porrot militarraren eraginez ( Alemanian eta Italian) , nazioarteko presioaren eraginez bigarren mundu gerraren ostean, mugimendu politikoaren eraginez eta krisi ekonomikoarengatik
-Alemanian amaitu zen totalitarismoa bigarren mundu gerra galdu ostean eta nazismoa debekatuta zegoen, Italian Musollini ejekutatu zuenean amaitu zen eta Italia errepublika demokratikoa bihurtu zen, Sobietar Batasuna Stalinen heriotaren ondoren amaitu zen totalitarismoa