-
Period: to
Errestaurazioaren berrezarpena
Sistema monarkikoaren menpean garatutako Espainiako historiaren aro politikoa, 1874ko amaieraren (Arsenio Martínez Campos jeneralak Espainiako Lehen Errepublikari amaiera eman zion unea) eta 1931ko apirilaren 14aren (Bigarren Errepublikaren aldarrikapenaren data) artean hedatu zena. Alfontso XII.a errege izanez. -
1876ko konstituzioa
1876ko ekainaren 30ean aldarrikatu zuen Canovas del Castillo. Konstituzio hau 300 pertsonako talde batek bultzatutako zirriborro batetik abiatu zen, eta hauetatik 9 pertsonako batzordea sortu zen, Manuel Alonso buru zela. -
Alfontso XII.aren heriotza
Alfontso XII.a 1885ean hil zen 27 urte zituela, eta bere semea Alfontso XII.a adintxikikoa zenez, bere emaztea Maria Kristinak hartu zuen tronua, erreginaordea izanez, bere semea nagusitu arte. -
Primo Riveraren estatu kolpea
Espainian egin zen 1923ko irailaren 13tik 15era bitartean, eta orduko Kataluniako kapitain jeneral Miguel Primo de Rivera izan zuen buru. Horren ondorioz, Primo de Riveraren diktadura ezarri zen, batez ere Alfontso XIII.a erregeak(Alfontso XII.ren eta Maria Kristinaren semea) kolpeari aurka egin ez ziolako eta jeneral matxinatua gobernuburu izendatu zuelako. -
II. Errepublika
Sistema demokratikoa izan zen, Espainian 1931ko apirilaren 14tik, Alfontso XIII .aren monarkiaren ordez aldarrikatu zen egunetik, 1939ko apirilaren 1era, gerra zibila amaitu zen eguna, diktadura frankistari bide eman ziona. -
Period: to
Biurteko erreforma progresista
Espainiako Bigarren Errepublikaren lehen biurtekoa Espainiako Bigarren Errepublikaren lehen etapa da, 1931ko apirilaren 14an aldarrikatu eta 1933ko azaroko hauteskunde orokorrak egin ondoren bigarren biurtekora igaro zena. -
1931eko hautezkundeak
Hauteskundeek erabateko garaipena eman zioten Konjuntzio Errepublikar-sozialistari. Eskuina eta erdigunea errepublikarrak ziren, eta eskuin monarkikoak, berriz, errebindikazio handia jasaten zuen. Ondorioz, Parlamentuko ezkertiarren gehiengoak Biurteko Erreformista delakoa sortu zuen 1931 eta 1933 urteen artean. Hauteskunde horietan, emakumeak hauta zitezkeen (izan ere, hiru emakume hautatu zituzten diputatu gisa), baina ezin izan zuten bozkatu. -
1931ko konstituzioa
Espainiako 1931ko Konstituzioa urte hartako abenduaren 9an onartu zuten Gorte Konstituziogileek. 1931ko Espainiako hauteskunde orokorren ondorioz, Bigarren Errepublika aldarrikatu zuten eta Gorte Konstituziogileek bere konstituzioa idatzi zuten. 1939an gerra zibila amaitu arte egon zen indarrean. -
Emakumeen bozkatzeko eskubidearen onarpena
Espainiako emakumeek ezin izan zuten bozkatu 1931 arte, Bigarren Errepublikako Konstituzioan eskubide hori onartu zitzaien arte. Errekonozimendu hori ez zen erraza izan, Gorte Konstituziogileetako kideak aurka agertu baitziren. -
Emakumeen bozkatzeko eskubidearen onarpena
Batzuek emakumea bizitza politikotik kanpo utzi nahi zuten. Beste batzuek, Viktoria Kent-ek bezala, uste zuten emakumeak botoa eman behar zuela, baina aurrerago, uste baitzuten oraindik ez zela behar bezain independentea elizarekiko, senarrarekiko edo aitarekiko. Azkenik, demokraziak emakumeen parte-hartzea eskatzen duela ziotenak zeuden. Konstituzioaren idazketan parte hartu zuen, eta ahalegin handia egin ondoren, emakumeen hauteskunde-eskubideak aitortzea lortu zuen. -
1933ko hautezkundeak
1933ko azaroaren 19an, Espainiako Bigarren Errepublikako bigarren hauteskunde orokorren lehen itzulia egin zen Gorteetarako, eta emakumeek botoa emateko eskubidea erabili zuten lehenak izan ziren. Hauteskundeek gehiengo parlamentarioa eman zieten zentro-eskuineko eta eskuineko alderdiei, eta hasiera eman zitzaion 1933-1936 biurteko kontraerreformistari. -
1936ko Estatu-kolpea
1936ko uztailaren 17an, armadako ofizial talde bat, Francisco Franco buru zutela, matxinatu egin zen gobernu errepublikanoaren aurka, 1936ko Estatu Kolpea deiturikoan. Horrek Espainiako Gerra Zibila piztu zuen, errepublikanoen (erregimen demokratikoa eta erreforma sozialak defendatzen dituztenak) eta matxinatuen (nazionalak) arteko gatazka odoltsu eta polarizatu bat sortuz, Francok gidatua. Nazionalek gurutzada moduan izendatu zuten komunismoaren aurka egin zutelako haien erlijioa defendatzeko. -
Period: to
Gerra Zibila
Gerra zibila Espainian piztu zen 1936ko uztailaren 17ko estatu-kolpearen porrot partzialaren ondoren, indar armatuek Bigarren Errepublikako gobernuaren aurka egindakoa. Horrela hasi zen 1939 apirilaren batean bukatu zen gerra zibila, Francisco Francok sinatutako azken gerra-partearekin. Francok bere garaipena deklaratu zuen eta 1975ean hil zen arte iraungo zuen diktadura ezarri zuen. -
1936ko Euskal Herriko Autonomia Estatutua
1936ko Euskal Herriko Autonomia Estatutua Espainiako Bigarren Errepublikako Gorteek 1936ko urriaren 1ean Valentzian onartutako legea izan zen, gerra zibila hasita eta Nafarroaren parte-hartzerik gabe, eta 1931n hasitako prozesu luze eta korapilatsu baten ondoren. Estatutua onartu ondoren, lehenengo gobernu autonomoa eratu zen, 1937ko martxoaren 30ean bukatu zena, frankoren tropen erasoen ondorioz. Euzko Alderdi Jeltzaleko Jose Antonio Agirre izan zen Euzko Jaurlaritzako burua. -
Period: to
Autarkia-aldia
Autarkia-aldia Gerra Zibilaren amaieratik 1959ra arte Espainiak jasan zuen krisi ekonomiko ia iraunkorreko aldi frankista deskribatzen du. Depresio ekonomiko luze eta sakona izan zen, herritarren bizi-baldintzen narriadura larria ekarri zuena, miseriaren hazkundea, merkatu beltza, eta biztanleriaren ongizate-mailetan azken 200 urteetako atzerakadarik larriena ekarri zuena. -
Period: to
Frankismoa
Francisco Francoren diktadura Espainiako historia garaikidearen aldia izan zen, Franco jeneralak Estatuko buruzagitza izan baitzuen 1939an gerra zibila amaitu zenetik 1975ean hil zen arte. Gerra amaitu ondoren, jeneralak diktadura faxista edo erregimen erdi faxista ezarri zuen, totalitarismo alemaniarraren eta italiarraren eragin argia bereganatu zuena. -
Euskadi Ta Askatasuna
ETA erakunde terrorista izan zen, bere burua independentista, abertzale, sozialista eta iraultzaile aldarrikatzen zuena. Hirurogei urteko historian zehar, 1958 eta 2011 artean, izen bereko hainbat erakunde sortu ziren zatiketa batzuen ondorioz, eta horietako batzuk behin baino gehiagotan egon ziren elkarrekin, eta horietatik ETA militar izenekoak bakarrik iraungo zuen bizirik. -
Period: to
Trantsizioa
Espainiar trantsizioa frankoren erregimenetik demokraziaren berrezarpenera emandako prozesua da. Juan Carlos I.aren erregealdiaren hasiera da, 1974ko apirilean hasi eta 1989an amaitzen dena. Erregeak Carlos Arias Navarro erregimen frankistako Gobernuko presidentea berretsi zuen bere postuan. Hala ere, laster ikusi zen zaila zela bere agindupean erreforma politikoak egitea, ondorioz erregeak dimisioa eskatu zion 1976an, eta Arias Navarrok aurkeztu zion, eta ondoren Adolfo Suarezek ordezkatu zuen.